Ubezpieczenia: technologią w ryzyka

Zmieniające się warunki gospodarcze, rosnąca presja związana z realizacją celów zrównoważonego rozwoju (ESG) i nowe wyzwania technologiczne definiują przyszłość sektora ubezpieczeń. Branża, tradycyjnie kojarzona z konserwatywnym podejściem do ryzyka, staje przed koniecznością odważnych decyzji, które pozwolą jej nie tylko sprostać nowym zagrożeniom, ale także wykorzystać szanse wynikające z innowacji.

Zanim opowiemy o trendach na kolejny rok, spójrzmy, jak w skrócie radził sobie rynek ubezpieczeń w kończącym się roku 2024: – Jesteśmy więc coraz bardziej świadomi wartości zabezpieczenia finansowego na wypadek zdarzeń losowych, szczególnie tych związanych z utratą życia i zdrowia – mówi Rafał Mańkowski, dyrektor ds. ubezpieczeń majątkowych w Polskiej Izbie Ubezpieczeń.  Po trzech kwartałach 2024 r. na ubezpieczenia Polacy przeznaczyli 63,2 mld zł. To o 9,6 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2023 r. Na polisy życiowe wydaliśmy w pierwszym półroczu 2024 r. 17,7 mld zł. To o 4 proc. więcej niż rok temu. – Wyzwaniem dla rynku pozostaje jednak kwestia niedoubezpieczenia nieruchomości – mimo że średnio w Polsce 49 proc. nieruchomości jest ubezpieczonych, to trzy na 10 ma zbyt niskie sumy ubezpieczenia w stosunku do wartości nieruchomości – mówi Rafał Mańkowski. 

A oto najbardziej wyczekiwane trendy branży ubezpieczeniowej w 2025 r.:

1. Nowe technologie 

Raport Deloitte „2025 Global Insurance Outlook” wskazuje na ogromne możliwości, jakie daje rozwój technologii, w tym sztucznej inteligencji. AI otwiera nowe perspektywy wzrostu, ale jednocześnie generuje nowe rodzaje ryzyk, które wymagają specjalistycznych ubezpieczeń. Eksperci prognozują, że do 2032 r. składki z polis związanych z technologiami AI mogą przynieść branży ubezpieczeniowej 4,7 mld dol. rocznie, przy rocznym wskaźniku wzrostu na poziomie 80 proc.

Transformacja technologiczna stwarza również szanse rozwojowe w Polsce. Nowe technologie pozwalają na optymalizację procesów, obniżenie kosztów działalności oraz lepszą selekcję ryzyk i klientów. Eksperci oceniają, że w ciągu najbliższych trzech lat prawdopodobieństwo realizacji takich działań wynosi 56 proc. W skali globalnej rozwiązania oparte na AI znajdują coraz szersze zastosowanie w zarządzaniu roszczeniami, ocenie ryzyka oraz wsparciu sprzedaży. Badania Deloitte w USA pokazują, że 76 proc. firm ubezpieczeniowych wdrożyło już narzędzia AI w przynajmniej jednej z funkcji operacyjnych.

Branża ubezpieczeniowa wolniej niż inne sektory przyjmuje nowinki technologiczne. O tym, dlaczego tak się dzieje, opowiedział nam Piotr Karda, CEO Laven: – Skala wykorzystania AI w ubezpieczeniach jest na razie pomijalna. Tego typu technologie, czy szerzej innowacje, do branży najczęściej wprowadzane są przez insurtechy. Te z reguły niewielkie, zwinne i zaawansowane technologicznie startupy są w stanie wesprzeć dużych graczy, choć idzie to powoli. 

Ten ewolucyjny, a nie rewolucyjny charakter branży ubezpieczeniowej w Polsce ma dwie generalne przyczyny. Po pierwsze, duża koncentracja rynku ubezpieczeń komunikacyjnych. Po drugie, dystrybucja ubezpieczeń oparta jest na klasycznej sprzedaży przez pośredników. Rynek chyba odłożył na bliżej nieokreśloną przyszłość sprzedaż online, w kanałach zdalnych, natomiast bardzo intensywnie wyposaża agentów w nowoczesne narzędzia sprzedażowe i coraz częściej udostępnia portale klientom.

2. Rozwój produktów embedded finance

Portal fintek.pl podaje, że nowym trendem w branży ubezpieczeń jest dynamiczny rozwój finansów wbudowanych (embedded finance), który umożliwia firmom i konsumentom korzystanie z usług finansowych w ramach jednego spójnego ekosystemu. Kluczowe kierunki w tym obszarze to wykorzystanie sztucznej inteligencji do automatyzacji procesów underwritingu, rozwój usług embedded finance na rynku B2B oraz konsolidacja firm oferujących takie rozwiązania. Innowacje te są odpowiedzią na rosnące oczekiwania klientów, którzy cenią sobie wygodę, szybkość oraz dostępność kompleksowych usług w jednym miejscu.

Z raportu Deloitte i Institute of International Finance „The ecosystem imperative Embedded finance: customer relationships and value web dynamic” dowiadujemy się, że wartość tego rynku może osiągnąć nawet 7,2 bln dol. do 2030 r., dzięki m.in. rosnącym inwestycjom ze strony fintechów i tradycyjnych instytucji finansowych. 

3.Walka z ryzykami branży ubezpieczeniowej

W 2025 r. branża ubezpieczeniowa zmierzy się z kilkoma poważnymi wyzwaniami. Najważniejszym z nich jest klimat, w obliczu którego raczej za wiele zrobić nie może. Za to na pewno większy wpływ ma na to, jak sektor ubezpieczeń odbierają konsumenci i jak bardzo mogą być lojalni wobec ubezpieczycieli.

Ryzyko klimatyczne to pierwsze z tych wyzwań. Częstotliwość katastrof naturalnych i związane z nimi straty wciąż rosną, co z kolei pogłębia lukę w ochronie ubezpieczeniowej i wywiera presję na rentowność firm. Z tego powodu branża dostrzega potrzebę kolejnych inwestycji w technologie, takie jak sztuczna inteligencja oraz modernizacja operacyjna, aby lepiej zarządzać rosnącymi ryzykami i zapewnić długoterminowy wzrost.

Z raportu Deloitte „2025 Global Insurance Outlook” wynika, że technologie AI i działania na rzecz klimatu napędzają transformację sektora ubezpieczeniowego. Firmy ubezpieczeniowe muszą dostosować swoje modele operacyjne, aby skuteczniej zarządzać rosnącymi ryzykami. Branża ubezpieczeniowa staje w obliczu szybkiej adaptacji do zmian technologicznych, rosnących kosztów związanych z ryzykami klimatycznymi oraz zmieniających się oczekiwań klientów.

Ryzyka w branży ubezpieczeniowej stają się coraz bardziej złożone i trudne do przewidzenia. W odpowiedzi na te wyzwania ubezpieczyciele, chcąc utrzymać swoją rentowność, podnoszą składki i ograniczają zakres ochrony. Działania te, choć korzystne dla wyników finansowych w krótkim okresie, w dłuższej perspektywie nie rozwiązują fundamentalnych problemów branży, zwłaszcza w kontekście inflacji i rosnących kosztów związanych z katastrofami naturalnymi.

Eksperci podkreślają, że kluczowym zadaniem dla ubezpieczycieli w nadchodzących latach będzie odbudowanie zaufania konsumentów i rynku. Ważną rolę w tym procesie odegrają inwestycje w nowe technologie oraz inicjatywy przeciwdziałania zmianom klimatycznym, co pozwoli lepiej zarządzać ryzykiem i wspierać zrównoważony rozwój. Dane firmy Gallagher Re wskazują, że w 2023 r. katastrofy naturalne spowodowały globalne straty na poziomie 357 mld dol., z czego jedynie 35 proc. zostało pokryte ubezpieczeniami. Eksperci Deloitte zwracają uwagę, że konieczne są pilne inwestycje w infrastrukturę chroniącą przed stratami oraz rozwój innowacyjnych produktów ubezpieczeniowych. 

W obliczu dynamicznie zmieniających się warunków ubezpieczyciele wprowadzają korekty w swoich ofertach. Globalny wzrost składek w sektorze non-life wyniósł 3,9 proc. w 2023 r., przy czym w niektórych regionach, takich jak Wielka Brytania czy Australia, ceny ubezpieczeń majątkowych rosły szybciej niż inflacja. Podobne tendencje odnotowano w Niemczech i Japonii, podczas gdy wzrost w ubezpieczeniach komunikacyjnych był bardziej umiarkowany. Chociaż te zmiany poprawiły wyniki finansowe firm, rosnące koszty mogą ograniczać dostępność ochrony dla konsumentów. Prognozy wskazują jednak, że w 2025 r. zwrot z kapitału własnego (ROE) może wzrosnąć z 10 proc. w 2024 r. do 10,7 proc.

Sektor ubezpieczeń na życie także musi dostosować się do nowych realiów. Wysokie stopy procentowe zwiększają popyt na produkty oszczędnościowe, zwłaszcza na rynkach wschodzących, takich jak Chiny, Indie i Ameryka Łacińska, gdzie przewidywany wzrost składek wynosi odpowiednio 7,2 proc. w 2024 r. i 5,7 proc. w 2025 r. W krajach rozwiniętych wzrost składek ma być bardziej umiarkowany, na poziomie 1,5 proc. do 2025 r., ale lepsze wyniki inwestycyjne i wyższe stopy procentowe mogą poprawić rentowność tego segmentu.

Stabilne wyniki odnotowuje sektor ubezpieczeń grupowych, na co wpływa inflacja płac i utrzymanie wysokiego poziomu składek. W czwartym kwartale 2023 r. sprzedaż grupowych ubezpieczeń na życie wzrosła o 8 proc., choć w pierwszym kwartale 2024 r. spadła o 2 proc. Wzrost sprzedaży dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych, takich jak wypadkowe i chorobowe, wyniósł w 2023 r. 5 proc., a w pierwszym kwartale 2024 r. – 3 proc. Odpowiedzią na rosnące wyzwania ochrony zdrowia i zmieniające się potrzeby klientów będzie wdrażanie nowoczesnych technologii, które pozwolą kontrolować koszty i jednocześnie poprawić doświadczenie klientów. Ubezpieczyciele inwestujący w automatyzację procesów i nowoczesne systemy będą bardziej konkurencyjni i lepiej odpowiadać na zapotrzebowanie na ubezpieczenia zdrowotne.

4.Współpraca, a nie konkurencja 

Cyfrowa, bogata w dane gospodarka pozwala organizacjom na dzielenie się i współpracę branży w nowy sposób oraz tworzenie nowych propozycji wartości dla klientów. Na polskim rynku ubezpieczeń konsolidacja to wynik decyzji podejmowanych przez międzynarodowe grupy ubezpieczeniowe. Ten trend jest obecny na większości rynków europejskich. Duże znaczenie ma także współpraca branży ubezpieczeniowej z rządami i instytucjami międzynarodowymi, np. po to by skutecznie chronić społeczności najbardziej narażone na skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Polski rynek ubezpieczeń pozostaje konkurencyjny, co przynosi korzyści dla klientów. – Nadal cena jest głównym kryterium wyboru ubezpieczenia, jednak wraz ze zwiększającą się świadomością klientów, ale też ich rosnącymi potrzebami to zakres ubezpieczenia i jego wartość dla klienta będą elementem konkurencji między zakładami – mówi Piotr Wrzesiński, dyrektor ds. ubezpieczeń na życie, Polska Izba Ubezpieczeń. Jak podkreśla, konsolidacja nie oznacza, że na rynku nie będzie miejsca dla mniejszych podmiotów. W Polsce mniejsze firmy często skupiają się na ubezpieczeniach specjalistycznych. Konsolidacja dotyczy też oczywiście dystrybucji. To zrozumiały trend wobec m.in. rosnących wymagań stawianych agentom, małe podmioty nie są w stanie im sprostać. Takie zmiany jednak są impulsem do wzmacniania m.in. procesów digitalizacji, co jest również zgodne z oczekiwaniami wielu klientów.

– W ostatnich latach widoczny jest dynamiczny rozwój sprzedaży online. Zakłady ubezpieczeń rozwijając funkcjonalności ułatwiające zawarcie umowy ubezpieczenia, dopasowują się do nowych trendów rynkowych i zmian demograficznych, w szczególności wchodzenia na rynek młodszej generacji klientów – mówi Piotr Wrzesiński. 

5. Nowa rola brokerów i agentów

Brokerzy i agenci jeszcze do niedawna zajmowali się sprzedażą produktów ubezpieczeniowych. Teraz brokerzy stają się doradcami, specjalistami od zarządzania ryzykiem czy zarządzania majątkiem. W obliczu coraz większej dostępności produktów ubezpieczeniowych online agenci i brokerzy będą musieli skupić się na dostarczaniu wartości dodanej w postaci eksperckiego doradztwa. Przy rosnącej świadomości finansowej społeczeństwa agenci będą pełnić rolę edukatorów, pomagając klientom zrozumieć różne rodzaje polis i ich długoterminowe skutki. A popularność ubezpieczeń parametrycznych i elastycznych produktów może zmusić agentów i brokerów do większej specjalizacji w doradztwie dotyczącym tego rodzaju polis.

Dlatego nie bez znaczenia są tu nowe technologie, w tym zaawansowane modele pozwalające oceniać różne produkty oraz systemy do szybkiego przeglądania ofert pod kątem bardzo konkretnej potrzeby danego klienta.