Mieszkaniówka i magazyny zamiast biur i centrów handlowych. Jak deweloperzy zareagowali na kryzys?
Deweloperzy działający w sektorze nieruchomości komercyjnych coraz częściej dostrzegają potencjał i atrakcyjność nieruchomości mieszkaniowych. Pandemia nie zweryfikowała negatywnie tych przekonań, wręcz przeciwnie, ten rynek okazał się odporny na zawirowania. Inwestorzy stawiają głównie na projekty z mieszkaniami na wynajem, choć nie tylko.
Nowe możliwości dla deweloperów?
To naturalne, że deweloperzy poszukują nowych możliwości. Dywersyfikacja pozwala na większą elastyczność w zmieniającym się otoczeniu. Ostatnim przykładem jest firma Apsys. W Polsce spółka związana jest z sektorem handlowym, ale we Francji z powodzeniem realizuje projekty o innych funkcjach, w tym mieszkaniowych. Jeszcze przed pandemią, w 2019 roku, polska spółka zapowiedziała poszerzenie działalności o zarządzanie nieruchomościami biurowymi i realizację inwestycji mieszkaniowych. Podmioty działające w sektorze nieruchomości komercyjnych coraz częściej dostrzegają potencjał i atrakcyjność nieruchomości mieszkaniowych. Chociaż obecnie dużą popularnością wśród inwestorów cieszą się mieszkania na wynajem, to firmy, które korygują swój profil działalności odpowiadają raczej na typowy popyt, wynikający z pragnienia posiadania mieszkania na własność.
Przykładów dywersyfikacji portfela nieruchomości jest wiele. Kolejnym jest firma Atrium, która tradycyjnie obecna na rynku handlowym, rozpoczyna działalność w sektorze mieszkań na wynajem. Z kolei Immofinanz ogłosił powrót na rynek mieszkaniowy, z planem nadbudowy mieszkań na centrach handlowych. Na razie dotyczy to budynków sieci Stop Shop w Austrii, ale są one również w Polsce. Grupa EDS ogłosiła powstanie spółki EDS Residential (obok EDS Retail), a fundusz Tonsa po zaangażowaniu w projekt biurowy w Gdańsku, ogłosił realizację projektu z sektora mieszkań na wynajem. Warto jednak podkreślić, że dywersyfikacja działalności deweloperskiej trwa nieustannie, w zależności od otoczenia rynkowego. Od kilku lat funkcjonuje współpraca Rank Progress i Vantage we Wrocławiu. Także sieć Resi4Rent (istniejącą od 2018 roku) można uznać za dywersyfikację działalności w przypadku Echo Investment. Swój obszar poszerzają też tradycyjni deweloperzy mieszkaniowi - firmy Marvipol i J.W. Construction zrealizowały niedawno inwestycje na rynku biurowym i magazynowym.
Mieszkaniówka i magazyny na topie
W tej chwili największą aktywność deweloperską obserwujemy w sektorach magazynowym i mieszkaniowym. Przy tym aktywność w tym drugim sektorze ograniczana jest ze względu na mniejszą dostępność gruntów i przewidywane zmniejszenie popytu. W pandemii przyspieszył rozwój sektora z mieszkaniami na wynajem należącymi do instytucjonalnych inwestorów. Deweloperzy coraz chętniej rozważają realizację projektów z tego segmentu. Jednak w skali kraju działalność ta jest nadal niszowa, choć w najbliższych latach będzie się dynamicznie rozwijała. Wysoka aktywność jest również w sektorze biurowym. W całej Polsce mamy obecnie ponad 1 mln mkw. powierzchni w budowie, w większości w największych miastach. Jedynie duże centra handlowe nie pojawiają się już w takim tempie jak jeszcze kilka lat temu. Nie oznacza to jednak, że obiekty handlowe nie są już na radarze deweloperów. Najbardziej rozwojowym konceptem w tym sektorze są parki handlowe i centra convenience.
Warto również wspomnieć o nowym trendzie, który promuje oferowanie inwestycji mixed-use, łączących różne funkcje w sposób przyjazny dla użytkowników i środowiska naturalnego. W celu realizacji tego typu projektów deweloperzy muszą poszerzać swoje kompetencje lub nawiązywać długotrwałą współpracę.
