Szefie, znajdź mi przyjaciela!

Anna Dawid, kelnerka w usteckiej restauracji, wspomina menedżerkę, która „przyłapując” pracowników na prowadzeniu prywatnych rozmów, powtarzała hasło „nienawidzę bezczynności”. I wymyślała im bezsensowne zadania, takie jak kolejne polerowanie tych samych sztućców czy ścieranie nieistniejącego kurzu. Wkrótce kadra nauczyła się, że rozmawiać ze sobą można, jednak trzeba udawać, że się pracuje, np. kilka razy dziennie uzupełniać pieprz i sól w przyprawnikach.

Maciej pracuje w korporacyjnym call center i narzeka na swojego team menedżera. – Nie jestem cyborgiem, potrzebuję czasem popychać pierdoły z kolegami z pracy. Ale przy nim się nie da, bo ma podejście: „skoro płacę za twój czas, to należy on do mnie”. Do tego dochodzi wieczny nacisk na lepszy wynik. Doszło do tego, że zaczęliśmy palić beznikotynowe wkłady do iqosa, żeby na luzie pogadać na fajce – mówi i obiecuje sobie, że zmieni pracę w ciągu kilku miesięcy. 

Przyjaciel potrzebny od zaraz

Zarówno szefowa Anny, jak i przełożony Macieja swoją postawą strzelają sobie samobójczego gola. Dlaczego? Bo prywatne, wręcz przyjacielskie relacje w pracy, to coś, co cementuje pracowników, poprawia ich zaangażowanie i sprawia, że pracują oni efektywniej. Dowiedli tego polscy naukowcy, którzy przeanalizowali dostępne na świecie wyniki badań na temat jakości interakcji społecznych i samotności w biurach oraz zakładach pracy. Socjolog dr Monika Sońta z Akademii Leona Koźmińskiego i bioinformatyk Mateusz Jakiel z Instytutu Podstaw Informatyki PAN przyjrzeli się dostępnym na świecie wynikom 400 artykułów, które zostały opublikowane na kilkunastu najważniejszych platformach, takich jak ScienceDirect, Oxford University Press czy Springer. Do jakich wniosków doszli? 

Jeśli zatrudniony ma w firmie zaprzyjaźnioną osobę, jego zaangażowanie w sprawy zawodowe i zadowolenie z pracy wyraźnie wzrastają. Pozytywny wpływ bliskich relacji na satysfakcję z pracy stał się jeszcze silniejszy w okresie pandemii.  

W 2019 r. 39 proc. zatrudnionych, którzy mieli w firmie bliską osobę, poleciłoby innym swoją organizację jako bardzo dobre miejsce do pracy. Ci, którzy w pracy nie mieli przyjaciela, byli skłonni robić to dużo rzadziej (zaledwie 26 proc.). W 2022 r., a więc w rzeczywistości popandemicznej, chęć zarekomendowania swojej firmy jako dobrego miejsca pracy deklarowało już 44 proc. osób posiadających tam przyjaciela i tylko 21 proc. pracowników, którzy bliskiej osoby nie mieli. „Zaprzyjaźnieni” rzadziej myślą też o zmianie pracodawcy: w 2019 r. było to 42 proc., w 2022 – tylko 37 proc. (wobec – odpowiednio – 48 proc. i 49 proc. w przypadku reszty zatrudnionych).

Z badań wynika też, że silne więzi siedmiokrotnie zwiększają zaangażowanie pracowników w obowiązki zawodowe. Wnioski? W interesie pracodawcy jest tworzenie klimatu relacyjnego, czyli atmosfery do nawiązywania i wzmacniania relacji. To szczególnie ważne po tym, jak upowszechniła się praca zdalna. – Obecnie mniej niż jedna trzecia osób ma w pracy kogoś, kogo uważa za bliską osobę. To wpływa destrukcyjnie na zatrudnionych i na całe organizacje – zaznaczają autorzy badań. Zwracają też uwagę, że reakcją części pracowników na izolację był wzrost postaw rywalizacyjnych. A te nie sprzyjają zawiązywaniu przyjacielskich relacji. 

Dr Monika Sońta nie ma wątpliwości: – Szefowie nie tylko nie powinni piętnować pracowników za osobiste, prywatne relacje, ale wręcz muszą je wspierać. Jeśli w miejscu pracy są warunki...