Kolejne dodatkowe dwa dni urlopu w ciągu roku dla każdego. Firma nie może odmówić
W Polsce od 2023 roku funkcjonuje urlop z powodu siły wyższej, wprowadzony w ramach nowelizacji Kodeksu Pracy. Zmiany zostały wprowadzone, by dogonić unijne dyrektywy dotyczące równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Jest on przeznaczony na nagłe, nieprzewidziane sytuacje wynikające z siły wyższej. Obowiązuje w sytuacjach, gdy pracownik musi w sposób nagły opuścić miejsce pracy. Urlop daje możliwość elastycznego dostosowania czasu pracy do pilnych potrzeb rodzinnych.
Urlop od siły wyższej
Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, która weszła w życie w 2023 roku, pracownik ma dodatkowe wolne ponad limit urlopu wypoczynkowego. Jest to tzw. urlop od siły wyższej (choć eksperci podkreślają, że to bardziej zwolnienie z pracy, niż urlop).
Urlop z powodu siły wyższej to zwolnienie z pracy na 16 godzin lub 2 dni dodatkowego wolnego w ciągu roku kalendarzowego. Te dni płatne są połowę wynagrodzenia. Pracodawca musi wyrazić zgodę na dzień wolny tego samego dnia, w którym pracownik złoży do niego prośbę. To zatrudniony decyduje, czy wybiera dwa dni, czy 16 godzin wolnego.
Urlop jest dostępny dla wszystkich pracowników niezależnie od rodzaju umowy o pracę (czy to umowa na czas określony, nieokreślony, czy umowa o pracę na pełny etat).
Siła wyższa - co to?
Siła wyższa to termin prawny, który odnosi się do nieprzewidywalnych i nieuniknionych zdarzeń, na które człowiek nie ma wpływu i które uniemożliwiają wykonanie określonych obowiązków. W kontekście prawa pracy zdarzenia te mają charakter wyjątkowy, nieoczekiwany i pozostają poza kontrolą jednostki.
Siłą wyższą będą zarówno pilne sprawy rodzinne, jak i wypadek, nagła choroba, czy wezwanie do stawienia się w określonym miejscu i czasie przez instytucję, od której pracownik jest zależny prywatnie.
Nagłe zwolnienie z pracy z powodów osobistych
Aby skorzystać ze zwolnienia z powodu tzw. siły wyższej pracownik musi przedstawić jej działanie. Może to być:
- nagła choroba członka rodziny – np. gdy bliska osoba (dziecko, małżonek, rodzic) niespodziewanie zachoruje i wymaga pilnej opieki.
- wypadek bliskiej osoby – jeśli członek rodziny ulegnie wypadkowi, co powoduje konieczność natychmiastowej interwencji, np. przebywania w szpitalu czy załatwienia formalności związanych z leczeniem.
- sytuacje awaryjne w rodzinie – mogą to być inne nagłe okoliczności, w których obecność pracownika jest niezbędna, np. konieczność zaopiekowania się dzieckiem lub starszą osobą w nagłej sytuacji, która nie była wcześniej przewidziana.
Choć pracodawca nie może odmówić urlopu z powodu siły wyższej, to każda sprawa będzie rozpatrywana indywidualnie, a potrzeba zwolnienia z pracy musi być dobrze umotywowana.
