Czas na deglobalizację. Jak zmieni się świat po COVID-19?

Partnerzy Raportu:

Przykład Chin pokazuje, że o ile przemysł i eksport są w stanie dość szybko wrócić do relatywnie normalnego funkcjonowania, to sprzedaż detaliczna i ogólne aktywność konsumentów – już nie. Chiny zaczęły odmrażać gospodarkę już w marcu, ale na ulicach ciągle panują pustki. Ludzie starają się raczej wychodzić z domu tylko wtedy, gdy muszą (jedynie do pracy). Z danych PKO BP wynika, że takie zachowanie wpłynęło na duże ograniczenia wydatków na rozrywkę i wiele innych usług stacjonarnych. Zyskały natomiast branże, które świadczą usługi zdalnie i w formie cyfrowej. A także kurierzy, co wynika z większej liczby zakupów na odległość. Tak samo sytuacja wygląda i ma wyglądać na całym świecie w najbliższych miesiącach. 

– W wyniku wysokiego zainteresowania zakupami w sieci platformy sprzedażowe, zwłaszcza te mniejsze, często nie nadążają z przygotowywaniem towarów do wysyłki – mówi Rafał Nawłoka, prezes zarządu DPD Polska. Firmy kurierskie to najważniejsi partnerzy e-sklepów, dlatego proponują często rozwiązania do optymalizacji codziennych działań. – DPD Polska ma w swojej ofercie usługi IT dla e-sklepów, które pozwalają m.in. szybko tworzyć listy przewozowe, dokonywać kompleksowego rozliczenia procesów logistycznych oraz obsługiwać wysyłki seryjne, co sprawdzi się w sytuacji wzmożonego popytu na ich towary – wymienia Rafał Nawłoka, dodając, że większe sklepy wykorzystujące systemy aukcyjne lub magazynowo-sprzedażowe mają jeszcze do dyspozycji moduły wysyłkowe. Takie moduły, po zainstalowaniu, stają się integralnymi elementami programów do zarządzania stanami magazynowanymi i sprzedażą. 

Aby jeszcze bardziej pomóc branży e-commerce, DPD oferuje własny sklep, w którym można znaleźć łatwe w użyciu i biodegradowalne materiały eksploatacyjne do pakowania i zabezpieczania zawartości paczek. – Większe i mniejsze platformy sprzedażowe oczekują od firm kurierskich wsparcia w odpowiednim pakowaniu przesyłek – zwraca uwagę prezes DPD Polska. 

Sektor KEP przyspieszy 

Rynek kurierów, przesyłek ekspresowych i paczek (KEP) na pewno może liczyć na wzrost w 2021 r. Firmy kurierskie przygotowują już oferty dla przedsiębiorców, włącznie z małymi firmami. Przykładowo DPD daje możliwość nadawania 10, 20 czy 50 przesyłek w ramach stałego, miesięcznego abonamentu (od 175 do 630 zł netto). Wprowadziło też dostawy nocne, co jest odpowiedzią na doświadczenia z branży fashion. – Sklepy mogą przyjmować towary także w godzinach nocnych, kiedy nie ma klientów i zatowarowanie nie koliduje z bieżącą sprzedażą – zauważa Rafał Nawłoka. 

Firma DPD przygotowała się również na wzrost zapotrzebowania na usługi kurierskie poprzez oddanie do użytku w 2020 r. nowej sortowni regionalnej w Rudzie Śląskiej. – Obiekt będzie obsługiwał do 300 tys. paczek na dobę, optymalizując procesy obsługi przesyłek z południowej części kraju. Dzięki tej inwestycji zwiększyliśmy naszą zdolność sortowania aż o 30 proc. – przekonuje prezes DPD. 

Inną firmą, która przygotowała się na obsługę sektora e-commerce jest InPost. Sprawne monitorowanie przesyłek i wygodne odbieranie ich z paczkomatów z czasem przestało być rewolucyjnym rozwiązaniem. Obecnie firma stawia na rozwój aplikacji mobilnej. Klienci mogą odbierać przesyłkę w prosty sposób: stojąc przy paczkomacie i klikając na przycisk „otwórz zdalnie” w aplikacji, bez konieczności dotykania ekranu dotykowego na paczkomacie. 

Niedawno InPost wprowadził jeszcze jedną funkcję – bezetykietowe nadawanie paczek. Możemy wybrać opcję „nadaj” w aplikacji, podać adres paczkomatu, domu czy firmy, a także opłacić zlecenie za pomocą BLIKA (od 2021 r. będą dostępne inne formy płatności). Następnie aplikacja wygeneruje kod QR, który zeskanujemy przy paczkomacie. Skrytka otworzy się wówczas sama, a do środka włożymy paczkę bez etykiety. Oczywiście branża KEP jest nierozerwalnie związana z e-commerce, a ten sektor zanotował w czasie pandemii bardzo duże wzrosty (patrz ramka). 

Lekarz z internetu 

Kolejny trend, którego rozwój przyspieszył koronawirus, to szeroko pojęta telemedycyna. Firma Kry, która specjalizuje się w telemedycynie, podała, że tylko do czerwca 2020 r. zainteresowanie cyfrowymi konsultacjami z lekarzami pierwszego kontaktu wzrosło o rekordowe 115 proc. w porównaniu z tym samym okresem sprzed roku. Ograniczenie bezpośrednich kontaktów, a jednocześnie potrzeba dostępu do usług medycznych spowodowała szybki rozwój telemedycyny i korzystania z systemów e‑zdrowia. 

Zbiega się to z postępującą cyfryzacją służby zdrowia. Do tej pory pacjent mógł otrzymywać teleporadę przez internet, ale lekarz nie mógł wystawić mu skierowania. Teraz ten problem znika – możemy odbyć teleporadę z lekarzem z drugiego końca Polski i otrzymać e-skierowanie np. na dalsze badania, które zrealizujemy już u siebie, w miejscu, gdzie mieszkamy. 

Od stycznia 2021 r. e-skierowania (wystawianie i realizacja) będą obowiązkowe. Ułatwi to proces kierowania i rejestrowania pacjentów na wizyty czy badania, jak i zmniejszy biurokratyczne obciążenia. Warto dodać, że w Polsce funkcjonują już także e-recepty na telefon bez wychodzenia z domu, czy też zdalne monitorowanie stanu zdrowia pacjenta. 

Rozwój telemedycyny to szansa dla wielu firm i startupów na pozyskanie klientów i kontrahentów biznesowych. Rośnie bowiem zapotrzebowanie na odpowiednie oprogramowanie i sprzęt do wideokonsultacji. Do tego pojawia się potrzeba wprowadzania odpowiednich zabezpieczeń IT – to z kolei szansa na sprzedaż dla firm specjalizujących się w cyberbezpieczeństwie.

A jeśli internet zapewni dostęp do lekarza, to również edukacja i rozrywka jeszcze bardziej zaczną kojarzyć się z tym miejscem. E-learning, gry, filmy i wszelkie treści cyfrowe to kolejne obszary, którymi przedsiębiorcy szukający szans biznesowych w 2021 r. powinni się zainteresować.

---

E-commerce postcovid

Z wielu źródeł wynika, że przez pandemię sektor e-commerce znacznie się rozwinął, a udział zakupów online w ciągu ostatnich miesięcy podwoił się z 4–5 proc. do 8–10 proc. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to mało, ale można powiedzieć, że przeskoczyliśmy o 2-3 lata do przodu. Z  prognoz Centre for Retail Research (CRR) wynikało, że udział branży e-commerce w całkowitej sprzedaży detalicznej w Europie Zachodniej wzrośnie do 15,3 proc. do 2022 r. Obecnie eksperci uważają, że taki wynik uda się osiągnąć już w 2021 r. 

Firma badawcza PMR wskazuje z kolei, że w 2020 r. wzrost rynku e-commerce, w porównaniu z 2019 r., wyniósł 26 proc. To najwięcej od kilkunastu lat. Za trzy lata e-handel może stanowić już nawet 20 proc. całego handlu detalicznego. 

Klienci, którzy nie mogli zrobić zakupów w sklepie stacjonarnym, a do tej pory unikali e-sklepów, zrobili w nich zakupy i przekonali się do wygody kupowania przez internet. 

Warto też wziąć pod uwagę dane z firm kurierskich, które dostarczają przesyłki ze sklepów online. – E-konsumenci szczególnie chętnie kupują w sieci elektronikę. Zwłaszcza w czasie pierwszej fali lockdownu nabywali rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania w nowych warunkach, dobra pierwszej potrzeby, wygodną odzież, ale też komputery, słuchawki oraz inny sprzęt konieczny do pracy zdalnej – mówi Rafał Nawłoka, prezes zarządu DPD Polska. Jeśli chcemy prowadzić biznes online, możemy uwzględnić te branże ze względu na dużą liczbę zamówień. 

Na koniec dodajmy jeszcze, że rośnie nie tylko liczba sklepów online, ale również rynek nieruchomości magazynowych i logistycznych. Firma Savills Polska informuje, że wzrost udziału branży e-commerce spowodował większe zapotrzebowanie firm na powierzchnie magazynowe – w Polsce w 2020 r. odnotowano w tym sektorze wzrost o 31 proc. 

---

Świat postcovid w pigułce

Sławomir Grzelczak prezes BIG InfoMonitor

Prezes BIG InfoMonitor przyjrzał się trendom i przygotował listę tego, co zmieni się w świecie postcovid.

1. Częściowa deglobalizacja, czyli powrót do gospodarek zamkniętych w pewnych obszarach, m.in. w kwestiach związanych z ochroną zdrowia. 

2. Chęć posiadania większej kontroli nad sytuacją i poczucia bezpieczeństwa zmieni podejście do outsourcingu zasobów i procesów szczególnie w sferach ważnych z punktu widzenia bezpieczeństwa. Zmiany nastąpią na poziomie krajów jak i branż oraz przedsiębiorstw. 

3. Dojdzie również efekt społecznego dystansu. Trwale zmieni się praca, upowszechni się model pracy zdalnej, wzrośnie wykorzystanie narzędzi online w celach medycznych, sportowych, rekreacyjnych i rozrywkowych. 

4. Zwiększy się znaczenie wielu zdalnych kanałów sprzedażowych, platform peer to peer (jak np. pyszne.pl czy znanylekarz.pl), marketplace (np. Allegro). 

5. Skróceniu ulegną kanały dystrybucji. Jeszcze bardziej przyspieszy automatyzacja i robotyzacja oraz zastosowanie sztucznej inteligencji czy głębokiego maszynowego uczenia. 

– Wszystko to pociągnie za sobą konieczność zdefiniowania na nowo modeli biznesowych przez wiele branż i firm – zauważa ekspert. I dodaje: – Silne zachwianie poczucia bezpieczeństwa, jakiego doświadczyły firmy w czasie pandemii, wpłynie też na większą uważność w doborze partnerów biznesowych oraz w kontroli spływu należności tak, by maksymalnie ograniczyć ryzyko utraty płynności finansowej i upadłości. Już obserwujemy, że przedsiębiorcy poszerzają zakres stosowanych narzędzi wspomagających tego typu działania. Gdy dostrzegą pozytywne strony tych zmian, zostanie to z nimi na dłużej.