4-dniowy tydzień pracy. Dlaczego firmy testują i wdrażają to rozwiązanie oraz wyniki prób w Wielkiej Brytanii i Portugalii

- Chcą realizować swoje pasje w godzinach pracy, wyprowadzać psy na spacery, pracować późno wieczorem, bo akurat nie mają nic innego do zrobienia, ale zaczynać dzień w południe. Uważają, że ośmiogodzinny dzień pracy jest za długi. Wszyscy świetnie wykwalifikowani, są idealnymi kandydatami do naszych ról! Na razie jesteśmy zaskoczeni i nieprzygotowani na ich potrzeby, ale może powinniśmy się zmienić, bo czujemy to zjawisko jak nową, silną falę uderzającą w nas - dodaje.

Dyskusje o tym, czy zdalne lub hybrydowe modele pracy są skuteczne, trwają zarówno w Polsce, jak i na świecie. Tymczasem warto zaakceptować założenie, że praca hybrydowa – połączenie pracy w biurze i zdalnej – zostanie z nami na stałe. Możemy ją optymalizować, ale nie powinniśmy cofać się do czasów sprzed pandemii. Co więcej, niektóre firmy poszły o krok dalej w elastyczność nie tylko miejsca, ale również czasu pracy.

Elastyczność godzin pracy staje się ważnym tematem, a efektywność w miejscu pracy pozostaje kluczowa, zwłaszcza dla młodszych pokoleń. Tina Sobocińska wyjaśnia, dlaczego zorganizowała WORKsHOW2025: - Chciałam pokazać przykłady firm pracujących w elastycznych modeli pracy: czterodniowych tygodni, sześciogodzinnych dni pracy, siedmiogodzinnych dni, a także przyjrzeć się szeroko zakrojonym testom rynkowym przeprowadzanym w Wielkiej Brytanii i Portugalii.

Dlaczego warto eksplorować elastyczne modele pracy?

Główne powody są uniwersalne dla każdej firmy i branży:

• Nowe priorytety życiowe wynikające z pandemii COVID-19
• Przepracowanie i zmęczenie
• Zmiany demograficzne
• Niska produktywność związana z kulturą pracy i potencjał technologii
• Oczekiwania młodszych pokoleń (Generacji Z i Alfa)
• Potrzeba czasu na rozwój przyszłościowych umiejętności poprzez upskilling lub reskilling

Według najnowszego raportu Światowego Forum Ekonomicznego „Przyszłość miejsc pracy 2025”, rynek pracy ewoluuje w szybkim tempie. Przełomowe innowacje, szczególnie w obszarze sztucznej inteligencji (GenAI), zmieniają branże i zadania we wszystkich sektorach. Te postępy technologiczne przecinają się z kompleksowymi wyzwaniami, takimi jak niestabilność gospodarcza, zmiany geopolityczne, problemy środowiskowe i zmieniające się oczekiwania społeczne.

Niedawne badanie Pracuj.pl, pokazuje, że Polacy patrzą na rok 2025 z optymizmem i 76 proc. respondentów chce zmienić pracę w 2025 roku. Tina Sobocińska zauważa, że jest to wyzwanie HR-owe dla pracodawców w 2025 roku i później: dopracowanie modeli pracy, kultury i środowisk pracy oraz strategii przyciągania i utrzymywania talentów.

Wyniki z Wielkiej Brytanii i Portugalii

Patrząc na Wielką Brytanię i Portugalię, dwa kraje systematycznie testujące i mierzące efekty czterodniowego tygodnia pracy, widzimy, że próby rynkowe przynoszą konkretne wyniki istotne zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.

Wielka Brytania: 

Próby w Wielkiej Brytanii rozpoczęły się w 2022 roku, a „The Guardian” jako pierwszy wprowadził model pracy 100-80-100 (100 proc. wynagrodzenia, co drugi tydzień 80 proc. czasu, 100 proc. produktywności). Sukces tej inicjatywy zainspirował innych pracodawców do przyłączenia się. Ten globalny eksperyment – największy tego typu – objął 60 firm i został zmierzony przez zespół badaczy, w tym profesora Brendana Burchella z Uniwersytetu Cambridge, głównego badacza testów i głównego prelegenta na WORKsHOW2025.

Uczestniczące firmy przeszły dwumiesięczny proces wdrożeniowy z pomocą ekspertów i zobowiązały się do utrzymania pełnych wynagrodzeń pracowników, zmniejszając jednocześnie czas pracy do 80 proc.

Zespół badawczy z Cambridge analizował wyniki firm w kilku wymiarach takich jak: przychody, absencja, rekrutacje, odejścia. Dodatkowo przeprowadzono ankiety i wywiady z liderami oraz pracownikami.

Wyniki były uderzające:

• 71 proc. pracowników zgłosiło zmniejszenie poziomu wypalenia zawodowego.
• 60 proc. zauważyło lepsze możliwości łączenia pracy z obowiązkami opiekuńczymi.
• 62 proc. łatwiej łączyło pracę z życiem towarzyskim.
• Przychody firm wzrosły średnio o 1,4 proc.
• Zdecydowana większość firm zgłosiła utrzymanie lub poprawę produktywności i wyników.

W rezultacie 95 proc. uczestniczących firm zdecydowało się kontynuować czterodniowy tydzień pracy.

Portugalia: 

Podobnie, profesor Rita Fontinha z Hensel Business School, kolejna główna prelegentka WORKsHOW2025 i główna badaczka testów rynkowych w Portugalii, wspólnie z Pedro Gomes, podkreśla dotychczasowe wyniki: 66 proc. redukcji kosztów i 68 proc. poprawy w pozyskiwaniu talentów.

Większość firm kontynuowała wybrany model w drugim roku eksperymentu.

Portugalia rozpoczęła swoje testy w czerwcu 2023 roku, zainicjowane przez rząd w odpowiedzi na efekty wypalenia zawodowego na rynku pracy. Uczestniczące firmy otrzymały wsparcie rządu, w tym szkolenia, wskaźniki sukcesu i konsultacje ekspertów pod przewodnictwem Rity Fontinha. W próbach wzięło udział ponad 1000 pracowników z różnych branż, w tym z krytycznych usług medycznych. Co ciekawe, tylko 20 proc. firm wybrało piątek jako dodatkowy dzień wolny.

Na tym etapie 89 proc. firm kontynuuje próby lub wdrożyło model na stałe, a 19 proc. zakończyło eksperyment, przy czym dwie firmy planują jego wznowienie.

Transformacja organizacji, przyciąganie talentów

Wdrożenie czterodniowego tygodnia pracy wymaga czegoś więcej niż tylko testów – wymaga stworzenia modelu dostosowanego do konkretnej organizacji, optymalizacji procesów, poprawy efektywności spotkań i budowania kultury zaufania. Celem nie jest jedynie skrócenie godzin pracy, ale transformacja firmy, zgodnie z głosami liderów organizacji już pracujących w ten sposób.

Kluczową rolę w tej transformacji odgrywa przywództwo – od zarządu po menedżerów liniowych. Równie ważne jest posiadanie jasno określonego celu: dlaczego warto podjąć wysiłek zmiany? Jakie wyniki są oczekiwane? Jak będą mierzone podczas testów?

- Zamiast walczyć z nadchodzącą falą, lepiej stać się falą i traktować elastyczność jako klucz do przyszłości – podsumowuje Tina Sobocińska. I dodaje: - Dziś elastyczne modele pracy to niszowe rozwiązania, ale biorąc pod uwagę doświadczenia polskich firm stosujących je od kilku lat, warto zrobić kolejny krok. Zachęcam firmy gotowe do testowania elastycznych modeli pracy do działania i apeluję do Ministerstwa Pracy o przeprowadzenie dobrowolnych prób rynkowych podobnych do tych w Wielkiej Brytanii i Portugalii. Takie próby wymagają czasu i dokładnej analizy wyników bez presji czy narzuconych regulacji. Tylko w ten sposób możemy realistycznie zrobić pierwszy krok, który może doprowadzić do wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy w Polsce w przyszłości, podobnie jak odeszliśmy w latach 80-tych od 6-dniowego tygodnia pracy. Tymczasem firmy, które wprowadzą elastyczne podejście do godzin pracy z myślą o transformacji organizacji, zyskają zwinność biznesową i przewagę konkurencyjną na rynku talentów.