Na jakim etapie jest twój startup? Każdy founder powinien znać TRL

Czym jest TRL?

Koncepcja TRL została opracowana przez NASA w latach 70. XX wieku jako narzędzie do oceny postępu prac nad technologiami kosmicznymi. Dziś jest standardem w Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej, a definicje poziomów ujednoliciła norma ISO 16290:2013. Z metody korzystają m.in. Komisja Europejska, Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) czy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) w Polsce.

Skala TRL obejmuje dziewięć poziomów, od pomysłu po gotowy produkt. Im wyższy poziom, tym bardziej dojrzała technologia i mniejsze ryzyko inwestycyjne.

Dziewięć poziomów gotowości technologicznej TRL

TRL 1 – obserwacja zjawiska i wstępna koncepcja

Definicja: Zaobserwowano i opisano podstawowe zasady działania technologii. To najniższy poziom gotowości – etap czystych badań naukowych.
Cel: Zrozumieć zjawisko i potencjalne kierunki jego zastosowania.
Przykład: Naukowcy odkrywają nowe właściwości materiału przewodzącego prąd – jeszcze bez konkretnego pomysłu na produkt.

TRL 2 – koncepcja technologii i możliwe zastosowanie

Definicja: Opracowano wstępną koncepcję technologii i określono potencjalne zastosowania. Nadal brak dowodów eksperymentalnych.
Cel: Zdefiniować, gdzie i jak nowa technologia mogłaby zostać wykorzystana.
Przykład: Zespół badawczy zakłada, że nowy materiał może zostać użyty w bateriach o wyższej pojemności.

TRL 3 – potwierdzenie koncepcji w laboratorium

Definicja: Przeprowadzono analityczne i eksperymentalne testy, które potwierdzają działanie podstawowych funkcji technologii.
Cel: Sprawdzić, czy pomysł działa w praktyce – choć jeszcze w warunkach laboratoryjnych.
Przykład: Inżynierowie w laboratorium tworzą próbkę baterii z nowego materiału i wstępnie potwierdzają, że poprawia ona efektywność ładowania.

TRL 4 – weryfikacja komponentów w laboratorium

Definicja: Zintegrowano podstawowe komponenty i przeprowadzono ich testy w warunkach laboratoryjnych.
Cel: Zbudować pierwszy model lub makietę technologii i sprawdzić jej funkcjonowanie jako całości.
Przykład: Powstaje pierwszy prototyp baterii działający w ograniczonych, kontrolowanych warunkach.

TRL 5 – testy w warunkach zbliżonych do rzeczywistych

Definicja: Komponenty technologii są testowane w środowisku symulującym rzeczywiste warunki pracy.
Cel: Zweryfikować, czy technologia działa stabilnie i bezpiecznie poza laboratorium.
Przykład: Prototyp baterii jest testowany w urządzeniach elektronicznych w warunkach zbliżonych do codziennego użytkowania.

TRL 6 – demonstracja prototypu

Definicja: Prototyp lub model technologii został zademonstrowany w realistycznych warunkach testowych.
Cel: Potwierdzić skuteczność działania technologii w skali zbliżonej do docelowej.
Przykład: Prototyp baterii zostaje zamontowany w serii testowych pojazdów elektrycznych i pozytywnie przechodzi testy bezpieczeństwa oraz wydajności.

TRL 7 – demonstracja w warunkach operacyjnych

Definicja: Technologia jest testowana w rzeczywistym środowisku operacyjnym.
Cel: Udowodnić, że rozwiązanie działa niezawodnie w praktyce.
Przykład: Bateria trafia do pilotażowej floty samochodów elektrycznych i jest testowana w codziennym użytkowaniu.

TRL 8 – gotowy produkt po testach i certyfikacji

Definicja: Technologia osiągnęła pełną dojrzałość – zakończono badania, testy i proces certyfikacji.
Cel: Przygotować produkt do wdrożenia i produkcji seryjnej.
Przykład: Bateria przeszła wszystkie testy jakościowe i została zatwierdzona do komercyjnego wykorzystania przez producentów pojazdów.

TRL 9 – pełna komercjalizacja

Definicja: Technologia została wdrożona i działa w rzeczywistych warunkach operacyjnych zgodnie z założeniami.
Cel: Utrzymać niezawodne działanie produktu na rynku i monitorować jego efektywność.
Przykład: Bateria jest już stosowana w samochodach elektrycznych sprzedawanych na całym świecie.

Dlaczego poziom TRL ma znaczenie dla startupów

Poziom gotowości technologicznej nie jest pojęciem akademickim – to kluczowy wskaźnik w procesie tworzenia innowacji. Inwestorzy, fundusze venture capital i organizatorzy programów akceleracyjnych coraz częściej wymagają określenia TRL, aby lepiej ocenić ryzyko i potencjał projektu.

Określenie poziomu TRL pozwala:

• zrozumieć, na jakim etapie rozwoju znajduje się produkt,
• zaplanować kolejne kroki badawcze i inwestycyjne,
• dopasować strategie finansowania i ekspansji,
• ocenić ryzyko wdrożenia oraz szanse na komercjalizację.

TRL jest mostem między nauką a biznesem – pomaga startupom przygotować się do rozmów z inwestorami i grantodawcom lepiej dopasować formy wsparcia.

TRL w konkursach i programach akceleracyjnych

Ocena TRL jest nieodłącznym elementem wielu inicjatyw wspierających innowacje – od grantów NCBiR po projekty Horyzont Europa i uczelniane konkursy, takie jak „Twój Startup w Dolinie Krzemowej” organizowany przez SGH.

W takich programach wymagany jest zazwyczaj poziom TRL 3 lub wyższy, co oznacza, że zgłaszana technologia powinna być już potwierdzona eksperymentalnie. Organizatorzy chcą wspierać projekty z realnym potencjałem wdrożeniowym, a nie same koncepcje badawcze.