Konsumentom brakuje wiedzy w świecie nowych cyfrowych możliwości
Maciej Witucki, przewodniczący Rady Głównej Konfederacji Lewiatan, otwierając konferencję, zwrócił uwagę na potrzebę cyfrowej deregulacji.
- Jesteśmy cyfrowo wyedukowani, tymczasem Europa pozostaje nadmiernie przeregulowana. Byłoby dobrze, gdyby propozycje dotyczące deregulacji wychodziły właśnie z naszego kraju. Konsument funkcjonuje dziś w rzeczywistości obciążonej nadmiarem regulacji, a naszym zadaniem jest zapewnienie mu bezpieczeństwa - podkreślił.
Cyfrowe możliwości niosą cyfrowe konsekwencje
Daniel Mańkowski, wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, powiedział, że mamy do czynienia ze starymi, dobrze znanymi konsumentami, lecz funkcjonującymi dziś w zupełnie nowym, cyfrowym świecie. Cyfryzacja zmieniła wszystko - zakupy odbywają się jednym kliknięciem, a konsument coraz częściej „przegląda ekran” zamiast tradycyjnej półki sklepowej.
- Cyfrowe możliwości niosą ze sobą cyfrowe konsekwencje, w tym skomplikowane regulaminy. Zmiany są nieuniknione, dlatego ochrona konsumentów musi zmierzyć się z nowymi wyzwaniami. Kluczowe jest pogodzenie innowacyjności z bezpieczeństwem – dodał.
- Technologia zawsze będzie rozwijać się szybciej niż prawo, dlatego w pracy UOKiK szczególne znaczenie ma przygotowanie odpowiednich regulacji, wykorzystanie nowych narzędzi - w tym sztucznej inteligencji - oraz edukacja, by konsumenci mieli świadomość zagrożeń. Musimy stworzyć system dostosowany do wszystkich. Potrzebujemy nowoczesnych narzędzi cyfrowych, a wypracowanie rozwiązań opartych na AI jest kluczowe. Jako urząd intensywnie nad tym pracujemy. Niezbędny jest również stały dialog na rzecz skutecznej ochrony konsumentów – podsumował Daniel Mańkowski.
Michał Gramatyka, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, przekonywał, że inwestowanie w innowacje traci sens, jeśli relacja państwo–obywatel nie opiera się na zaufaniu. Jako przykład wskazał aplikację mObywatel, która - jak zaznaczył - działa bardzo dobrze właśnie dzięki zbudowanemu zaufaniu między użytkownikami a państwem. Aby wdrażać podobne systemy, potrzebne jest zaufanie oraz sensowne regulacje. Niestety polityka często niszczy dobre rozwiązania - zauważył Michał Gramatyka.
Raport AQUILA
W czasie konferencji zaprezentowano również raport AQUILA „Dochodzenie roszczeń konsumenckich w Polsce oraz stan egzekwowania praw w tym obszarze”. Jego autorzy przedstawili kilkanaście rekomendacji, których wdrożenie może uporządkować system ochrony konsumentów. Wskazują m.in. na konieczność: przejrzenia i usystematyzowania kompetencji urzędów, określenia ich wzajemnych relacji i zakresu odpowiedzialności, wprowadzenia mierzalnych wskaźników efektywności dla każdej instytucji, czy zapewnienia realnej koordynacji systemu, tak by działania wszystkich instytucji były spójne.
Autorzy raportu proponują również zrewidować przepisy ochrony konsumentów i przygotować potrzebne nowelizacje, najlepiej poprzez powołanie zespołu eksperckiego na wzór Komisji Kodyfikacyjnej, utworzyć sejmową komisję lub podkomisję ds. konsumenckich, by usprawnić proces legislacyjny, regularnie badać skuteczność egzekwowania praw konsumentów i wprowadzić jednolity system zbierania danych czy wzmocnić edukację konsumencką, stawiając na praktyczne umiejętności i nowoczesne, sprawdzone narzędzia zamiast podawania suchej teorii.
Podczas panelu „Wzmocnić system, wzmocnić konsumenta” uczestnicy dyskutowali, na ile obecny system ochrony konsumentów odpowiada realnym potrzebom zarówno obywateli, jak i przedsiębiorców. Zastanawiano się również, czy możliwa jest reforma, która uczyniłaby go bardziej przejrzystym, sprawnym i dostępnym.
W programie konferencji znalazły się także takie tematy jak: Akt o dostępności - jak zrobić to dobrze?, Nowe zasady gry w cyfrowym świecie: Digital Fairness Act a przyszłość e-commerce i influencer marketingu oraz kredyt konsumencki.
