Nowy wiek emerytalny coraz bliżej. Ekspertka: "Stoimy w kontrze do Europy"

Rząd potwierdza: podwyższenie wieku emerytalnego nie jest planowane - przeciwnie, dzięki emeryturom stażowym tysiące Polaków zakończy pracę wcześniej. Nowy wiek emerytalny będzie elastyczny - zależny od stażu pracy, a nie tylko od wieku kalendarzowego.

Emerytury stażowe coraz bliżej

Sejm proceduje dwa projekty, związane z emeryturami stażowymi. Złożyły je Lewica oraz NSZZ Solidarność. Szefowa MRPiPS, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, poinformowała niedawno, że projekty były tematem posiedzenia Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Jako przedstawicielka Lewicy i resortu, który jej podlega, zadeklarowała swoje pełne poparcie dla wprowadzenia emerytur stażowych. Zapowiedziała, że przedstawi zagadnienie Ministerstwu Finansów, by uzyskać pozytywne stanowisko.

Projekty emerytur stażowych zakładają możliwość otrzymywania świadczenia przez kobiety, które osiągnęły okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 35 lat, oraz mężczyzn z okresem składkowym i nieskładkowym 40 lat. Reforma obejmie o osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku, czyli te, które objęte są nowym systemem emerytalnym. Pierwsze czytania odbyły się jeszcze w lutym 2024 roku, jednak teraz wygląda na to, iż do wprowadzenia takich rozwiązań jest coraz bliżej.

Eksperci ostrzegają przed konsekwencjami finansowymi dla systemu emerytalnego

— Ewentualne obniżenie wieku emerytalnego stałoby w kontrze do ruchów, które rozważają kraje Europy Zachodniej. Wydłużanie oczekiwanej długości życia, a także negatywne trendy demograficzne skłaniają rządy wielu państw do rozpatrywania scenariuszy raczej opóźniania niż przyspieszania momentu przejścia na emeryturę — ostrzega Justyna Chmielewska, dyrektor ds. rekrutacji stałych w Hays Poland.

Ekspertka zwraca uwagę, że prognozy demograficzne dla Polski są w skali Europy szczególnie niekorzystne.

— Według wyliczeń GUS, na koniec roku 2024 na jednego emeryta i rencistę przypadało 2,05 pracującego, a wskaźnik ten stale się obniża. Im niższy współczynnik, tym mniej wydajny system emerytalny i tym niższe świadczenia wypłacane przez ZUS — podkreśla Chmielewska.

Niższe świadczenia dla wcześniejszych emerytów

Projekt Lewicy, który umożliwia kobietom przejście na emeryturę po 35 latach pracy, zakłada taką możliwość wyłącznie pod warunkiem, że zgromadzony kapitał wystarczy chociaż na emeryturę minimalną. Eksperci nie mają jednak złudzeń.

— Już teraz prognozuje się, że dzisiejsi 40-latkowie w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego będą mogli liczyć na świadczenie w wysokości 20-25 proc. ostatniego wynagrodzenia. Istnieje zatem ogromne ryzyko, że jakiekolwiek działania mające na celu obniżenie wieku emerytalnego lub umożliwienie wcześniejszego przejścia na emeryturę, np. w ramach emerytury stażowej, mogłyby przyspieszyć dynamikę negatywnych zmian — tłumaczy ekspertka Hays Poland.

Czy emerytury stażowe pogłębią problemy kadrowe?

Wprowadzenie emerytur stażowych może znacząco wpłynąć na rynek pracy, zwłaszcza w kontekście już i tak niskiego bezrobocia. Odpływ doświadczonych pracowników mógłby pogłębić problemy w sektorach, które już teraz borykają się z niedoborem kadry.

Te obawy stoją w kontrze do danych ZUS. Nowy raport Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pokazuje systematyczny wzrost liczby pracujących emerytów. Pod koniec grudnia 2015 roku w Polsce było 575,4 tys. pracujących emerytów, natomiast pod koniec 2024 roku ich liczba wzrosła do 872,6 tys.

— Z drugiej strony Polacy, którzy uzyskali prawo do emerytury, coraz chętniej pozostają aktywni na rynku pracy. Jest to trend zaobserwowany w szczególności wśród kobiet, które zgodnie z obowiązującym prawem, na emeryturę mogą przejść o 5 lat wcześniej — zauważa Chmielewska.

Polska a Europa

— Potwierdza to tezę, że jako społeczeństwo cieszymy się coraz dłuższym życiem i zdrowiem, jesteśmy bardziej sprawni i chętni do jak najdłuższego zachowania aktywności. Dzisiejszy 60-latek bardzo często jest zupełnie inną osobą niż rówieśnik przechodzący na emeryturę 30 lat temu — podkreśla ekspertka.

Eksperci zaznaczają, że konieczne jest znalezienie równowagi między elastycznością systemu emerytalnego a jego stabilnością finansową.

— Obniżenie wieku emerytalnego czy wprowadzenie emerytury stażowej wcale nie musi oznaczać, że osoby do niej uprawnione z dnia na dzień znikną z rynku pracy. Natomiast biorąc pod uwagę obecną sytuację demograficzną i prognozy dotyczące wypłacanych świadczeń, zaoferowanie im takiej możliwości niesie za sobą pewne ryzyko — podsumowuje ekspertka Hays Poland.