Europejczycy cenią stabilizację. To migranci chcą zakładać więcej startupów

Według Global Entrepreneurship Monitor, poziom TEA w Europie jest na ogół niższy niż w innych regionach, zwłaszcza w Ameryce Północnej i Południowej. Może to wynikać z rozbudowanych systemów zabezpieczeń społecznych, które zapewniają pracownikom poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa, co sprawia, że częściej wybierają oni tradycyjne formy zatrudnienia zamiast ryzykownej ścieżki związanej z prowadzeniem własnego biznesu.

Aby zrozumieć jak rozwija się krajobraz startupów w Europie, należy przyjrzeć się roli przedsiębiorców-migrantów, wpływowi innowacji w rozwijających się branżach oraz mechanizmom zmniejszającym lukę w przedsiębiorczości. Kluczowe znaczenie ma również dostrzeżenie potencjału współpracy pomiędzy dużymi międzynarodowymi firmami a młodymi startupami.

Dzięki wykorzystaniu zasobów, wiedzy i mentoringu takie partnerstwa mogą pobudzać innowacje, wspierać wzrost oraz tworzyć zrównoważony ekosystem, który przynosi korzyści zarówno ugruntowanym przedsiębiorstwom, jak i wschodzącym talentom.

Między stabilnością a zmianą

Niektóre wyzwania biznesowe pozostają niezmienne, podczas gdy inne ewoluują wraz z upływem czasu na skutek zmieniających się uwarunkowań ekonomicznych i politycznych. Ivan Montik, założyciel SOFTSWISS – globalnej firmy technologicznej – podkreśla tę dwoistość: – Uważam, że istnieją fundamentalne kwestie, które pozostają istotne w każdych czasach, oraz takie, które zmieniają się dynamicznie – jedne wyzwania znikają, a na ich miejsce pojawiają się kolejne. Przykładowo, gdy w 2009 roku zakładałem SOFTSWISS, rzeczywistość wyglądała zupełnie inaczej, a wyzwania były odmienne od tych, z którymi mierzymy się dziś. W moim odczuciu współczesna niestabilność świata rozprasza nas i utrudnia koncentrację na celach.

Dzisiejsi założyciele startupów muszą na nowo nauczyć się dostosowywać do aktualnej rzeczywistości.

Oto kilka wskazówek, którymi Ivan Montik dzieli się na podstawie swojego doświadczenia:

• Opracuj jasną wizję tego, co tworzysz oraz ostateczny cel swojego produktu lub usługi.
• Bądź świadomy wszystkich aspektów projektu – od rozwoju produktu i kwestii technicznych po aspekty prawne, rekrutację i procesy.
• Nie dopuszczaj do myśli wypalenia zawodowego. Osiągnięcie rezultatów wymaga ciężkiej pracy, aktywnego działania i zdecydowanych decyzji. Jeśli nie potrafisz zachować równowagi psychicznej, odpoczywać i odrywać się od pracy, może to poważnie zagrozić Twojemu startupowi.
• Nie pozwól, by sukces przesłonił Ci ogólny obraz sytuacji. Zachowaj kontrolę, działaj zgodnie z planem lub dostosowuj go na podstawie wyników. Granica między euforią a kryzysem jest cienka.

Jeszcze jedna kluczowa rekomendacja dla założycieli: zrób wszystko, co możliwe, aby przyswoić podstawy wiedzy finansowej. Naucz się interpretować raporty finansowe, w tym rachunek zysków i strat, przepływy pieniężne oraz bilans. Bez znajomości finansów i ich kontroli łatwo wyczerpać zasoby, co w efekcie może prowadzić do upadku start-upu.

Przedsiębiorcy-migranci jako katalizator zmian

Włączanie migrantów do europejskiego ekosystemu startupowego to szansa zarówno na rozwój gospodarczy, jak i na wzmocnienie więzi społecznych. Badania pokazują, że w ciągu pięciu lat od przyjazdu mogą oni znacząco przyczynić się do wzrostu gospodarczego kraju przyjmującego.

W krajach bałtyckich, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, Chorwacji, Portugalii i Turcji, gdzie wskaźniki przedsiębiorczości (TEA) są wysokie, migranci włączają się w lokalne ekosystemy startupowe, co przynosi korzyści obu stronom. Zamiast rywalizować o istniejące miejsca pracy, tworzą nowe, wspierając rozwój gospodarczy i wzmacniając poczucie stabilności.

Ivan Montik podkreśla:– Szczerze mówiąc, uważam, że to właśnie ekspaci napędzają główny ruch startupowy w Europie. I nie dotyczy to tylko krajów Europy Wschodniej, ale także Stanów Zjednoczonych, Afryki i Azji. Po niemal dziewięciu latach spędzonych w Niemczech Montik zaobserwował, że tamtejszy system edukacji nie sprzyja rozwijaniu przedsiębiorczości. Europejczycy z reguły przedkładają stabilność nad podejmowanie ryzyka, co sprawia, że przedsiębiorcy-migranci odgrywają kluczową rolę w pobudzaniu innowacji i dynamiki wzrostu danego regionu.

Świetnym przykładem tego zjawiska jest H&H Travel Cyprus – startup założony przez ekspatów, który wykorzystuje sztuczną inteligencję do tworzenia spersonalizowanych doświadczeń podróżniczych. Jego założyciele wnieśli świeże spojrzenie na cypryjski sektor turystyczny – zamiast koncentrować się na popularnych atrakcjach, dostrzegli potencjał w odkrywaniu mniej znanych miejsc oraz łączeniu podróżnych z lokalnymi firmami i oferowaniu im autentycznych, unikalnych doświadczeń. Ich innowacyjne podejście zostało docenione, gdy zwyciężyli w konkursie Axios Startup Accelerator podczas finałowych zmagań w Berlinie. Prestiżowe jury, w którego skład wszedł także założyciel SOFTSWISS Ivan Montik, przyznało startupowi dodatkową nagrodę specjalną. Historia tego sukcesu to doskonały przykład na to, jak firmy zakładane przez migrantów przyczyniają się do wzrostu gospodarczego, wdrażając nowe pomysły i innowacyjne rozwiązania.

Trend przyjmowania migrantów w krajach europejskich sprzyja dalszemu rozwojowi gospodarczemu, a startupy dają im szansę na pełną integrację oraz możliwość osiągnięcia dobrobytu w już istniejącej kulturze. Kluczowe znaczenie ma wdrażanie polityk integracyjnych i ukierunkowanego wsparcia rządowego, aby w pełni wykorzystać przedsiębiorczość migrantów jako motor napędowy lokalnych gospodarek w Europie.

Branże z potencjałem wzrostu

Transformacja wielu sektorów napędza rozwój nowych startupów i przekształca tradycyjne branże.

Ivan Montik wskazuje fintech jako jeden z najbardziej obiecujących sektorów. W miarę jak zmienia się paradygmat systemu bankowego i płatności, pojawiają się nowe możliwości w zakresie innowacji. Tradycyjna bankowość przechodzi okres transformacji, napędzany wdrażaniem nowoczesnych cyfrowych systemów płatności, które coraz częściej wypierają przestarzałe rozwiązania.

Montik wyjaśnia: – Branża rozrywkowa zawsze będzie miała znaczenie, ponieważ niemal każdy człowiek poświęca znaczną ilość czasu i pieniędzy na rozrywkę, wypoczynek oraz gry hazardowe. Widać również wyraźny trend rozwoju technologii AI, choć w tym obszarze dostrzegam przede wszystkim praktyczne zastosowania dużych, już istniejących modeli, takich jak OpenAI.

Powyższe obserwacje Montika znajdują potwierdzenie w najnowszych analizach rynkowych, które wskazują na wyraźne tendencje wzrostowe w tych sektorach. Szacuje się, że sektor fintech będzie się rozwijał w tempie rocznym na poziomie około 25%, a jego wartość wzrośnie z 194 miliardów dolarów w 2023 roku do niemal 492 miliardów dolarów do 2028 roku. Tak szybki rozwój jest napędzany przez inwestycje venture capital oraz zaangażowanie dużych instytucji finansowych, które przeznaczają miliardy w innowacyjne przedsięwzięcia fintechowe.

Finansowanie ze środków publicznych również stało się istotnym czynnikiem napędzającym rozwój sektora AI – w 2024 roku rządy przeznaczyły około 5 miliardów dolarów na wsparcie firm zajmujących się sztuczną inteligencją. Prognozy wskazują, że w 2025 roku kwota ta wzrośnie o kolejne 15%. Dane te potwierdzają trafność obserwacji Montika dotyczących transformacyjnego potencjału sektora fintech oraz praktycznych zastosowań istniejących technologii AI.

Wzrost sektora fintech doskonale ilustrują startupy takie jak Brite Payments i Pennylane. Brite redefiniuje metody płatności w Europie, natomiast Pennylane unowocześnia zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach. Obie firmy odgrywają kluczową rolę w transformacji gospodarki cyfrowej, korzystając z ogromnych inwestycji oraz rosnącego zapotrzebowania na szybsze i bardziej efektywne rozwiązania.

Sektor sztucznej inteligencji również rozwija się dynamicznie, czego przykładem są firmy takie jak Mistral AI i Synthesia. Mistral zyskał rozgłos dzięki swoim otwartym modelom językowym, natomiast Synthesia rewolucjonizuje tworzenie treści za pomocą filmów generowanych przez sztuczną inteligencję. Obie firmy są częścią fali innowacji w obszarze AI, korzystają z dużych inwestycji i aktywnie kształtują przyszłość technologii w Europie.

Startupy uczestniczące w renomowanych programach akceleracyjnych osiągają wskaźnik przeżywalności sięgający nawet 85% w ciągu pierwszych pięciu lat działalności. To znacząco więcej niż średnia, która wynosi jedynie około 50%.

Inwestowanie w młode zespoły, przy jednoczesnym zapewnieniu im niezbędnego wsparcia oraz realnych możliwości pokonywania wyzwań regionalnych, sprzyja budowaniu bardziej odpornej gospodarki lokalnej – zarówno w Europie, jak i w jej najbliższym otoczeniu. Tak długo, jak istnieją wspólne cele i wartości, a procesy integracji i współpracy są właściwie zaplanowane, możemy spodziewać się renesansu aktywności startupowej w regionach, które potrzebują nowego impulsu – w postaci kapitału, miejsc pracy czy inicjatyw biznesowych.

Rola współpracy i partnerstw biznesowych

Kluczem do budowy prężnie rozwijającego się ekosystemu startupowego jest zaangażowanie różnych interesariuszy, w tym partnerów biznesowych. Podmioty te zapewniają finansowanie, dostęp do sieci kontaktów oraz możliwość konsultacji z doświadczonymi menedżerami i mentorami.

Przedsiębiorcy zakładający startupy – zarówno lokalni, jak i wywodzący się ze środowisk migranckich – potrzebują wsparcia. Na wczesnym etapie kluczowe jest nauczenie się, jak właściwie zbudować strukturę firmy i unikać błędów organizacyjnych, które mogą zaważyć na jej dalszym funkcjonowaniu.

Ivan Montik podkreśla, że partnerzy biznesowi, tacy jak SOFTSWISS, mogą odegrać kluczową rolę we wspieraniu innowacji, wykorzystując swoje zasoby i doświadczenie: – Firmy takie jak nasza dysponują wszystkimi niezbędnymi narzędziami i wiedzą, by wspierać młode startupy. Możemy oferować nie tylko wsparcie finansowe, ale również doradztwo technologiczne, pomagając zespołom unikać krytycznych błędów już na wczesnym etapie.

Montik zwraca także uwagę na znaczenie procesów związanych z interakcją, współpracą i wspólnymi celami. W oparciu o wspólne wartości można zacieśniać współpracę, angażując bardziej doświadczonych pracowników do udzielania konsultacji i wsparcia młodym zespołom. Warto również organizować branżowe wydarzenia start-upowe, podczas których zespoły mogłyby prezentować projekty związane z obszarami istotnymi dla firmy partnerskiej. W końcu w dużych organizacjach często brakuje nie tylko wizji, ale i czasu na rozwijanie czegoś nowego poza bieżącymi projektami.

Międzynarodowe korporacje posiadają zasoby i know-how, które mogą wykorzystać, by wspierać rozwój młodych startupów. W ten sposób pomagają ich założycielom dostrzec wartość wymiany pomysłów i doświadczeń. Taka kultura współdzielenia wiedzy i wsparcia, przekazywana z zespołu na zespół, buduje ciągłość przedsiębiorczości i przyczynia się do rozkwitu europejskiej gospodarki.

Świetlana przyszłość europejskich startupów

Pomimo wyzwań stawianych przez lokalny rynek pracy – preferujący stabilne zatrudnienie zamiast podejmowania ryzyka – oraz skomplikowanych i biurokratycznych systemów administracyjnych, możliwe jest tworzenie struktur, które wspierają szybkie podejmowanie decyzji i wytyczają przejrzyste ścieżki rozwoju dla przedsiębiorców.

Choć na przestrzeni ostatniej dekady rynki publiczne w Europie pozostają w tyle za Stanami Zjednoczonymi, rozwój sektora startupowego nadal utrzymuje się na wysokim poziomie. Europejski ekosystem startupowy rośnie w tempie porównywalnym do amerykańskiego, a udział Europy w globalnym rynku venture capital systematycznie rośnie od 2021 roku. Co więcej, w ciągu ostatnich pięciu lat średnia stopa zwrotu z europejskich funduszy VC przewyższyła wyniki osiągane w USA o 6,24%.

Jeśli liderzy zdecydują się wdrożyć strategie proponowane przez przedsiębiorców takich jak Ivan Montik, możemy być świadkami dynamicznego wzrostu. Szacuje się, że za dziesięć lat europejski sektor technologiczny osiągnie wartość 8 bilionów dolarów, dostarczając gospodarce 20 milionów światowej klasy specjalistów.

Otwartość na innowacyjne myślenie, wspieranie współpracy i migrantów jako założycieli innowacyjnych firm to tylko niektóre z działań, które mogą pomóc Europie stać się globalnym liderem rozwoju startupów. Sama wizja jednak nie wystarczy – sukces w tej dziedzinie wymaga pełnego zaangażowania ze strony zespołów założycielskich oraz realnego wsparcia partnerów biznesowych.

Europa powinna czerpać ze swojej różnorodności, kreatywności i potencjału, by tworzyć trwały i elastyczny ekosystem przedsiębiorczości – środowisko, w którym startupy będą mogły swobodnie rozkwitać.