Leasingowa alternatywa
Według obowiązujących przepisów o podatku dochodowym (zarówno od osób fizycznych, jak i prawnych), dotyczących tzw. zatorów płatniczych, podatnik jest zobowiązany do dokonania zmniejszenia kosztów podatkowych, jeżeli nie ureguluje płatności w ciągu 30 dni od daty upływu tego terminu. Jeżeli strony ustalą termin zapłaty dłuższy niż 60 dni i kwota ta nie zostanie uregulowana w tym terminie, wówczas podatnik będzie zobowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów podatkowych (art. 15b ust. 2 ustawy o pdop). Jeśli przedmiotem nabycia będzie środek trwały podlegający amortyzacji, konieczna będzie korekta odpisów amortyzacyjnych. Żeby uniknąć konieczności korekty kosztów, która dodatkowo nastręcza szeregu nierozstrzygniętych przez fiskusa wątpliwości, przedsiębiorca powinien nabyć przedmiotowy pojazd ze środków pochodzących z kredytu. Z powołanego przepisu (art. 15b ustawy o pdop) nie wynika bowiem, że zapłata za fakturę (umowę bądź inny dokument) powinna nastąpić ze środków własnych. Ważne jest, aby zobowiązanie zostało uregulowane.
Alternatywa: leasing operacyjny bądź wynajem
Alternatywą dla zakupu z kredytu bankowego jest skorzystanie z leasingu operacyjnego lub wynajmu. W takim przypadku każda rata leasingowa bądź czynsz najmu stanowić będzie koszt podatkowy. Powyższe rozwiązania są szczególnie korzystne w przypadku samochodów o wartości powyżej 20 tys. euro z uwagi na limit amortyzacji. W przypadku leasingu należy pamiętać, że brak konieczności korekty odpisów amortyzacyjnych dotyczy jedynie leasingu operacyjnego (amortyzacji dokonuje leasingodawca), w przypadku leasingu finansowego (amortyzacji dokonuje leasingobiorca) podatnik jest zobowiązany do korygowania kosztów przychodów na zasadach określonych na wstępie.
Leasing środków transportu
Leasing środków transportu jest to oferta przeznaczona dla wszystkich przedsiębiorców myślących o rozwoju własnego biznesu. Stanowi on jedną z wygodniejszych i popularniejszych form finansowania inwestycji podejmowanych przez branżę transportową. W instytucjach leasingowych charakteryzuje się on uproszczoną procedurą zawarcia umowy leasingu i indywidualnym podejściem do klienta. Aktywa z obszaru transportu ciężkiego stanowią około 40 proc. ogółu finansowanych przedmiotów. W ramach uproszczonej procedury leasing oferuje finansowanie autobusów, ciągników siodłowych, naczep, pojazdów specjalistycznych, pojazdów agro oraz samochodów ciężarowych pow. 3,5 tony. Bardzo częstym przypadkiem są samochody ciężarowe z zabudową. Zabudowy wykonywane są najczęściej przez specjalistyczne firmy. Wówczas mamy do czynienia z sytuacją, gdy pojazd ma dwóch dostawców, tj. dostawcę podwozia i zabudowy. W praktyce producent zabudowy jest bezpośrednim dostawcą w umowie leasingu, przygotowuje dokumenty do rejestracji (m.in. homologację) na kompletny pojazd. Zabudowy są przygotowywane według zamówienia złożonego przez korzystającego. Najczęściej są to: wywrotki, gruszki do betonu, chłodnie i inne, w zależności od potrzeb klienta. Tego typu zamówienia często wiążą się z wpłatą zaliczki do dostawcy. Po podpisaniu umowy leasingu zaliczka ta może być zaliczona na poczet opłaty wstępnej. Popularnym przedmiotem leasingu są też naczepy. Rodzaje naczep mogą być różne w zależności od przeznaczenia: skrzyniowe, podkontenerowe, naczepy wywrotki, niskopodwoziowe, specjalistyczne, np. ponadgabarytowe, cysterny.
W przypadku finansowania transportu ciężkiego jest małe zainteresowanie leasingiem finansowym. Najczęściej jako przyczynę wyboru leasingu operacyjnego przedsiębiorcy podają brak konieczności angażowania własnych środków finansowych, aspekt podatkowy i uproszczoną procedurę. W leasingu operacyjnym finansujący kupuje pojazd wybrany przez korzystającego i oddaje w użytkowanie na określony czas. Finansujący nie sprzedaje przedmiotu leasingu, ale za określone opłaty, zgodnie z harmonogramem, przekazuje korzystającemu prawo do korzystania. Po spłaceniu wszystkich rat leasingowych zawartych w umowie korzystającemu przysługuje prawo nabycia przedmiotu, z możliwością wypowiedzenia tego prawa.
Dla korzystającego wszystkie raty leasingowe i inne koszty dodatkowe (bez VAT) stanowią koszt uzyskania przychodu. Wartość pierwszej raty czy opłaty wstępnej może wynosić nawet do 45 proc. wartości przedmiotu i całość tej raty można wliczyć w koszty już w chwili jego poniesienia. Leasing operacyjny nie jest wliczany do wartości aktywów bilansowych i nie jest uwidoczniony jako zobowiązanie w bilansie korzystającego.
Umowa
Umowa leasingu operacyjnego musi zostać zawarta co najmniej na okres równy 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, zaś suma wszystkich rat, pomniejszona o podatek VAT, musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środka trwałego.
Żadna ze stron nie może wypowiedzieć umowy przed upływem określonego czasu. Podstawą do kalkulacji jest cena netto przedmiotu leasingu (można wliczyć cenę pojazdu, zabudowy, doposażenia itd.). Do każdej opłaty miesięcznej dolicza się 23 proc. VAT. Zakup pojazdu może odbywać się w złotych lub walutach obcych. W przypadku waluty obcej cena pojazdu do umowy przeliczana jest według kursu sprzedaży, ewentualnie banku, z jakim współpracuje instytucja leasingowa. Ostateczne rozliczenie następuje w dniu zapłaty do dostawcy. Przeliczenie nie występuje, kiedy mamy do czynienia z ceną w euro, a walutą umowy leasingu jest także euro. Każdy klient otrzymuje indywidualną ofertę leasingu operacyjnego. Elastyczność oferty leasingowej pozwala na dostosowanie poziomu rat leasingowych do potrzeb i możliwości. Istnieje możliwość wprowadzenia rat sezonowych, degresywnych. Oferty leasingu są przygotowywane w złotych i euro. W przypadku akceptacji oferty dewizowej istnieje obowiązek udokumentowania przychodów w euro. Oferty leasingu kalkulowane są w oparciu o Wibor 1M lub Euribor 1M i stały poziom marży. Spółka nie pobiera opłat manipulacyjnych i administracyjnych. Dodatkowymi kosztami są ubezpieczenie, rejestracja oraz podatek drogowy. Wszystkie koszty związane z leasingiem są oczywiste i zawarte w treści umowy. Opłatę wstępną przyjmuje się na poziomie od 0 do 45 proc. wartości przedmiotu. Umowa leasingu operacyjnego zawierana jest na czas określony i powinna obejmować minimum 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji. Minimalny okres leasingu w przypadku autobusów i samochodów ciężarowych to 24 miesiące, z opcją wykupu minimum 17 proc. W przypadku ciągników siodłowych i naczep okres wynosi 36 miesięcy, z opcją wykupu 20 proc. Maksymalny okres leasingu w praktyce to 72 miesiące.
Każda oferta leasingu operacyjnego zawiera opcję wykupu. Wysokość wartości końcowej (RV, tj. opcja wykupu) zależy od amortyzacji. Minimalny poziom RV wynika z ustawy. Jednak zwiększenie wartości końcowej powoduje znaczne obniżenie miesięcznych kosztów dla korzystającego. Dla finansującego zwiększa ryzyko transakcji, a zwłaszcza ryzyko RV. W związku z powyższym instytucje leasingowe zawierają porozumienia z producentami różnych marek w zakresie gwarancji odkupu pojazdów. Są to porozumienia na ogół trójstronne – pomiędzy korzystającym, finansującym a dostawcą. Takie porozumienia są bardzo korzystne dla każdej ze stron. Korzystający minimalizuje koszty miesięczne związane z użytkowaniem pojazdu, korzysta z kontraktu serwisowego – zakres i sposób korzystania określony jest w porozumieniu. Finansujący pozyskuje klienta, minimalizuje ryzyko związane z wysoką wartością końcową, zyskuje kontrolę serwisową dostawcy nad przedmiotem. Dostawca pozyskuje klienta, zwiększa przychody związane ze sprzedażą i serwisem, związuje klienta z marką. Każdy przedmiot leasingu podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu AC i OC. Istnieje możliwość ubezpieczenia wieloletniego, tj. na cały okres leasingu. Koszt ubezpieczenia może być rozłożony na raty. Ubezpieczenie działa na terenie UE. Dopiero wyjazd poza UE wymaga zgody finansującego i wiąże się z koniecznością doubezpieczenia samochodu. Dodatkowym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie GAP (gwarancja zwrotu 100 proc. finansowanego pojazdu w przypadku kradzieży lub szkody całkowitej) i LIFE (zapewniające spłatę rat np. w przypadku niezdolności do pracy).
Weryfikacja wniosku o leasing
Odbywa się w kilku obszarach, dlatego do oceny musi być komplet dokumentów, tj. wniosek, dokumenty pojazdu oraz wyniki finansowe za ubiegły rok, bieżące i inne. Weryfikacja odbywa się w trzech obszarach: korzystający, dostawca i przedmiot leasingu. Ocenie podlega podmiot sprzedający, tj. dostawca. Jeśli sprzedający nie jest autoryzowanym dealerem, tj. dostawcą premium, podlega weryfikacji jako podmiot. Przedmiot leasingu podlega sprawdzeniu ceny przez rzeczoznawcę, w przypadku pojazdów używanych może być wymagana wycena Dekry. Kolejny etap to ocena korzystającego pod kątem zdolności obsługi opłat miesięcznych. Decyzja jest wypadkową ocen wszystkich ww. obszarów. Jest to bowiem baza do podpisania umowy. Muszą zatem być wszystkie dokumenty finansowe korzystającego, opis inwestycji, opis klienta i jego firmy, przedmiotu leasingu, tj. jego cena, określony dostawca, warunki zakupu, ubezpieczenie, warunki finansowe itd. Tylko w szczególnych okolicznościach dokonywana jest akceptacja warunkowa. W przypadku obsługi stałych klientów jest to np. limit, czyli maksymalna kwota zaangażowania firmy leasingowej w transakcje z korzystającym. W praktyce limity przyznawane są klientom, którzy mają stałe potrzeby finansowania inwestycji. Limit przyznaje się po weryfikacji zdolności kredytowej i sytuacji finansowej na czas określony. Zawieranie umów w ramach przyznanego limitu nie wymaga już analizy i oceny korzystającego. Każda instytucja leasingowa ma opracowaną procedurę uproszczoną do finansowania transportu ciężkiego. Ocenie w procedurze uproszczonej podlegają m.in. takie wnioski, w których pojazd nie jest starszy niż 5 lat, a długość umowy wraz z wiekiem pojazdu nie przekracza 8 lat. Korzystający może być oceniany tą drogą od 0,5 do 2 mln zł zaangażowania, w zależności od rozmiarów firmy. Wnioski, które nie podlegają procedurze uproszczonej, oceniane są w procedurze ogólnej. Skutkiem oceny wniosku jest akceptacja, odrzucenie, ale też propozycja finansowania zakupu na innych warunkach. Kolejnym etapem jest umowa leasingu. Dokumentem towarzyszącym umowie leasingu jest OWUL, tj. ogólne warunki umowy leasingu. Dokument ten zawiera zapisy umowne, określające zasady korzystania z pojazdu, obowiązki regulowania należności, wybór dostawcy, ubezpieczenie przedmiotu leasingu, sposoby rozwiązania lub kończenia umowy, postępowanie w razie szkody, opłaty i inne. Protokół odbioru stwierdza początek okresu korzystania z przedmiotu leasingu. Zabezpieczeniem należności jest weksel własny in blanco. Inne dokumenty, w zależności od umowy, to zamówienie, umowa sprzedaży, kompensata itd.
Korzystający zawiera umowę na czas określony. Przed upływem tego czasu korzystający nie może przerwać umowy. W czasie trwania umowy pełne ryzyko dotyczące przedmiotu leasingu, koszty jego utrzymania i ubezpieczenia oraz związane z nim podatki i inne opłaty są ponoszone przez korzystającego. W wypadku, gdy korzystający nie ma możliwości spłacania umowy, może dokonać cesji, przelewając swoje prawa i obowiązki na innego korzystającego. W zakresie leasingu transportu instytucje leasingowe współpracują z dostawcami wszystkich marek. Są to producenci, salony sprzedaży, ale także firmy handlujące używanymi pojazdami. Firma kupuje również pojazdy, które były użytkowane wcześniej przez innych przewoźników w kraju i za granicą. Współpraca z dostawcami odbywa się w rożnym zakresie. Jeśli podpisywane są umowy współpracy, zawierają na ogół zasady: ofertowania, porozumienia w sprawie gwarancji odkupu pojazdu przez dostawcę, wzajemne promocje, opis specjalnych warunków. Takie umowy mają na celu pozyskanie klienta i stworzenie bardziej atrakcyjnych warunków. Dostawca jest dobrym źródłem pozyskania klienta.
Monika Mojzesowicz, dyrektor Departamentu Produktów dla Firm, Expander Advisors Sp. z o.o.
