Polacy nie oszczędzają, bo życie jest coraz droższe. Rośnie liczba zadłużonych gospodarstw domowych

Z ostatniego badania rynku consumer finance ZPF i IRG SGH w I kwartale 2022 r. wynika, że zmalał odsetek gospodarstw domowych, które deklarują zdolność do oszczędzania. Obecnie jest to około 41 proc. respondentów, podczas gdy przed kwartałem było to około 48 proc., a przed rokiem aż 57 proc. Wśród nich 37 proc. „nieco oszczędza” (wobec około 44 proc. w poprzednim badaniu i wobec około 51 proc. przed rokiem), a tylko około 4 proc. oszczędza dużo. W porównaniu do wskazań historycznych grupa gospodarstw domowych, która jest w stanie oszczędzać z bieżącego dochodu, jest nadal relatywnie duża, jednak w tym obszarze obserwujemy wyraźny trend spadkowy.

Zwiększył się również udział tych respondentów, którzy twierdzą, że ich dochód z trudem starcza na bieżące wydatki – jest ich obecnie 35,5 proc. (wobec około 33 proc. poprzednio). Najbardziej jednak niepokoi fakt, że odsetek tych, którzy wpadają w długi wzrósł do około 10 proc. (wobec około 6 proc. poprzednio i około 4 proc. przed rokiem). Rośnie więc udział respondentów, którzy nie są w stanie oszczędzać, a aż 23 proc. respondentów jest na minusie, redukuje swoje oszczędności lub zadłuża się. Przed kwartałem było ich około 18 proc., a przed rokiem około 16 proc.

Sprawdź też: Nepotyzm - co oznacza to słowo

– Gospodarstwa domowe, podobnie jak przedsiębiorcy, planują swoje dochody i wydatki z wyprzedzeniem na określony czas. Wszelkie czynniki powodujące „odstępstwa” od planu, jak choćby te spowodowane wprowadzaniem nowych regulacji, wywołują dezorientację i wpływają na percepcję tej grupy społecznej. Dlatego poza czynnikami ekonomicznymi, które wywierają wpływ na najnowsze wyniki badania, należy również zwrócić uwagę na otoczenie geopolityczne i ogólny klimat związany z nowymi przepisami, na przykład tzw. Polskim Ładem, które bezpośrednio dotykają naszych kieszeni – komentuje mec. Marcin Czugan, Prezes Zarządu ZPF.

Czynniki ograniczające zdolność do oszczędzania

W bieżącym badaniu poddano też analizie czynniki, które powodują brak zdolności do oszczędzania. Najczęściej wskazywany czynnikiem jest „wzrost kosztów utrzymania w ostatnim okresie (wzrost inflacji)” – wskazało tak aż 83 proc. respondentów. Wysoka inflacja zwiększa nasze wydatki i wynikowo zmniejsza nasze wolne zasoby do oszczędzania. Jednocześnie aż 84 proc. badanych obawia się dalszego wzrostu cen i dwucyfrowego wskaźnika inflacji. Na drugim miejscu wśród czynników wskazywanych przez respondentów były „niskie dochody” (53 proc.), a trzecim czynnikiem jest „chaos związany z wprowadzeniem Polskiego Ładu” (39 proc.). Na pandemię wskazało 30 proc., a na wzrost rat kredytów 33 proc.

– Widać wyraźnie, że największym wrogiem oszczędności jest wysoka, niestabilna inflacja, która zwiększa wydatki i zjada dochody. Z naszego badania wynika, że aż 84 proc. respondentów obawia się dwucyfrowej inflacji. Wiele grup wydatków już teraz drożeje w tempie dwucyfrowym i w percepcji gospodarstw domowych dwie cyfry mocno się zagnieździły. Istotnie na brak oszczędności wpływa też chaos związany z Polskim Ładem. – ocenia dr Sławomir Dudek z IRG SGH.

Badanie zostało przeprowadzone na przełomie stycznia i lutego 2022 roku na reprezentatywnej grupie 1000 gospodarstw domowych.