Sneakersy van Gogha

Nabywcą stała się firma RARES umożliwiająca drobnym inwestorom – poprzez zakup udziałów – lokowanie nawet skromnych środków w kultowych modelach sportowego obuwia. Ta transakcja pobiła dotychczasowy rekord cenowy – 615 tys. dol. za Nike Air Jordan 1 w kolorach drużyny Chicago Bulls opatrzone autografem najlepszego koszykarza wszech czasów. Trafiły one do ShoeZeum, czyli muzeum, które działa w Las Vegas i ma największą na świecie kolekcję butów marki Nike. W tym aż 600 par „Jordanów”! Zupełną ekstrawagancją jest już model chińskiej firmy Li-Ning sygnowany nazwiskiem gracza NBA Dwyane’a Wade’a. The Fire Monkey, czyli „Ognista małpa”, jest bowiem wysadzana białymi diamentami, inkrustowana złotem i kosztuje astronomiczne 4 mln dol. 

Sportowe buty noszone na co dzień, czyli popularne sneakersy, to już nie tylko modne, a zarazem wygodne, młodzieżowe obuwie. To dzieła sztuki, lokata kapitału, wyznacznik społecznego statusu i przynależności do określonej społeczności. A nawet manifest poglądów, gustów, sympatii i marzeń ich właściciela. Noszone na nogach sneakersy pokazują bowiem, co i kogo bardzo lubimy, a nawet kim chcielibyśmy zostać. „Pozdrawiam piękną dziewczynę, co była przy wejściu do prokuratury, miałaś piękne niebieskie oczy i piękny uśmiech, byłem ubrany w koszulę z butami Nike Air Max”. Taki twitterowy wpis z właściwą sobie pasją skomentowała znana z ciętego języka prof. Krystyna Pawłowicz. „Oj, frajerze, frajerze…, I ty myślisz, że ta »piękna« co wychodziła z prokuratury to patrzyła na twoje tenisówki. Tenisówki? Patrzyła frajerze na miejsce, gdzie nosi się portfel. Frajerze naiwny”. Cóż to za brak zrozumienia sprawy! Przecież nie chodzi tutaj o buty. Są one bowiem znacznie ważniejsze od portfela i więcej od niego, mówią o tym, kto nosi je na nogach. 

Czyje to są buty?

Ta fundamentalna kwestia pojawiła się nawet w dyskursie filozoficznym samego Martina Heideggera, który przeprowadził wnikliwą analizę słynnego obrazu van Gogha zatytułowanego „Stare buty z sznurówkami” (istniej on aż w kilku wersjach). „W niezgrabnej ciężkości tego obuwia piętrzy się mozolność powolnych kroków przez rozległe i wciąż niezmienne bruzdy ugoru, nad którym dmie ostry wiatr. Skórę pokrywa wilgoć i soczystość gleby. Pod podeszwami przesuwa się osamotnienie polnej drogi w obliczu zapadającego zmierzchu”. Jednak podstawowe pytanie filozofa dotyczące „martwej natury przedstawiającej osobisty przedmiot” brzmiało: „Czyje to są buty?”. W tym biznesie o to właśnie chodzi!

Podobne pytania były inspiracją dla Brooklyn Museum w Nowym Jorku, które 2015 r. zaprezentowało ciekawą wystawę zatytułowaną „Rozwój kultury sneakersów” (The Rise of Sneaker Culture). Pokazano na niej 150 par butów sportowych będących nieodłącznym elementem współczesnej już nie tylko mody, ale przede wszystkim popkultury. Sporo eksponatów pochodziło z prywatnej wielkiej kolekcji hip-hopowej legendy. To Darryl „DMC” McDaniels. Niedawno Adidas, jeden z największych graczy na tym rynku, wypuścił na rynek limitowaną edycję swojego modelu Superstar sygnowanych RUN DMC. To hołd oddany nie tylko amerykańskiemu artyście, który w takich właśnie butach śpiewał podczas koncertu Live Aid, ale także jego piosence „My Adidas”. Padły w niej słowa, które brzmią jak manifest całego pokolenia: „Tworzymy jedną drużynę i zawsze jesteśmy razem!”.   Sportowe obuwie, zazwyczaj noszone przez artystów, często pojawia się w ich utworach muzycznych. Przecież Elvis Presley śpiewał już w latach 50., aby nie deptać po jego niebieskich zamszakach („Don’t you step on my blue suede shoes!”). „Zupełnie nowa para Nike AF1” (to dosłowny cytat) trafił natomiast do teledysku, który w 2007 r. nagrali raperzy: Kanye West, Nas, Rakim i KRS-One. Była to piosenka „Classic (Better Than I’ve Ever Been)”. Później – wydana przez Nike Records – została wykonana na żywo podczas obchodów 25-lecia pojawienia się na rynku modelu Nike AF-1 (rapował o nich także Nelly). 

Ten sam wielki amerykański producent sprzętu sportowego stworzył buty wykorzystane w kultowym filmie „Powrót do przyszłości”, jego części pierwszej i drugiej. Nike Air Mag, które pojawiły się na planie...