Raport Książeczka Zdrowia. Skuteczna terapia

Nie jest dobrze! Polacy swój stan fizyczny i psychiczny oceniają najgorzej od trzech lat – tak wynika z Narodowego Testu Zdrowia Polaków 2022. Tylko 56 proc. mężczyzn i mniej niż połowa kobiet (49 proc.) ocenia swój stan zdrowia fizycznego jako bardzo dobry i dobry, jako zły lub bardzo zły 9 proc. kobiet i 8 proc. mężczyzn (to wzrost aż o 2 p.p. w każdej z grup). 

Czy rzeczywiście podupadliśmy jako społeczeństwo na zdrowiu? Jaki wpływ na ten stan miały stresujące sytuacje: przeciągająca się pandemia Covid-19, zagrożenie w związku z toczącą się za granicą wojną czy brak stabilizacji ekonomicznej wynikająca choćby z inflacji? A przede wszystkim – jak można ten trend odwrócić?

Nie na wszystkie pytania znamy jeszcze odpowiedzi. Na wiele czynników, które mogą pogarszać stan zdrowia, nie mamy jako pracodawcy wpływu. Warto jednak działać tam, gdzie jest to możliwe. Choćby oferując swoim pracownikom rozszerzoną opiekę zdrowotną i psychologiczną, pomagając zadbać o dietę i szeroko rozumiany dobrostan. 

Zresztą to się nam – pracodawcom – po prostu opłaca. I to nie tylko dlatego, że zapobiegamy absencjom i spadkowi efektywności. Benefity zdrowotne to magnes, który przyciąga najlepszych na rynku. Czy wiedzieliście, że aż 62 proc. pracowników przyznaje, że dostęp do prywatnej opieki medycznej ma wpływ na decyzję o ewentualnej zmianie pracy? Według badań pracuj.pl rozbudowany pakiet zdrowotny jest wciąż najbardziej pożądanym wśród pracowników benefitem. 

Uśmiech w pakiecie

Wróćmy na chwilę do poprzedniego zdania i skupmy się na niepozornym, acz kluczowym tu słowie „rozbudowany”. Dziś nie wystarczy bowiem zaoferować pracownikowi wizyty u internisty. Pracownicy oczekują, że opieka obejmie też endokrynologa, dermatologa, laryngologa, ortopedę… Tym bardziej że na wizytę u specjalistów w państwowej służbie zdrowia trzeba czekać miesiącami. 

I nie jest to niestety figura retoryczna. Według raportu „Strategia: Zdrowie dla Polski” przygotowanego przez fundację Warsaw Enterprise na wizytę u endokrynologa w państwowych placówkach trzeba czekać aż 11 miesięcy, u reumatologa – 5,3 miesiąca, u neurochirurga – 4,9 miesiąca. Jeśli jesteśmy w stanie skrócić ten czas do tygodni, a wręcz dni (a tak zapewniają najwięksi na rynku gracze w prywatnej opiece medycznej), nasi pracownicy z pewnością to docenią. Nieco inaczej jest z dentystą. Stomatologia niemal całkowicie przeszła w ręce prywatne, na wizytę nie czeka się praktycznie wcale, trzeba za to za nią – będąc osobą prywatną – sporo zapłacić. Nic dziwnego, że pracodawca, który zaoferuje pracownikom leczenie zębów, może liczyć na ich szeroki uśmiech. Zresztą, jak wynika z najnowszych badań Enel-med aż 67 proc. pracownikow jest gotowych dopłacać do pakietow medycnych, które obejmowałycy również usługi stomatologiczne.

Jakie jeszcze usługi chcieliby widzieć w pakiecie nasi pracownicy? Zwykle do tej listy dopisują oni rehabilitację, prowadzenie ciąży, domowe wizyty i refundację sprzętu rehabilitacyjnego. 

Są firmy, w których ten pakiet musi być rozszerzony jeszcze bardziej. U niektórych pracodawców konieczne są dodatkowe szczepienia. W przypadku sektora energetycznego zalecany jest np. profilaktyczny program biorący pod uwagę zagrożenia w miejscu pracy oraz choroby cywilizacyjne. A gdy wydarzył się jakiś wypadek i ktoś doznał uszczerbku na zdrowiu, potrzebne są działania prewencyjne. 

No właśnie, bo najlepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Zamiast oddawać temat w ręce doktora Google, lepiej zorganizować spotkanie z profesjonalnym lekarzem danej branży. Na szczęście dziś nie oznacza to pogadanki dla wszystkich pracowników w sali konferencyjnej. O wiele lepiej sprawdzi się webinar, w którym może wziąć udział dowolna liczba osób (na dodatek naprawdę zainteresowanych tematem), a poprowadzić go – świetny specjalista, który akurat przebywa w innym mieście czy kraju.  

Ale można też przygotować takie spotkanie w firmie i sprawić, by było jak najbardziej praktyczne. Na przykład ogłaszamy „dzień serca” i tego dnia zapraszamy do firmy kardiologa, który skonsultuje wstępnie zainteresowane osoby i opowie o profilaktyce i diagnostyce, a także pokieruje zainteresowanych dalej. Świetnie sprawdzają się też spotkania z dermatologiem, który przyjrzy się zmianom skórnym, które mogą nas niepokoić. 

Spokojna głowa

Wspomnieliśmy o pięknym uśmiechu. Ważniejsze jednak, by był szczery i świadczył o naszym dobrostanie i zdrowiu psychicznym. Niestety, tu też nie mamy dobrych wieści. Stan psychiczny Polaków również znacznie pogorszył się w porównaniu z 2021 oraz 2020 r. Zarówno większość kobiet (54 proc.), jak i mężczyzn (65 proc.) ocenia swój stan zdrowia psychicznego jako bardzo dobry i dobry. Wynik ten jest aż o 5 p.p. niższy niż w 2021 r. (i o 7 p.p. niższy niż w 2020 r.). Co więcej, aż 12 proc. Polaków uważa, że ich stan psychiczny (w porównaniu z rówieśnikami) jest zły lub bardzo zły. Alarmująco wygląda zwłaszcza stan zdrowia młodych dorosłych, czyli osób w wieku 18–24 lat.

Co może zrobić pracodawca? Przede wszystkim dać jasny sygnał, że pracownik nie jest ze swoimi problemami sam i może liczyć na naszą pomoc. 

Jaką? Przed pandemią firmy zazwyczaj nie ingerowały w tę sferę życia pracowników, teraz okazuje się, że dbałość o dobrostan psychiczny jest jednym z ważnych benefitów pracowniczych, który wyróżnia firmę na rynku. W pakiecie opieki medycznej powinna więc się znaleźć konsultacja u psychiatry czy nawet psychoterapia. Nie zawsze musi być to wizyta w gabinecie, czasem wystarczy podanie numeru odpowiedniej infolinii. 

 W ramach profilaktyki warto organizować webinary na temat szeroko rozumianego zdrowia psychicznego.  Z badań „Zdrowie psychiczne w środowisku pracy”, przeprowadzonych w 2021 r. w ramach kampanii „Zrozum. Poczuj. Działaj!”, wynika, że ponad trzy czwarte pracowników jest zainteresowanych narzędziami poprawy koncentracji, radzenia sobie ze stresem i jakością snu.

A także pomocą w rzucaniu palenia. Bo tu też dobrze nie jest! Odsetek czynnych palaczy wzrósł i wynosi 30 proc. - (o 3 p.p. więcej niż w 2021 r.). 22 proc. Polaków zalicza się do nałogowych palaczy (wzrost o 3 p.p. w porównaniu z 2021 r.), 8 proc. po wyroby tytoniowe sięga okazjonalnie. 

Przez żołądek, do serca

Czy pracodawca może zmusić pracowników do zdrowego odżywiania się? Oczywiście nie. Ale może w tym skutecznie pomóc. Jak pokazują badania w czasie pierwszego roku pandemii, pewnie pod wpływem lęku o zdrowie, zaczęliśmy jeść więcej warzyw i owoców, wielu z nas zrezygnowało z fast foodów lub je ograniczyło (to pewnie efekt zamknięcia w domach), mniej piliśmy też słodzonych napojów gazowanych. Niestety, w 2022 r. wróciliśmy do starych nawyków. Warzywa, podobnie jak owoce, codziennie jada tylko co trzeci z nas! 

Jest też dobra wiadomość. Choć Polacy nadal preferują posiłki mięsne (26 proc.), odsetek ten z roku na rok maleje. Co więcej, znacznie rzadziej w porównaniu z 2021 r. spożywamy czerwone mięso. 

Gdzie tu rola pracodawcy? Po pierwsze w profilaktyce. Tu też świetnie sprawdzają się webinary i różnego rodzaju akcje, typu „dzień wege”. Wyśmiewane przed pandemią „owocowe środy” powoli wracają do łask. I to nie tylko dlatego, że dzięki nim pracownicy dostają zastrzyk witamin, ale także są całkiem niezłym powodem, by w czasach pracy hybrydowej przyjść do biura i porozmawiać twarzą w twarz z kolegami. 

Coraz większą popularnością cieszą się też platformy umożliwiające dostęp do kadry specjalistów: dietetyków, dietetyków klinicznych, fizjoterapeutów i trenerów personalnych. 

A co się stało z dawnymi firmowymi stołówkami? Podobnie jak nasza praca przeszły metamorfozę. Ten benefit to już nie tylko dopłaty do posiłków czy zniżki w kafeteriach lub lokalach gastronomicznych znajdujących się w biurowcach. To możliwość zamawiania całych posiłków do domu, także dla innych domowników (cenne w przypadku pracy zdalnej) i wybór różnych kuchni (zwłaszcza tych kładących nacisk na zdrowie). W czasach pracy hybrydowej ten benefit nabrał też nowego, integracyjnego wymiaru. Może być bowiem świetnym powodem, by przyjechać do firmy i spotkać się ze współpracownikami (ponoć trudno jest zjeść posiłek, siedząc przy stole z osobą, której się nie lubi). A poza tym – jak mówiły nasze babcie – przez żołądek do serca. 

----------------------------------------------

Katarzyna Turska, dyrektor HR w Sodexo Benefits and Rewards Services Polska

Zdrowie to naturalny priorytet zarówno z perspektywy pracownika, jak i organizacji. Ostatnie lata i pandemiczna rzeczywistość jeszcze bardziej uwypukliły potrzebę dbania o ten aspekt. Paradoksalnie nie jest to jednak takie proste. Stres, codzienny pośpiech, przeciążenie obowiązkami, obawy finansowe, niekorzystne nawyki, niewłaściwy sposób odżywiania się – wszystko to wpływa na kondycję fizyczną i psychiczną zatrudnionych. Jednocześnie zdrowie, odpoczynek, bezpieczeństwo i wsparcie finansowe wskazywane są jako aspekty, które firmy powinny szczególnie wspierać. Warto zatem budować na co dzień prozdrowotną kulturę organizacji, w której jest przestrzeń na odpoczynek i work-life balance, a relacje bazują na szacunku i zaufaniu. Cennym elementem takiej strategii są benefity żywieniowe. Z badań zrealizowanych dla Sodexo wynika, że aż 80 proc. badanych, którzy nie mają regularnie dofinansowanych posiłków, chciałoby otrzymywać takie świadczenie. Wśród wskazywanych korzyści wymieniane są oszczędność pieniędzy i czasu oraz wygoda. To też okazja do skorzystania z przerwy w pracy i zadbania o regularne odżywianie. Lunch ze współpracownikami sprzyja integracji i lepszej atmosferze, co również ma bardzo duży wpływ na samopoczucie. Badani pracownicy wprost przyznają, że dzięki takiemu benefitowi czują się bardziej docenieni i zmotywowani do pracy. 

----------------------------------------------

Mateusz Tałpasz, CEO SmartLunch

Zdrowe i pełnowartościowe posiłki wpływają na jakość życia – co do tego chyba nikt nie ma wątpliwości. W pracy spędza się nawet jedną trzecia dnia, zapewnienie pracownikom zbilansowanych posiłków jest więc ważnym elementem dbania o ich zdrowie. Świadomość pracodawców w tym zakresie wzrosła na skutek m.in. pandemii Covid-19, ale także innych chorób cywilizacyjnych, w wyniku których pracownicy coraz częściej korzystają ze zwolnień lekarskich. 

W imię powszechnie znanej prawdy, że lepiej zapobiegać niż leczyć, coraz więcej pracodawców decyduje się na zapewnienie pracownikom posiłków w pracy. Dlaczego? Dobrze wiedzą, że zbilansowana dieta wpływa na efektywność i produktywność pracowników. Prawie 64 proc. respondentów badania, które na nasze zlecenie wykonał infuture.institute zgodziło się ze stwierdzeniem, że gdy są głodni w pracy, stają się mniej efektywni.

W SmartLunch od blisko ośmiu lat kompleksowo organizujemy proces żywienia w firmach i wiemy, że dostępność do posiłków w pracy wspiera pracowników w utrzymaniu zdrowia. 

Z perspektywy pracodawcy tego rodzaju działania zwracają się w postaci niższej absencji chorobowej oraz wzrostu produktywności i poprawy samopoczucia zatrudnionych. Co więcej, aż 62 proc. pracowników deklaruje, że w przyszłości pracodawcy, którzy będą zapewniać pracownikom posiłki, staną się bardziej atrakcyjni ze względu na rosnące ceny żywności. Już dziś osoby, którym pracodawca częściowo lub całkowicie finansuje wyżywienie w pracy, są częściej skłonne polecać go innym niż te, którym pracodawca takiego finansowania nie zapewnia. 

----------------------------------------------

Benefity, na które czekamy

• We Francji pracownik, który przepracował minimum 24 miesiące, może wziąć 12-miesięczny bezpłatny urlop na rozpoczęcie własnego biznesu. Atutem tego benefitu jest bezpieczny powrót do pracy na to samo stanowisko w razie niepowodzenia. 

• W Australii proponuje się 13-tygodniowe pełnopłatne urlopy w nagrodę za długi staż pracy. 

• W Wielkiej Brytanii można dostać botox leave, czyli dodatkowe dni wolne na odnowę biologiczną, które można wykorzystać na wizytę u fryzjera, kosmetyczki czy operację plastyczną. 

• W Japonii jest „urlop na złamane serce”, gdy trudno nam się pozbierać po zawodzie miłosnym.

• W Meksyku firmy wspierają proces odchudzania. 

• W Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii blisko połowa dużych (zatrudniających ponad 20 tys. osób) firm dofinansowuje koszty leczenia niepłodności metodą in vitro.