MBA, czyli gdzie, jak i po co

Partner:

W Polsce jest kilkadziesiąt kursów MBA. W Europie ponad 800. Różnią się od siebie niemal wszystkim – od programu, długości trwania po cenę. Teoretycznie możliwe jest zrobienie kursu MBA w kilka miesięcy za względnie niską opłatę (rzędu kilku tysięcy złotych). Problem w tym, że najczęściej jest to bezwartościowy dokument, który oprócz napisu „Absolwent studiów MBA” dodanego do profilu na LinkedInie do niczego nam nie posłuży. Może być jednak całkiem inaczej –  z głową. Jak wybrać najlepsze – dla nas – studia MBA?

Ogół czy szczegół

W dużym uproszczeniu – wśród „poważnych” studiów MBA mamy do wyboru albo programy ogólne (najczęściej General i/lub Executive), albo specjalistyczne. Pierwsze koncentrują się na szeroko rozumianym zarządzaniu organizacjami – głównie tematami merytorycznymi oraz miękkimi. Drugie, obok podejmowania tematów z dziedziny przywódczej, specjalizują się w konkretnej dziedzinie biznesowej, np. marketingu, finansach, HR czy kategorii firm, np. startupów.

Jeśli już wiesz, czego bardziej potrzebujesz (zwróć uwagę także na cenę – programy typu Executive są najczęściej najbardziej prestiżowe, ale i najdroższe), warto spojrzeć na program. Programy MBA różnią się między sobą zarówno pod względem ogólnego podejścia do zarządzania, jak i specjalizacji dostępnych dla studentów. 

Zastanów się, które dziedziny biznesu naprawdę cię fascynują. Jeśli masz konkretne zainteresowania i cele zawodowe, wybór programu z odpowiednią specjalizacją może być kluczowy. Na przykład jeśli marzysz o pracy w dziale marketingu, program z mocnym naciskiem na marketing może być właściwym wyborem. Jeśli masz już jasno określone cele zawodowe, warto zwrócić uwagę na programy MBA, które mają udokumentowany sukces w pomaganiu absolwentom osiągać te cele. Zapytaj o statystyki zatrudnienia i średnie zarobki absolwentów w branży, która cię interesuje.

– Program studiów Executive MBA na UW jest sam w sobie wyjątkowy. To był jeden z kluczowych argumentów, jakie analizowałam przy wyborze uczelni, na której chciałam rozpocząć te studia – przekonuje Joanna Romanowicz, absolwentka studiów Executive MBA na Międzynarodowym Centrum Zarządzania UW. – Ten program był według mnie najbardziej kompletny. Łączył zagadnienia związane z biznesem, typu: negocjacje, zarządzanie strategiczne i operacyjne, innowacje w biznesie itd., ale też z prawa, finansów oraz zarządzania kapitałem ludzkim. Ważnym elementem programu była także część poświęcona zrównoważonemu rozwojowi i ESG, zagadnieniu niezmiernie ważnemu dla wszystkich firm operujących globalnie – dodaje Joanna Romanowicz.

Zróżnicowany program można znaleźć na różnych uczelniach. Jedna z najlepszych prywatnych uczelni w Polsce, Akademia Leona Koźmińskiego, oferuje 12 różnych kursów MBA. To zarówno najbardziej prestiżowe, jak Executive MBA, ale także specjalistyczne – obejmujące temat HR czy finanse albo przeznaczone dla kadry medycznej.

- W czasach niezwykle dynamicznych zmian stawiamy na zmianę sposobu myślenia i rozwój kompetencji. Wychodzimy również z założenia, że rozwój osobisty to sposób na życie, droga do osiągnięcia celów oraz cel sam w sobie. Naszym celem jest dostarczenie nowoczesnej wiedzy z szeroko rozumianej dziedziny zarządzania: analizy i opracowania metod rozwiązywania problemów firmy, formułowania strategii rozwojowych, sprawnego podejmowania decyzji, skutecznego negocjowania, komunikowania się oraz współdziałania z innymi. Zapoznajemy z ogólnymi warunkami gospodarczymi, kulturowymi, społecznymi oraz politycznymi związanymi z gospodarką regionalną i globalną, w których funkcjonują menedżer i jego firma - komentuje dr Sylwia Hałas-Dej, dziekan Centrum Doradztwa i Kształcenia Menedżerów w Akademii Leona Koźmińskiego.

Certyfikacja i Akredytacja

Upewnij się, że program MBA jest certyfikowany i akredytowany przez odpowiednie instytucje. To potwierdza jakość programu. W Polsce – tak i na całym świecie – istnieją trzy główne organizacje nadające certyfikaty i akredytacje programom MBA, a są to: AACSB, EQUIS i AMBA. 

AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business): To jedna z najbardziej renomowanych organizacji na świecie nadająca akredytacje szkołom biznesu i programom MBA. Uzyskanie akredytacji AACSB jest wymagające i oznacza, że program musi spełnić surowe standardy jakości zarówno pod względem nauczania, jak i badań. EQUIS (European Quality Improvement System): EQUIS to europejska organizacja przyznająca akredytacje programom zarządzania, w tym programom MBA. AMBA (Association of MBAs): AMBA skupia się wyłącznie na programach MBA i ma międzynarodowy zasięg. Dlaczego certyfikacja i akredytacja są tak istotne podczas wyboru programu MBA? Wszystkie instytucje przeprowadzają dokładne oceny i audyty, aby upewnić się, że program oferuje wartość edukacyjną. Certyfikacja przez międzynarodowe organizacje zwiększa także prestiż programu i może ułatwić znalezienie pracy zarówno w kraju, jak i za granicą. Pracodawcy często uważają akredytowane programy MBA za bardziej wartościowe. Organizacje certyfikujące wymagają od programów MBA regularnej aktualizacji materiałów dydaktycznych i dostosowania ich do zmieniających się trendów biznesowych. Dzięki temu możesz być pewien, że zdobywasz najnowszą wiedzę.

Sprawdź doświadczenie i opinię o wykładowcach

Wykładowcy odgrywają istotną rolę w nauczaniu, dlatego warto przyjrzeć się ich doświadczeniu i zawodowej reputacji. Pierwszą rzeczą, jaką warto sprawdzić, jest ich doświadczenie biznesowe. Na liście wykładowców można znaleźć szefów działów w największych firmach i korporacjach, doświadczonych przedsiębiorców czy osoby, które mają uznany autorytet w konkretnej dziedzinie. Odpowiednie doświadczenie praktyczne w świecie biznesu może znacząco wzbogacić nauczanie. Wykładowcy, którzy mieli aktywny udział w zarządzaniu firmą, rozwiązywaniu problemów biznesowych czy wprowadzaniu innowacji mogą przekazać praktyczną wiedzę, która ma zastosowanie w rzeczywistym świecie.

Oprócz doświadczenia biznesowego, warto sprawdzić, czy wykładowcy mają odpowiednie akademickie kwalifikacje. Wyższe wykształcenie, stopnie naukowe oraz publikacje w renomowanych czasopismach naukowych mogą świadczyć o ich kompetencjach akademickich. To ważne, ponieważ program MBA powinien łączyć zarówno praktykę, jak i teorię. Zorientuj się także, czy wykładowcy są aktywni w pracach badawczych i publikują artykuły naukowe. To może świadczyć o ich zaangażowaniu w rozwijanie wiedzy i nowych trendów w biznesie. Wykładowcy zaangażowani w badania mogą przyczynić się do aktualności programu. Warto poszukać także opinii studentów i absolwentów na temat wykładowców. Ich doświadczenia i opinie mogą dostarczyć cennych informacji o jakości nauczania i sposobie, w jaki wykładowcy przekazują wiedzę.

Absolwent prawdę ci powie

Decydując się na studia MBA, warto spojrzeć poza same zajęcia i podręczniki. Jednym z aspektów, który może znacząco wpłynąć na twoją przyszłą karierę zawodową, są alumni, czyli grono absolwentów programu MBA danej uczelni. To źródło kontaktów, wsparcia i inspiracji, które może okazać się niezwykle cenne. Wśród absolwentów możesz znaleźć osoby, które przekazują istotne wskazówki, rozwiązania problemów i sprawdzone strategie sukcesu w karierze. Co więcej, im ciekawsze grono absolwentów, tym większa szansa, że w czasie studiów poznasz równie ciekawe osoby. Daje to dostęp do wielu kontaktów biznesowych. Możesz poznać ludzi z różnych branż, co jest szczególnie przydatne w budowaniu kariery. Pamiętaj także, że alumni mogą być nieocenioną pomocą podczas poszukiwania zatrudnienia. 

– Kontakty i znajomości zawarte podczas studiów pozostają na całe życie. Nasza nitka 29PL realizowała program w czasie dwóch „czarnych łabędzi”, dzięki czemu szybko się do siebie zbliżyliśmy – mówi Przemysław Oszczapiński, absolwent studiów Executive MBA na Międzynarodowym Centrum Zarządzania UW. „Czarne łabędzie” to oczywiście pandemia koronawirusa i wojna za naszą wschodnią granicą. – Efekt ograniczenia relacji społecznych związany z pandemią powodował, że byliśmy siebie bardziej ciekawi i stęsknieni za relacjami z innymi. Drugi „czarny łabędź”, czyli wojna w Ukrainie spowodowała problemy wielu przedsiębiorstw. Okazaliśmy sobie wtedy duże wsparcie, nawiązywaliśmy współprace biznesowe, co też mocno zbliżyło nas do siebie. Poznaliśmy nasze rodziny, często do siebie dzwonimy i spotykamy się. Dodatkowo podczas studiowania miałem możliwość uczestniczyć w życiu Stowarzyszenia Absolwentów Warsaw-Illinois Executive MBA i Executive MBA@UW „Nowy Świat”, gdzie nawiązałem wiele kontaktów biznesowych, które zaowocowały wspólnymi przedsięwzięciami. Stowarzyszenie zorganizowało też wiele spotkań integracyjnych, spotkań z autorami książek tematyki biznesowej oraz z przedsiębiorcami i CEO znanych firm – opowiada Przemysław Oszczapiński.

Koszty MBA

Wybór programu MBA to zdecydowanie inwestycja w przyszłość zawodową. Jednym z kluczowych aspektów, które warto dokładnie zbadać, są koszty studiów i dostępne opcje finansowania. Programy MBA różnią się cenami, a metody ich pokrycia mogą znacząco wpłynąć na decyzję, które z nich wybierzemy. Pierwszym krokiem jest dokładne przeanalizowanie kosztów programu MBA. Te mogą znacznie się różnić w zależności od uczelni, lokalizacji i programu. Rozważ dokładnie, ile wynosi opłata za naukę oraz czy są dodatkowe koszty, takie jak wyjazdy. Upewnij się, że uwzględniasz wszystkie elementy w swoim budżecie. Jeśli planujesz studiować w innej miejscowości lub kraju, pamiętaj, że wydatki na zakwaterowanie i utrzymanie mogą znacząco wpłynąć na ogólny koszt programu. Czy droższy program jest bardziej wartościowy? Nie zawsze, jednak pamiętaj o niuansach. Najbardziej prestiżowe (zajmujące najwyższe miejsca w różnego rodzaju rankingach) kursy MBA będą najdroższe, ale jednocześnie dużo łatwiej jest po nich znaleźć o wiele lepszą pracę na najwyższych stanowiskach. Z drugiej strony kursy specjalistyczne (branżowe) są tańsze. Teoretycznie dają więcej kompetencji twardych związanych z daną dziedziną. 

Po przeanalizowaniu kosztów, poszukaj dostępnych opcji finansowania. Nie zawsze całość środków musisz pokryć samodzielnie. Jeśli planujesz rozwijać się w firmie, dyskusja o współfinansowaniu kursu MBA może być elementem dyskusji z przełożonym albo prezesem. Na koniec nie zapominaj porównywać różnych programów MBA i dostępnych opcji finansowania.

Lokalizacja ma znaczenie

Kiedy zastanawiasz się nad wyborem programu MBA, jednym z istotnych czynników, któremu warto się dokładnie przyjrzeć, jest lokalizacja uczelni. Pierwsza rzecz to sam koszty dojazdu i noclegów, które musisz doliczyć do ceny całego kursu. Druga kwestia to sieć kontaktów biznesowych. Zdecydowana większość kursów MBA odbywa się w dużych miastach. Te mają także swoje specjalizacje – Wrocław to „stolica” polskich programistów, na Górnym Śląsku działa z kolei mnóstwo centrów typu BPO. To oznacza, że w czasie kursów MBA łatwiej spotkać na nich określony profil osób z określonej grupy firm, nawet w przypadku, kiedy idziesz na bardziej ogólne studia. 

Nie tylko stacjonarnie

Sprawdź, czy program oferuje możliwość odbycia międzynarodowej wymiany lub stażu w renomowanej firmie. To może znacząco wzbogacić twoje doświadczenie. Wyjazd za granicę pozwala na rozszerzenie sieci kontaktów na międzynarodową skalę, co może być cenne w globalnym świecie biznesu. Po drugie, daje możliwość zdobycia różnorodnych perspektyw i doświadczeń, co może pomóc w bardziej efektywnym rozwiązywaniu problemów. Po trzecie, taka wymiana może zwiększyć atrakcyjność CV, przyciągając uwagę pracodawców.

Staże w renomowanych firmach mogą dostarczyć konkretnej wiedzy związanej z branżą, a także umożliwić nawiązywanie kontaktów w biznesie. Udane staże często kończą się rekomendacjami lub referencjami od pracodawców, a to może znacząco pomóc w znalezieniu pracy po ukończeniu studiów MBA. Nie zapomnij też o sieci kontaktów, które zdobędziesz w czasie nauki. Przez różnorodność staży można także zdobyć szerokie spektrum umiejętności i doświadczeń, co sprawia, że jest się bardziej wszechstronnym profesjonalistą.

Dodatkowe elementy zajęć

Decydując się na studia MBA, warto wziąć pod uwagę nie tylko podstawowy program nauczania, ale także dodatkowe punkty programów rozwoju oferowane przez uczelnię. 

Programy MBA skupiają się nie tylko na kwestiach technicznych i biznesowych, ale również na rozwijaniu umiejętności miękkich, które są też istotne. Dodatkowe zajęcia, takie jak warsztaty z komunikacji interpersonalnej, negocjacji czy zarządzania zespołem mogą pomóc w doskonaleniu tych umiejętności. Jeśli masz konkretne cele zawodowe lub interesujesz się konkretną dziedziną biznesu, to warto sprawdzić, czy uczelnia oferuje specjalistyczne szkolenia lub kursy uzupełniające. To doskonała okazja do pogłębienia wiedzy w wybranej specjalizacji.

Programy MBA często stawiają duży nacisk na budowanie sieci biznesowej. Dodatkowe zajęcia i wydarzenia networkingowe pozwalają na nawiązywanie kontaktów z innymi studentami, absolwentami oraz profesjonalistami z branży. Programy rozwoju lidera to kolejny aspekt, który warto brać pod uwagę. Te zajęcia mogą pomóc w budowaniu umiejętności przywódczych, zarządzaniu zmianami oraz skutecznym zarządzaniu zespołem.

– Osoby decydujące się na podjęcie studiów Executive MBA powinny być przygotowane na ogromny wysiłek oraz dobrze zaplanować swoją dyspozycyjność na zajęciach i liczyć się z tym, że przez najbliższe dwa lata weekendy będą poświęcać studiom. Namawiam też do uczestnictwa w zajęciach on site, mimo iż studia oferują zajęcia w trybie hybrydowym. Tylko w ten sposób nawiążemy długotrwałe znajomości. Jednak przede wszystkim należy przygotować się na wspaniały i niezapomniany czas w gronie ambitnych zdolnych osób – zapewnia Joanna Romanowicz.

Czas trwania i harmonogram

Decydując się na studia MBA, jednym z fundamentalnych aspektów do rozważenia jest czas trwania programu oraz jego harmonogram. Twoja gotowość do zainwestowania czasu, jak również dostępność elastycznych opcji studiów, mogą znacząco wpłynąć na przebieg edukacji i życie zawodowe. 

Standardowo, pełny program MBA trwa 1-2 lata. Istnieją jednak także krótsze programy typu Executive MBA, trwające do 12 miesięcy. Wybór zależy od twoich indywidualnych potrzeb, celów zawodowych oraz dostępnego czasu. Trzeba zrozumieć, jak intensywne będą studia MBA. Mogą wymagać pełnego zaangażowania i zablokować znaczną część twojego czasu. Jeśli pracujesz lub masz inne zobowiązania, może to być istotne kryterium wyboru. Coraz więcej uczelni oferuje programy MBA online, które pozwalają na zdobycie tego prestiżowego tytułu bez konieczności fizycznego uczestnictwa. To idealna opcja dla tych, którzy potrzebują pełnej elastyczności czasowej.

Jest jeszcze inna opcja! Jeśli jesteś gotów zainwestować maksimum w swoje studia MBA, możesz rozważyć przerwę w karierze zawodowej. To podejście pozwoli ci skoncentrować się na nauce, ale może wtedy wiązać się z utratą dochodów. Krótszy program MBA oznacza bardziej intensywne tempo i mniej czasu na zgłębianie materiału. Dłuższy program może pozwolić na bardziej szczegółowe studia i głębsze zrozumienie tematów.

Oceny i recenzje

Przeczytaj opinie i recenzje od obecnych i byłych studentów programu MBA. To źródło wiedzy pozwoli uzyskać realny obraz tego, czego możesz się spodziewać podczas studiów MBA i na co zwrócić uwagę przed podjęciem decyzji. Opinie i recenzje pochodzą od osób, które miały bezpośredni kontakt z programem MBA. Recenzje mogą dostarczyć informacji na temat atmosfery i klimatu podczas kursu. Ponadto opinie mogą pomóc ocenić kompetencje i skuteczność wykładowców. Absolwenci często dzielą się informacjami na temat tego, jak program MBA wpłynął na ich karierę. To ważne dla osób, które planują długoterminowe cele zawodowe. Przydatne jest porównywanie opinii na temat różnych programów MBA. Jeśli to możliwe, porozmawiaj bezpośrednio z byłymi lub obecnymi studentami, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje. - Kandydaci na studia MBA mają różne motywacje. Najczęściej to awans zawodowy w obecnej firmie, w obranej ścieżce specjalizacji albo wzmocnienie swojej pozycji potrzebne w poszukiwaniu nowej pracy - podsumowuje dr Sylwia Hałas-Dej.

----------

prof. dr hab. Grzegorz Karasiewicz, dziekan Wydziału Zarządzania UW 

Dla kogo MBA 

MBA powstał jako program skierowany dla osób bez wykształcenia ekonomicznego, które wspięły się na stanowiska zarządcze w swoich organizacjach. Bez wiedzy z finansów, prawa, zarządzania ludźmi czy marketingu nie mogli w sposób kompetentny zarządzać organizacjami. Stąd z definicji MBA jest programem ogólnym, a nie specjalistycznym. Z biegiem czasu zaczęto coraz bardziej doceniać wymianę doświadczeń i nawiązywanie relacji biznesowych między uczestnikami – dziś znane jako networking.  Zróżnicowana grupa daje największe możliwości realizacji tego drugiego celu. W ramach rozwoju rynku zaczęły się pojawiać bardziej wyspecjalizowane MBA, czasem przeczące podstawowym założeniom tych studiów, a wykorzystujące nazwę dla celów marketingowych. 

Specjalizacja MBA idzie zasadniczo w trzech kierunkach: branżowym/zawodowym, tematycznym oraz programów szytych na miarę (custom). Te ostatnie to programy oferowane dla konkretnej firmy tworzone przez czołowe uczelnie na świecie. Trzeba pamiętać, że mają one sens tylko wtedy, jeśli firmy zapewnią odpowiednie zróżnicowanie pracowników. W programach branżowych  (np. MBA w służbie zdrowia) i zawodowych (np. MBA dla inżynierów) łatwiej jest osiągnąć dostosowanie treści zajęć do potrzeb uczestników, a trudniej zróżnicowanie grupy. Na koniec zostawiam studia MBA tematyczne, np. MBA w analizie danych. W tych programach wyzwaniem jest z kolei zapewnienie programu zajęć odpowiadającego wymogom stawianym przez akredytacje.