Jak sfinansować transformację ESG w polskich firmach?

Pomimo deklaracji większości firm o kluczowości zrównoważonego rozwoju, tylko 65% jest gotowych inwestować w działania z nim związane. Największym wyzwaniem dla firm pozostaje pozyskanie finansowania na inwestycje zrównoważone - określonego przez większość firm jako główne wyzwanie w procesie transformacji ESG. Przedsiębiorstwa w Polsce, pomimo, że korzystają z części dostępnych narzędzi wsparcia, to jednak nie wykorzystują w pełni ich potencjału. Tak wynika z najnowszego raportu Ayming Polska. W związku z wejściem w życie dyrektywy CSRD, autorzy raportu postanowili zapytać organizacje 250+ m.in. o to, jak przygotowują się na zmiany, jakie wyzwania w związku z nimi identyfikują oraz w jaki sposób zamierzają finansować transformację ESG.

Mimo że większość przedsiębiorstw (85%) uznaje zrównoważony rozwój za ważny lub kluczowy element swojej działalności, rzeczywista gotowość do inwestowania w te działania jest niższa. Zaledwie 65% firm deklaruje, że jest gotowa przeznaczyć środki na inwestycje związane ze zrównoważonym rozwojem. Spośród nich, 30% planuje alokować na ten cel 10-15% swojego przychodu, podczas gdy największa grupa, czyli 42%, zamierza wydać od 6 do 9% przychodu.

Światło na istniejącą dysproporcję między deklaracjami a faktycznymi działaniami rzuca dalsza część raportu, w której autorzy zapytali o główne wyzwania, z którymi mierzą się przedsiębiorstwa dążące do efektywnej transformacji ESG.

Finansowanie i zachowanie rentowności— główne wyzwania w transformacji ESG

Wyniki pokazują, że dla 57% przedsiębiorstw kluczową barierą jest zdobycie finansowania na inwestycje wspierające te zmiany. Dodatkowo, 54% respondentów zmaga się z zachowaniem równowagi między zrównoważonym rozwojem a rentownością działalności.

Równocześnie, niemal połowa firm (48%) zgłosiła problemy z mierzeniem wpływu ich działań na środowisko i społeczeństwo, co według respondentów komplikuje sprawozdawczość i ocenę efektywności wprowadzanych zmian. Brak odpowiednich kompetencji i zasobów ludzkich do zarządzania ESG to problem dla 45% ankietowanych.

Dźwignie zrównoważonego rozwoju: od dotacji po ulgi podatkowe

Transformacja w kierunku zrównoważonego rozwoju wymaga więc od przedsiębiorstw znalezienia stabilnych źródeł finansowania. Z badania wynika, że choć większość firm nadal opiera się na funduszach własnych, obserwuje się wzrost popularności zewnętrznych metod finansowania. Instrumenty dotacyjne, wykorzystywane przez 62% przedsiębiorstw, oraz kredyt ekologiczny, który wybrało 57% firm, są najczęściej wskazywanymi narzędziami w finansowaniu projektów ESG.

Podatkowe ulgi na badania i rozwój oraz na działalność CSR również zyskują na znaczeniu. Ich wykorzystanie przez odpowiednio 52% i 51% firm podkreśla, jak polityka podatkowa może wspierać przedsiębiorczość nie tylko w zakresie rozwoju innowacji, ale również w budowaniu środowiskowej oraz społecznej odpowiedzialności.

Ciekawym zjawiskiem w kontekście finansowania działań ESG jest fakt, że żadne z badanych przedsiębiorstw nie wskazało rozwiązań finansowych spoza wymienionych w ankiecie. Dostępne w niej opcje stanowiły tylko część możliwych instrumentów wsparcia - komentuje Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik, Dyrektor Konsultingu, Ayming Polska.

Taki stan rzeczy wskazuje na ograniczoną świadomość firm co do pełnego spektrum dostępnych narzędzi finansowych. Te rozwiązania nie zawsze są oczywiste i kierowane wprost do obszaru ESG, ale analiza możliwości ich zastosowania pokazuje, że mogą być wykorzystane do finansowania inicjatyw z zakresu zrównoważonego rozwoju. Uzupełnienie tej luki w świadomości przedsiębiorstw może stać się punktem zwrotnym i katalizatorem transformacji ESG w przedsiębiorstwach - dodaje.

Ulga na zrównoważony rozwój - rekomendacja Ayming Polska i Konfederacji Lewiatan do polskiego rządu

Obecnie na rynku funkcjonuje szereg narzędzi finansowych, które mają na celu penalizację firm za działania szkodzące środowisku, takie jak podatek od wydobycia kopalin czy opłata za gospodarowanie odpadami. Autorzy raportu zauważają jednak, że istnieje znacząca luka w zakresie promowania działań zgodnych ze standardami ESG. Jest to wyraźny sygnał, że potrzebne są nowe inicjatywy, które nie tylko ograniczałyby negatywne skutki działalności gospodarczej, ale także aktywnie wspierały przedsiębiorstwa w podejmowaniu działań proekologicznych.

W reakcji na powyżej zidentyfikowany problem, Ayming Polska i Konfederacja Lewiatan przedstawiły rządowi propozycję nowej ulgi podatkowej. Tzw. “ulga na zrównoważony rozwój” miałaby na celu umożliwienie firmom odliczanie od podstawy opodatkowania kosztów związanych z realizacją działań proekologicznych i prospołecznych.

W “uldze na zrównoważony rozwój” widzimy szansę na znaczące wsparcie dla firm, które chcą inwestować w zrównoważone technologie i praktyki, ale napotykają na bariery finansowe. Nasza propozycja zakłada możliwość odliczenia kosztów kwalifikowanych związanych z działaniami na rzecz zrównoważonej transformacji, co otwiera przed przedsiębiorstwami nową perspektywę obniżenia kosztów ponoszonych w związku z przystosowywaniem się do wymogów wprowadzonych przez dyrektywę CSRD - tłumaczy Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik.

W porównaniu do podobnych rozwiązań w innych krajach europejskich, takich jak Włochy czy Francja, nasza propozycja wydaje się bardziej kompleksowa. Nie ogranicza się bowiem tylko do wsparcia ekologicznej transformacji, ale uwzględnia szeroki zakres działań, w tym projekty społeczne i związane z ładem zarządczym. Wierzymy, że takie podejście nie tylko wesprze polski biznes w adaptacji do europejskich wytycznych, ale przyspieszy również jego zrównoważoną transformacji - dodaje ekspertka.

Blisko 9 na 10 respondentów uważa, że wprowadzenie takiej preferencji byłoby istotną zachętą do realizacji celów zrównoważonych oraz spełniania wymogów raportowania ESG.

Eksperci Ayming Polska podpowiadają, jak przyspieszyć transformację zrównoważoną

W odpowiedzi na wyzwania związane z finansowaniem inwestycji w zrównoważony rozwój, eksperci z Ayming Polska, na koniec raportu składają kilka rekomendacji skierowanych zarówno do przedsiębiorstw, jak i ustawodawców.

Przedsiębiorcy powinni myśleć o finansowaniu transformacji zrównoważonej holistycznie - zwracając uwagę na całe spektrum dostępnych narzędzi. Odpowiednie wykorzystanie wszystkich narzędzi pozwoli na lepsze dostosowanie do wymogów ESG, bez konieczności mocnego nadwyrężania budżetu i ryzyka ewentualnej utraty rentowności - tłumaczy Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik.

Raport “Biznes w równowadze” został oparty na wynikach badania przeprowadzonego przez agencję IQS metodą CATI w dniach od 26 lutego do 6 marca 2024 roku.

W badaniu wzięło udział 157 przedstawicieli kadry zarządzającej dużych firm (250+) w Polsce. Wybór ten został podyktowany faktem, że od przyszłego roku obrachunkowego to właśnie firmy znajdujące się w wyżej wymienionym przedziale zatrudnienia zostaną objęte obowiązkiem raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD.