Świadectwo energetyczne. Co to jest i kto musi je posiadać

W związku ze zmianami ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, które weszły w życie tuż przed majówką (28.04.2023 r.), wielu właścicieli domów i mieszkań zadaje sobie pytanie co się zmieni po wejściu w życie nowelizacji. Poniżej odpowiemy na najważniejsze pytania związane ze zmianami, w tym m.in. czy wszystkie budynki muszą mieć świadectwo energetyczne, kto i na ile je wystawia, czy za jego brak grożą kary, a także co oznacza tzw. obowiązek informacji w reklamie.

Świadectwo energetyczne. Kto musi je posiadać

Świadectwa energetyczne budynków nie są żadną nowością – obowiązują w Polsce już od kilku lat i jak dotąd również były wymagane przy sprzedaży lub najmie nieruchomości, ale w praktyce rzadko sporządzane i przekazywane. Nowelizacja wynika z przepisów prawa europejskiego i ma na celu doprecyzować dotychczasowe przepisy i zwiększyć ich skuteczność, a w konsekwencji promować budownictwo efektywne energetycznie i zwiększyć świadomość społeczną w zakresie możliwości uzyskania oszczędności energii w budynkach.

Chodzi o dokument, który określa zapotrzebowanie na energię w związku z użytkowaniem budynku lub jego części (energię na potrzeby m.in. ogrzewania, wentylacji czy przygotowania ciepłej wody użytkowej). Obowiązkowo takie świadectwo muszą mieć:

• inwestorzy indywidualni oraz deweloperzy, którzy muszą dołączyć kopię świadectwa do zawiadomienia o ukończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie (z obowiązku tego wyłączone są domu do 70 m2 zabudowy do celów własnych mieszkaniowych);
• domy i mieszkania przeznaczone na sprzedaż lub wynajem;
• budynki wybudowane przed 2009 rokiem - jeśli budynek taki przejdzie modernizację.

Świadectwo charakterystyki energetycznej nie jest wymagane kiedy wykorzystujemy istniejący budynek lub lokal "na własny użytek", tj. nie zamierzamy go sprzedawać lub wynajmować.

Co ważne, nabywca lub najemca nieruchomości nie może zrzec się prawa do otrzymania świadectwa energetycznego.

Kto i na ile wystawia świadectwo energetyczne?

Nowe przepisy określają, że świadectwo energetyczne może wykonać osoba wpisana do wykazu osób uprawnionych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków, który prowadzi Minister Rozwoju i Technologii jako minister właściwy ds. budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Wykaz takich osób znajdziemy na stronie internetowej ministerstwa: https://rejestrcheb.mrit.gov.pl/rejestr-uprawnionych .

Świadectwo charakterystyki energetycznej jest ważne przez 10 lat od dnia sporządzenia, chyba że w budynku lub lokalu będzie przeprowadzony remont, który będzie miał wpływ na poziom zużycia energii (np. wymiana okien, docieplenie budynku) – wówczas świadectwo straci ważność i trzeba będzie je odnowić.

O co chodzi z obowiązkiem informacji w reklamie?

W nowelizacji ustawy przewidziano, że właściciele chcący sprzedać lub wynająć budynki lub lokale, dla których sporządzono świadectwo energetyczne, mają obowiązek podać w ogłoszeniu lub reklamie dotyczących sprzedaży lub najmu:

• wskaźniki rocznego zapotrzebowania na energię użytkową, energię końcową, nieodnawialną energię pierwotną,
• udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową,
• jednostkową wielkość emisji CO2.

Czy za brak świadectwa energetycznego grożą kary?

Ustawodawca przewidział dla osób sporządzających świadectwa energetyczne rygor odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń, a dla właścicieli nieruchomości karę grzywny za niedołączenie świadectwa przy sprzedaży czy wynajmie nieruchomości.

Wprowadzone zmiany niewątpliwie wpisują się w realizację działań mających na celu poprawę jakości powietrza w Polsce. Wskazuje się, że wzmocnienie funkcjonowania systemu oceny efektywności energetycznej będzie miało duży wpływ przede wszystkim na ograniczenie zużycia energii i nośników energii przez budynki, ale również na ograniczenie stosowania najmniej efektywnych źródeł ciepła stosowanych w budynkach w Polsce.  

Ważne - eksperci przestrzegają, by uważać na świadectwa energetyczne i nie kupować niepotrzebnie dokumentu. Program w tym temacie przygotowało niedawno Radio Zet. Zachęcamy do obejrzenia:

Domy a walka z klimatem

Jeden z największych wpływów, jakie domy prywatne mają na środowisko, to emisja gazów cieplarnianych. W Polsce, według raportu GUS z 2020 roku, sektor mieszkalnictwa odpowiada znaczny procent emisji gazów cieplarnianych. Głównym źródłem tych emisji jest produkcja energii cieplnej z paliw kopalnych, takich jak węgiel, gaz ziemny lub olej opałowy. Aby zminimalizować wpływ naszych domów na środowisko, powinniśmy dążyć do zmniejszenia zużycia energii.

Pierwszym krokiem do zwiększenia efektywności energetycznej naszych domów jest izolacja budynku. Dobra izolacja termiczna może zmniejszyć koszty ogrzewania o nawet 40%. Największe straty ciepła zwykle mają miejsce przez ściany, strop oraz dach, dlatego ważne jest, aby zadbać o ich izolację. Dobrą opcją jest również zamontowanie okien z izolacją termiczną, które zapobiegną uciekaniu ciepła z domu.

Kolejnym krokiem do zwiększenia efektywności energetycznej domu jest zainstalowanie energooszczędnego systemu grzewczego. Systemy te opierają się na wykorzystaniu energii odnawialnej, takiej jak energia słoneczna, wiatrowa lub geotermalna, a także na technologiach efektywnego wykorzystania energii, takich jak pompy ciepła. Takie rozwiązania są nie tylko przyjazne dla środowiska, ale również pozwalają na oszczędności w kosztach ogrzewania.

Innym sposobem na zmniejszenie negatywnego wpływu naszych domów na środowisko jest zmiana źródła energii elektrycznej. Warto rozważyć instalację paneli fotowoltaicznych, które pozwalają na wykorzystanie energii słonecznej do produkcji prądu elektrycznego. Dzięki temu można zmniejszyć zużycie energii pochodzącej z elektrowni opalanych paliwami kopalnymi.

Kolejnym krokiem jest zmniejszenie zużycia wody w domu. Można to osiągnąć poprzez montaż ekonomicznych armatur, takich jak prysznice z ograniczniem strumienia wody oraz WC z funkcją oszczędzania wody. Warto również przemyśleć sposób wykorzystania wody deszczowej, która może być wykorzystana do podlewania ogrodu czy mycia samochodu, co pozwoli zaoszczędzić wodę pitną.

Kolejnym krokiem jest stosowanie ekologicznych materiałów w budowie i wyposażeniu domu. Można wybierać materiały takie jak drewno z certyfikatem FSC, które pochodzi z kontrolowanych źródeł, lub ekologiczne farby i kleje bez toksycznych związków chemicznych. Warto również przemyśleć wybór urządzeń AGD z certyfikatem energetycznym A+++, co pozwoli zaoszczędzić na zużyciu energii.

Ostatnim, ale nie mniej ważnym krokiem jest świadome zarządzanie odpadami. Domy prywatne wytwarzają duże ilości odpadów, w tym niebezpiecznych, takich jak chemikalia czy baterie. Dlatego ważne jest, aby segregować odpady i przekazywać je do specjalistycznych firm zajmujących się ich recyklingiem. Można również przemyśleć sposoby na redukcję ilości odpadów, takie jak wybór produktów o minimalnym opakowaniu czy korzystanie z butelek wielokrotnego użytku zamiast jednorazowych.

Podsumowując, domy prywatne mają duży wpływ na środowisko i klimat, ale istnieją sposoby na ich zoptymalizowanie, aby zmniejszyć ich negatywny wpływ. Izolacja budynku, wybór energooszczędnych systemów grzewczych, wykorzystanie energii odnawialnej oraz ekologiczne materiały i urządzenia to tylko niektóre z nich. Ważne jest również świadome zarządzanie odpadami oraz zmniejszenie zużycia wody. Dzięki tym działaniom możemy stworzyć przyjazne środowisku i klimatowi domy, które będą nie tylko korzystne dla nas, ale również dla przyszłych pokoleń.