Praca ważniejsza niż zdrowie? Aż 60 proc. pracowników pracowało mimo choroby

Praca w czasie choroby

Zjawisko pracowania w czasie choroby częściej dotyczy pracowników mniejszych firm (38 proc.) niż dużych korporacji (24 proc.). Powodem są pilne obowiązki (18 proc.) oraz potrzeba kontroli nad sytuacją w firmie (9 proc.).

Z raportu enel-med „Łączy nas zdrowie 2025” wynika, że aż 60% Polaków przyznaje, iż zdarzyło im się nie wziąć zwolnienia lekarskiego mimo choroby. Najczęściej powodem była zbyt duża liczba zadań w pracy (27%). W co piątym przypadku (21%) osoby rezygnowały z L4, ponieważ nie miały nikogo, kto mógłby je zastąpić.

Dodatkowo presja ze strony pracodawcy nie jest rzadkością — 12% badanych twierdzi, że w ich firmie korzystanie z L4 jest źle odbierane. Kolejne 9% pracowników rezygnuje z chorobowego ze strachu przed utratą zatrudnienia.

– W 2024 roku w Polsce wystawiono 27,4 mln zwolnień lekarskich obejmujących łącznie 290 mln dni absencji. Najczęściej dotyczyły one chorób układu kostno-mięśniowego, infekcji dróg oddechowych (w tym COVID-19 i grypy), zaburzeń psychicznych czy problemów żołądkowo-jelitowych. Problem szczególnie dotyczy sektora MŚP, gdzie presja dostępności w czasie choroby jest wyraźnie większa niż w dużych organizacjach. Skracanie odpoczynku i powrót do pracy w trakcie trwania objawów zwiększa ryzyko przedłużenia choroby, sprzyja rozprzestrzenianiu się infekcji i obniża efektywność całego zespołu. Z kolei długotrwałe absencje związane z zaburzeniami psychicznymi, których udział wzrósł w 2024 roku do ponad 12% dni absencji, mogą być odzwierciedleniem przepracowania czy niekorzystnej kultury organizacyjnej. To wyraźny sygnał, że konieczne są zmiany w podejściu do zdrowia pracowników i kultury pracy – mówi lek. Piotr Grzyb, nefrolog i specjalista chorób wewnętrznych enel-med.

Kultura pracy a zwolnienia lekarskie

Mimo że L4 oficjalnie zwalnia pracownika z wykonywania obowiązków, wielu Polaków w praktyce nadal pracuje podczas chorobowego. Aż 34% respondentów przyznało, że zdarzyło im się wykonywać zadania służbowe w trakcie zwolnienia lekarskiego. To więcej niż rok wcześniej, kiedy odsetek ten wynosił 29%, co pokazuje, że zjawisko się nasila. Powody są różne: niemal 18% pracowników robi to z uwagi na pilne sprawy wymagające ich interwencji, 9% decyduje się na pracę z własnej inicjatywy, aby nie wypaść z obiegu, a 7% wykonuje obowiązki, bo oczekuje tego przełożony.

Z kolei 63% badanych twierdzi, że nigdy nie pracowało podczas L4. Różnice widać także między mniejszymi a większymi firmami. Osoby zatrudnione w mikro-, małych i średnich przedsiębiorstwach częściej angażują się w pracę podczas zwolnienia: 20% z powodu naglących zadań, 10% z własnej chęci i 8% na polecenie szefa. W dużych organizacjach liczby te są niższe i wynoszą odpowiednio 13%, 6% i 5%. Jak podkreśla ekspertka HR, kluczowe znaczenie ma kultura organizacyjna oraz sposób zarządzania — to one decydują o tym, czy pracownicy mogą w pełni korzystać ze swojego prawa do odpoczynku i powrotu do zdrowia.

– Z mojego doświadczenia wynika, że głównym źródłem presji nie zawsze jest bezpośrednie oczekiwanie przełożonego, lecz brak realnej zastępowalności. Pracownicy czują odpowiedzialność za projekty i zespoły, a wiedząc, że nikt nie przejmie ich obowiązków, decydują się pozostać aktywni nawet w czasie choroby. Wzmożona praca podczas L4 wynika więc często z troski o ciągłość procesów, a nie z braku lojalności wobec własnego zdrowia – komentuje Agata Kasperska, HR manager, Fulfilio.

Czy można zmniejszyć liczbę zwolnień lekarskich? Zdaniem 43 proc. badanych, najskuteczniejszym rozwiązaniem byłyby rozbudowane pakiety medyczne. Pracownicy wskazywali też dodatkowe dni wolne (36 proc.), personalizowane pakiety usług zdrowotnych (22 proc.) oraz działania wspierające work-life balance (21 proc.). 18 proc. pracowników wskazało też karty sportowe, tyle samo osób za ważne uznaje dostęp do psychologa.