Raport: Polska ma Robertów Lewandowskich innowacji

Na początek trzy optymistyczne fakty.

Fakt 1. W Polsce rosną krajowe wydatki na badania i rozwój, a nasz dystans do średniej unijnej znacząco się skrócił. Jak wskazują autorzy raportu „Jak zmieniała się innowacyjność polskiej gospodarki od 2004 r.”, jeszcze 19 lat temu średnie wydatki na badania i rozwój w 27 krajach Unii Europejskiej były ponad trzy razy wyższe niż wydatki w Polsce, podczas gdy w 2019 r. były już tylko 1,6 raza wyższe.

Fakt 2. Rośnie liczba osób zajmujących się badaniami i rozwojem. Jeśli chodzi o specjalistów zajmujących się działami B+R, 15 lat temu Polska znajdowała się na 25. miejscu w UE z zatrudnieniem w tym obszarze na poziomie 0,4 proc. W 2019 r. byliśmy już na 19. miejscu, a wzrost poziomu zatrudnienia – do 0,99 proc. – był w tym okresie jednym z najwyższych wśród wszystkich krajów wspólnoty.

Fakt 3. Polska jest coraz bardziej innowacyjnym państwem. Według Globalnego Indeksu Innowacyjności nasz kraj w 2022 r. zajął 38. miejsce w rankingu, awansując o dwie pozycje względem poprzedniego roku. Przypomnijmy, że Globalny Indeks Innowacyjności jest publikowany co roku i obejmuje ponad 130 państw na świecie. Opisowi postępowości danej gospodarki służy kilkadziesiąt wskaźników, tj. wydatki na edukację czy prace badawczo-rozwojowe. – Tym, co ciągnie nasze państwo w górę, są zasoby ludzkie – nasi specjaliści są utalentowanymi fachowcami, zdolnymi do tworzenia unikalnych rzeczy. Polscy inżynierowie i informatycy od wielu lat plasują się w czołówkach międzynarodowych konkursów – mamy w Polsce Robertów Lewandowskich innowacji, powinniśmy w nich inwestować i karmić się ciekawymi perspektywami – mówi Marcin Seniuk, dyrektor departamentu rozwoju startupów w PARP.

Choć Polska wciąż jest raczej początkującym innowatorem, a czasy niewątpliwie są trudne, nad Wisłą udało się wytworzyć dobry klimat do wdrażania innowacji i wynalazków. Co ważne do rozwoju w naszym kraju zachęcamy także zagraniczne podmioty, czego najlepszym przykładem są najnowsze dane opublikowane przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu – w 2022 r. przy wsparciu PAIH zagraniczne firmy zainwestowały w Polsce aż 3,7 mld euro, co jest rekordową sumą.

Również rodzime uczelnie wyższe pną się w globalnych rankingach, dając jeszcze większe możliwości polskim naukowcom oraz studentom z zagranicy, którzy chętnie korzystają z międzynarodowych programów naukowych. – Innowacje w Polsce? Niedawno brałem udział w spotkaniu, podczas którego prezentowano nowatorskie rozwiązania z zakresu medycyny. Porównywaliśmy w tym kontekście Polskę i Niemcy i powiem szczerze, że wypadliśmy w tych porównaniach niezwykle dobrze. U naszych zachodnich sąsiadów na medycynę wydaje się znacznie więcej środków, ale z tego często nic nie wynika – mówi prof. Tomasz Maciejewski, dyrektor Instytutu Matki i Dziecka.

Ale oczywiście kłamstwem byłoby pisanie, że wynalazczość w Polsce ma się świetnie. Ogromnym problemem, o jakim wspominają rodzimi innowatorzy, wciąż jest brak zrozumienia na linii biznes-nauka, wszak obie strony mają własne cele, które powinny realizować, by przetrwać. Sytuacji nie poprawia również fakt, że uczelnie funkcjonują w systemie oceny parametrycznej, narzucającym konkretne zachowania – naukowcom nie opłaca się funkcjonować w świecie biznesu, bo więcej profitów przynosi im tradycyjna aktywność naukowa. Nie zmienia to jednak faktu – co podkreślają eksperci – że tendencja jest zwyżkowa.

Jak więc działać, by pobudzać rodzimą gospodarkę? – Idealny świat innowacji wyobrażam sobie jako system ekumeniczny, którego siłą jest różnorodność i nieoczywiste inicjatywy – przekonywał na naszych łamach Jarosław Sroka, członek zarządu Kulczyk Investments SA, koordynator programu mentoringowego InCredibles.