Kiedy wali się świat… Jak szukać surowców

Wzrost cen ropy i gazu o kilkadziesiąt procent, podobnie jak surowców rolnych czy stali. Ceny niektórych towarów niezbędnych w branży budowlanej, jak np. pręty stalowe, wzrosły nawet o 200 proc. To szok dla wielu firm, tym bardziej że w wielu przypadkach zamówione dostawy nie są realizowane i trudno jest znaleźć alternatywę. Sytuacja wciąż jest niepewna i mimo braku eskalacji wojny w Ukrainie biznes w Polsce może mieć już dość perturbacji.

Walka o przetrwanie

Pod koniec ubiegłego roku nadzieje polskich przedsiębiorców budziło zahamowanie pandemii. Kiedy okazało się, że wariant omikron mimo dużej zaraźliwości jest o wiele mniejszym zagrożeniem niż poprzednie odmiany COVID-19, firmy zaczęły myśleć o ekspansji. Rosnące stopy procentowe psuły humory firm potrzebujących finansowania, ale z drugiej strony stopniowe odblokowywanie łańcuchów dostaw oraz zwiększenie napływu elektroniki z Chin pozwalały myśleć o 2022 r. jako o szansie na rozwój – nie tylko w Polsce, ale także na rynkach międzynarodowych. Dlatego m.in. w listopadzie i grudniu polskie firmy gromadziły zapasy surowców. Tymczasem wszystko przekreśliła wojna.  

– Wydawało się, że po rekordowo dobrym 2021 r., kiedy notowaliśmy bardzo wysokie rentowności prowadzenia działalności praktycznie we wszystkich branżach, firmy w końcu zdecydują się na przejście do fazy rozwoju. Tymczasem nowym wyzwaniem okazała się wojna, która nie dotyka w tak wyraźny sposób przedsiębiorstw w Polsce jak pandemia, jednak ponownie skłania do refleksji, co do przyszłości. Firmy w tej chwili zamiast inwestować, zachowują się pragmatycznie i gromadzą zapasy, ponieważ nie dostrzegają poprawy stabilności otoczenia geopolitycznego. Wydaje się, że ten stan będzie trwał tak długo, jak będzie trwała wojna – mówi Mariusz Zielonka, ekspert ekonomiczny Konfederacji Lewiatan.

Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP, potwierdza olbrzymią niepewność na rynku. – Firmy wstrzymały znaczną część decyzji związanych z inwestycjami. Produkcja w niektórych firmach jest tylko w takiej skali, jaka jest niezbędna ze względów technicznych. Przedsiębiorstwa nie wiedzą, czy otrzymają surowce, czy zakontraktowane dostawy będą mogły być zrealizowane, czy będą miały pracowników ani jakie będzie oprocentowanie kredytów. Z perspektywy całej gospodarki to wielkie ryzyko, bo w taki sposób zaczyna się spirala kontrakcyjna, która może doprowadzić do recesji – komentuje. 

Tysiące firm z problemami

Jak wynika z danych Konfederacji Lewiatan zerwanie łańcucha dostaw z Rosji i Ukrainy wpływa bezpośrednio na 6 tys. polskich przedsiębiorstw. Z eksportem problem ma już 20 tys. firm. – W skali bezpośredniego oddziaływania zerwanie dostaw i możliwości eksportu nie jest duża. Jednak za tymi liczbami stoją firmy, dla których to być albo nie być, więc w kontekście mikro wydaje się, że konieczne jest opracowanie, przez rząd, planu pomocy tym przedsiębiorcom, którzy mieli podpisane umowy handlowe – tłumaczy Zielonka.

Przez wojnę i sankcje utrudniony jest także transport przez Ukrainę lub Białoruś na Daleki Wschód. Całkowita blokada tego kierunku może mieć o wiele bardziej negatywny wpływ na naszą gospodarkę. Zamknięty jest m.in. kolejowy Nowy Jedwabny Szlak z Chinami. Alternatywa jest tylko jedna – znacznie droższy i dłuższy fracht morski. Tu nic specjalnego nie wymyślimy, dopóki transport kolejowy nie zostanie odblokowany.

Jak radzą sobie firmy

Problemy dotykają wielu branż, choć w różnym stopniu. Najwięcej mówi się o branży spożywczej, głównie ze...