Cash flow w firmie

Jaki jest główny, długookresowy cel funkcjonowania przedsiębiorstwa, oprócz oczywiście zdobycia czy utrzymania określonej pozycji na rynku? Śmiało można powiedzieć, że w gospodarce wolnorynkowej jest nim wypracowanie zysku. Aby jednak przedsiębiorstwo mogło ten cel osiągnąć, musi zachować płynność.

O tym, jak istotna jest zdolność do regulowania zobowiązań w krótkim okresie, świadczą choćby badania przeprowadzone swego czasu w Stanach Zjednoczonych wśród firm, które zbankrutowały. Co ciekawe, większość z nich wykazywała zyski...

Aby właściwie zarządzać środkami finansowymi, kluczowe jest posiadanie rzetelnej wiedzy o ich poziomie, źródłach pochodzenia czy głównych kierunkach wydatkowania. Najbardziej wartościowym źródłem informacji w obszarze zarządzania finansami przedsiębiorstwa jest rachunek przepływów pieniężnych (cash flow). Uwzględnia on faktycznie zaistniałe operacje pieniężne. Jest to znacznie lepszy wskaźnik w ocenie potencjału finansowego przedsiębiorstwa niż bilans czy rachunek zysków i strat, które obejmują wiele wartości szacunkowych, takich jak rezerwy, wyceny, przyjęte stawki amortyzacyjne itp. Rezultatem tego może być nieprecyzyjne przedstawienie stanu finansowego przedsiębiorstwa.

Rozbieżność między wartością ustalonego wyniku finansowego netto a stanem gotówki jest związana z następującymi obszarami:

- w działalności operacyjnej: może występować różnica między wpływami lub wydatkowaniem środków pieniężnych przedsiębiorstwa w czasie oraz w transakcjach znajdujących się w rachunku zysków i strat, w którym są uwzględniane wydatki bezgotówkowe, takie jak np. amortyzacja;

- w działalności inwestycyjnej: inwestycje kapitałowe, nabycie innej jednostki, sprzedaż udziałów mogą występować w bilansie, ale nie w rachunku zysków i strat;

- w działalności finansowej: podwyższenie kapitału lub spłata kredytów będzie zmieniać stan gotówki, ale nie wpłynie na zmianę zysku w rachunku zysków i strat.

Sporządzanie rachunku przepływów pieniężnych nie jest obligatoryjne dla wszystkich przedsiębiorstw (wymagania są określone w Ustawie o rachunkowości). W związku z tym przepływy pieniężne często są pomijane, mimo że dostarczają wielu informacji o efektywności wykorzystania zasobów przez przedsiębiorstwo.

Z punktu widzenia oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa rachunek przepływów pieniężnych wykorzystuje się do:

- uzyskania lepszej niż w przypadku bilansu oraz rachunku zysków i strat charakterystyki obecnej i przyszłej zyskowności;

- określenia bieżącej zdolności płatniczej poprzez ustalenie wewnętrznego stopnia samofinansowania.

Przewaga oceny dokonanej z wykorzystaniem rachunku przepływów pieniężnych wynika z faktu, że jest on bardziej wiarygodnym źródłem informacji w porównaniu z danymi, które uzyskujemy z rachunku zysków i strat oraz bilansu. Przepływy pieniężne dostarczają informacji o rzeczywistej sytuacji firmy, dlatego też są wykorzystywane do: przeprowadzenia dokładnej analizy finansowej; planowania przyszłych działań przedsiębiorstwa; określenia źródeł pochodzenia gotówki; zarządzania płynnością i kapitałem obrotowym; prognozowania upadłości firmy czy oceny jej wiarygodności kredytowej.

Odpowiedzialny właściciel czy menedżer powinien bezwzględnie posługiwać się rachunkiem przepływów pieniężnych. W zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa ważniejsze jest bowiem znalezienie źródła wpływu gotówki oraz określenie sposobu jej zagospodarowania niż proste rozpoznanie przychodów i kosztów.

Z perspektywy banku jako instytucji finansującej ocena cash flow odgrywa zdecydowanie większą rolę niż np. ocena rentowności. Osiąganie wysokich zysków nie gwarantuje przyznania finansowania.

Część przedsiębiorców z segmentu MSP nie ma dyrektorów finansowych i osobiście ponosi odpowiedzialność za całe finanse. Dlatego powinna uważnie kontrolować płynność m.in. poprzez negocjowanie terminów płatności, weryfikację kontrahentów pod kątem terminowego wywiązywania się z płatności czy też szacowanie zapotrzebowania na kredyty obrotowe na przestrzeni roku.

Paweł Kieres, Dyrektor Departamentu Zarządzania Ryzykiem Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Bank Pekao SA