Wegańska rewolucja nie zwalnia tempa. W ciągu roku rynek urósł o ponad 20 proc.

Według raportu Allied Market Research, globalny rynek produktów wegańskich osiągnął wartość 19,7 miliarda dolarów w 2020 roku i przewiduje się, że osiągnie 36,3 miliarda dolarów do 2030 roku, rosnąc w tempie 6,4% rocznie . Ten dynamiczny wzrost jest napędzany przez kilka kluczowych czynników, w tym świadomość zdrowotną. Szacuje się, że około 68% światowej populacji cierpi na nietolerancję laktozy , co znacznie zwiększa zapotrzebowanie na roślinne alternatywy mleka. W Europie problem ten dotyczy około 30% populacji , a w Polsce 10-30% osób może być dotkniętych tym schorzeniem , w tym wiele niezdiagnozowanych przypadków. Dieta roślinna rozwiązuje problem osób dotkniętych tą chorobą i zmniejsza ryzyko chorób serca, cukrzycy typu 2 i otyłości, co potwierdzają badania American Heart Association. Produkty roślinne, takie jak owoce, warzywa, pełne ziarna i rośliny strączkowe, są bogate w składniki odżywcze, które wspomagają zdrowie układu sercowo-naczyniowego.

Drugi czynnik to ekologia. Jedna trzecia globalnych emisji gazów cieplarnianych pochodzi z systemu żywnościowego. Rosnąca świadomość ekologiczna konsumentów również napędza popyt na produkty roślinne, których produkcja generuje mniejszą emisję CO2 i zużywa mniej wody niż produkcja produktów pochodzenia zwierzęcego.

Produkty wegańskie rosną w Polsce jak na drożdżach

W Polsce rynek wegański jest wciąż na wczesnym etapie rozwoju, ale jego potencjał jest ogromny. Według badania Mintel, sprzedaż produktów wegańskich w Polsce wzrosła o 32% w 2021 roku (Vegconomist). Polscy konsumenci coraz częściej sięgają po roślinne alternatywy mleka, mięsa i przekąsek, a trend ten jest szczególnie widoczny w dużych miastach. 

Aktualne dane pokazują, że aktualna wartość sprzedaży napojów roślinnych w Polsce w 21-szym tygodniu 2023 roku wyniosła blisko 313 mln złotych, co stanowi wzrost o 21,5% w porównaniu do tego samego tygodnia rok wcześniej. A w tym roku, w tym samym okresie (21 tygodniu) wartość sprzedaży osiągnęła blisko 358 mln złotych, co oznacza wzrost o 14,3% w porównaniu do roku wcześniej .

Podobnie w przypadku roślinnych zamienników mięsa, które zdobyły około 15% udziału w polskim rynku mięsa, generując sprzedaż o wartości 176 mln zł. Co siódmy Polak wybierał roślinne alternatywy. Roślinne napoje osiągnęło 10% sprzedaży całej kategorii mleka, a jego sprzedaż wzrosła o 39% między 2020 a 2022 rokiem, podczas gdy sprzedaż mleka zwierzęcego spadła o 1%. Produkty roślinne lepiej znoszą inflację. Choć ceny napojów wegańskich są wyższe, to ta różnica zaczyna się zacierać.

Wegańskie opcje na stałe weszły już do menu restauracji i sklepów. Na naszym rynku co chwilę pojawiają się nowe produkty wegańskie. Dobrym przykładem jest popularny w Europie Zachodniej roślinny napój Oatly, który jest wegańską alternatywą do kawy w Żabka Café, największej sieci niewielkich sklepów spożywczych (typu convenience) w Polsce. Produkty firmy są też już dostępne w całej Polsce, m.in. Netto i Selgros czy na Frisco.pl, coffeedesk.pl i urbanvegan.pl. Oatly nawiązało również lokalne współprace ze sklepami Spar, E.Leclerc i Carrefour.

Europejski rynek jest mekką wegańskich produktów. McDonald’s testuje wegańskie lody Vegan Scoop w Wielkiej Brytanii . Austriacka firma Revo Foods wprowadziła ulepszoną wersję swojego roślinnego wędzonego łososia - Smokey Slices , a brytyjska firma Mummy Meegz wprowadziła na rynek M’z Gems, wegańską alternatywę dla M&M'sów. Te nowe słodycze są wykonane z wegańskiej czekolady mlecznej, nie zawierają oleju palmowego i są bezglutenowe .

Rosnące zapotrzebowanie na roślinne alternatywy stwarza ogromne możliwości dla innowacyjnych przedsiębiorstw. Konsumenci poszukują produktów, które są nie tylko zdrowe i ekologiczne, ale także smaczne i wygodne.

Wyzwania i perspektywy rynku

Jednym z głównych wyzwań jest cena produktów wegańskich, która często jest wyższa niż tradycyjnych produktów pochodzenia zwierzęcego. Koszty produkcji wegańskich alternatyw są wyższe z powodu mniejszych skali produkcji, droższych surowców oraz innowacyjnych procesów technologicznych. Aby zniwelować tę różnicę, konieczne jest zwiększenie efektywności produkcji i dystrybucji oraz rozwój technologii, które obniżą koszty. Wzrost popytu na produkty roślinne prowadzi do większych inwestycji i dalszego obniżania cen. Choć ceny napojów roślinnych są wyższe, to ta różnica zaczyna się zacierać. Patrząc na ceny na półkach sklepowych, to wegańskie drinki spadły o 3%, podczas gdy ceny mleka krowiego wzrosły o 27%. Podobnie w przypadku roślinnych serów. Ich sprzedaż wzrosła o 19%, a ceny wegańskich serów spadły o 1%, podczas gdy ceny tradycyjnych serów wzrosły o 20% .

Jak każdy produkt dla świadomego klienta, branża wprowadza szereg regulacji i certyfikacji - kluczowych dla zapewnienia jakości i bezpieczeństwa produktów wegańskich. Obecnie brakuje jednolitych standardów, co może prowadzić do różnic w jakości i składzie produktów. Regulacje powinny obejmować dokładne wytyczne dotyczące składników, procesów produkcyjnych oraz etykietowania. Certyfikacje takie jak Vegan Society czy certyfikaty ekologiczne mogą pomóc konsumentom w wyborze sprawdzonych produktów i budowaniu zaufania do marek.

Zmiana nawyków żywieniowych konsumentów na masową skalę to kolejne wyzwanie. Choć coraz więcej osób jest świadomych korzyści płynących z diety roślinnej, wielu konsumentów wciąż preferuje tradycyjne produkty zwierzęce.

Dostępność produktów wegańskich w sklepach i restauracjach wciąż jest ograniczona, szczególnie poza dużymi miastami. Wymaga to rozwoju infrastruktury dystrybucyjnej, która umożliwi szeroką dostępność produktów wegańskich na terenie całego kraju. Firmy muszą również inwestować w logistykę, aby zapewnić świeżość i jakość swoich produktów podczas transportu i przechowywania.

Inwestycje i finansowanie sektora wegańskiego

Rozwój innowacyjnych produktów roślinnych wymaga znacznych inwestycji w badania i rozwój. Startupy wegańskie często potrzebują wsparcia finansowego, aby wprowadzać nowe technologie i skalować produkcję. Partnerstwa z większymi firmami spożywczymi, fundusze venture capital oraz wsparcie rządowe mogą odgrywać kluczową rolę w zapewnieniu niezbędnych środków na rozwój.

Rynek startupów wegańskich przeżywa dynamiczny rozwój, przyciągając coraz większe inwestycje. W 2023 roku sektor alternatywnych protein zebrał 1,6 miliarda dolarów, a w pierwszym kwartale 2024 roku dodatkowe 299 milionów dolarów, co łącznie daje 16 miliardów dolarów od początku 2020 roku .

Inwestorzy venture capital coraz częściej inwestują w startupy wegańskie, szczególnie w obszarze technologii fermentacji precyzyjnej i mięsa hodowanego, jak w przypadku Ever After Foods, które zabezpieczyło 10 milionów dolarów na rozwój swojej platformy bioreaktorów . Fundusze takie jak Blue Horizon, CapitalV i Veg Capital są aktywnie zaangażowane w finansowanie innowacyjnych projektów wegańskich .

Wzrost zainteresowania inwestorów wynika również z potencjału rynkowego i potrzeby osiągnięcia cenowego parytetu z tradycyjnymi produktami zwierzęcymi. Technologie skalowania i innowacje w produkcji roślinnych alternatyw mają kluczowe znaczenie dla dalszego wzrostu sektora .

Dodatkowo, crowdfunding staje się popularnym źródłem finansowania dla startupów wegańskich. Platformy takie jak Seedrs i WeFunder umożliwiają inwestorom indywidualnym wsparcie obiecujących projektów wegańskich na wczesnym etapie rozwoju .

Rynek startupów wegańskich ma przed sobą obiecującą przyszłość, z rosnącym wsparciem zarówno ze strony prywatnych inwestorów, jak i rządów, co przyczynia się do dalszego rozwoju innowacyjnych i zrównoważonych produktów .

Koszty i ceny produktów wegańskich, regulacje i certyfikacje, zmiana nawyków konsumentów, infrastruktura i dystrybucja, inwestycje oraz edukacja i świadomość to główne wyzwania stojące przed rynkiem wegańskim. Jednak dzięki odpowiednim strategiom, innowacjom i wsparciu, produkty roślinne mają potencjał, aby stać się głównym nurtem w przemyśle spożywczym, przynosząc korzyści zarówno konsumentom, jak i środowisku.