Raport Finansowanie dla firm. Programy unijne

Obecnie na rynku dostępne są głównie mieszane formy wsparcia, które łączą dotacje ze środków Unii Europejskiej z ulgami podatkowymi (ulga B+R, IP Box). – Mieszane formy wsparcia pozwalają na sfinansowanie większych, bardziej innowacyjnych, ale też zwykle bardziej ryzykownych projektów z dotacją, oraz obniżenie zobowiązań podatkowych związanych z bieżącymi, nawet niewielkimi przedsięwzięciami, dzięki ulgom podatkowym – tłumaczy Dominika Alicka, starsza menedżerka w dziale Doradztwa Podatkowego w Deloitte, która ma kilkunastoletnie doświadczenie w pozyskiwaniu wsparcia z niekomercyjnych źródeł takich jak dotacje z UE czy zachęty podatkowe na Badania i Rozwój oraz inwestycje. 

Firmy planujące inwestycje mogą też korzystać z dotacji, w formie tzw. grantu rządowego i zwolnienia podatkowego w ramach tzw. Polskiej Strefy Inwestycji. – To interesujące instrumenty, które są chętnie wykorzystywane przez przedsiębiorców – zauważa Dominika Alicka. Dodaje jednak, że barierą jest często wysoki poziom nakładów inwestycyjnych wymaganych do skorzystania z ulgi podatkowej(80–100  mln zł dla dużych firm w niektórych regionach) i w przypadku ubiegania się o grant dla inwestycji strategicznych (160 mln zł). Pojawia się także konieczność utworzenia co najmniej 100 miejsc pracy dla inwestycji strategicznej finansowanej grantem, co przy obecnym trendzie automatyzacji i robotyzacji uniemożliwia skorzystanie ze wsparcia.

Trwają lub są już zaplanowane ostatnie konkursy w ramach programów finansowanych z budżetu UE na lata 2014–2020, z których korzystać mogą m.in. przedsiębiorcy planujący realizację prac B+R (np. konkurs Szybka ścieżka, organizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju czy planowany nabór w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla woj. śląskiego). Równoległe trwają prace nad nowymi programami na lata 2021–2027 oraz nad Krajowym Planem Odbudowy, mającym na celu wsparcie krajów w wychodzeniu z kryzysu spowodowanego pandemią Covid-19. – Należy się spodziewać, że pierwsze konkursy w ramach nowych programów ogłoszone zostaną pod koniec 2021 r. lub na początku 2022 r. – twierdzi ekspertka z Deloitte.

Innowacje w cenie 

Ze wsparcia unijnego korzystają również firmy, które nie tylko prowadzą badania, ale też tworzą innowacje. – Wykorzystaliśmy środki z funduszy unijnych z programu dla Europy Środkowej – mówi Jan Sienkiewicz, koordynator projektu FabLab Bielsko-Biała, laboratorium prototypowania i druku 3D. – Udało nam się już przeprowadzić szkolenia dla uczniów szkół średnich i podstawowych. Przybliżamy technologie modelowania przestrzennego czy możliwości kreowania praktycznie dowolnego produktu – zdradza. 

To jednak tylko jedna z firm, które skorzystały z unijnych dotacji na innowacje. Na stronie DotacjeNaInnowacje.gov.pl takich przykładów jest bardzo dużo od platformy do tworzenia interaktywnych quizów przez asystenta w zakupach online dla osób głuchoniemych po oprogramowanie z zakresu automatyki domu. 

W czasie powstawania raportu serwis oferował 19 harmonogramów na 2021 r. podzielonych przede wszystkim na województwa. Jednak dotacje otrzymają tylko te firmy, które proponują konkretne, akceptowane w danym regionie projekty. Dla przykładu, dla województwa dolnośląskiego projektami mogącymi uzyskać dofinansowanie były: wsparcie innowacyjności produktowej i procesowej MSP w ramach działań rozwoju produktów i usług MSP oraz działania w ramach rozwoju przedsiębiorczości poprzez wsparcie infrastruktury przeznaczonej dla przedsiębiorców (m.in. budowa, rozbudowa lub przebudowa infrastruktury wraz z kompleksowym uzbrojeniem terenu). Mamy inny pomysł? Musimy szukać wsparcia gdzie indziej. Warto przejrzeć wyszukiwarkę dostępnych rozwiązań w serwisie FunduszeEuropejskie.gov.pl. Dla sektora MSP jest tam obecnie ponad 300 możliwości.

Wiele opcji z PFR

Polski Fundusz Rozwoju również oferuje wiele rozwiązań finansowania przedsięwzięć biznesowych. Dla startupów ma ich ponad 30, dla mikroprzedsiębiorców ponad 25, a dla sektora MSP – 60. Wszystkie dostępne są na stronie pfr.pl/oferta.html. Aby nieco zobrazować możliwości finansowania z PFR, przybliżamy wybrane z nich. 

Startupy mogą ubiegać się np. o program pomocy biznesowej „Platformy startupowe”. Musimy tutaj być pomysłodawcą, który założy działalność w jednym z województw Polski Wschodniej: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim lub warmińsko-mazurskim. Możemy otrzymać do 100 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, więc nie musimy mieć żadnego wkładu własnego. Dofinansowanie następnie przeznaczymy na pomoc w stworzeniu fundamentów biznesowych przedsięwzięcia, specjalistyczne usługi indywidualnie dopasowane do pomysłu, warsztaty i szkolenia z zakresu wystąpień publicznych oraz prezentacji swojego projektu, mentoring, obsługę księgową, podatkową i prawną czy zapewnienie powierzchni biurowej do rozwoju startupu. Można więc powiedzieć, że nie ma zbyt wielu ograniczeń i jest o co powalczyć. 

Z kolei dla MSP ciekawym rozwiązaniem jest np. Fundusz Ekspansji Zagranicznej. Tutaj typowa wielkość inwestycji w jeden projekt to od jednego do kilkunastu milionów euro, ale nie będzie stanowiła więcej niż 50 proc. wartości całej inwestycji. Niezbędny jest więc odpowiedni budżet, a także doświadczenie i kadra menedżerska z kompetencjami do poprowadzenia zagranicznego biznesu, opartego na sprawdzonym w Polsce modelu. 

Reasumując, możliwości są spore. Jednak w przypadku środków unijnych przedsiębiorcy mają przed sobą dość trudne zadanie. – Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wprowadzono pewne ułatwienia w ubieganiu się i rozliczeniu dotacji ze środków Unii Europejskiej, ale nadal wymagane jest przygotowanie złożonej aplikacji prezentującej przyszłe działania – zwraca uwagę Dominika Alicka. Na plus przemawia to, że w procesie oceny wprowadzono możliwość merytorycznej aktualizacji wniosków oraz spotkania z panelem ekspertów, podczas którego możliwe jest omówienie wątpliwości, które pojawiają się po lekturze treści aplikacji. Ale jest jeszcze jedno wyzwanie, którego na razie nie da się przeskoczyć. 

– To czas oceny wniosków – mówi ekspertka, dodając, że zwykle od momentu złożenia aplikacji do uzyskania informacji o przyznaniu dofinansowania mija od 3 do 6 miesięcy, w zależności od programu i liczby ocenianych projektów. Wiele firm decyduje się na rozpoczęcie realizacji prac już po złożeniu dokumentacji konkursowej (jest to możliwe najwcześniej dzień po skutecznym jej dostarczeniu do odpowiedniej instytucji). Ale są też takie, których na to nie stać. – Jeśli firmy uzależniają realizację inwestycji od przyznania wsparcia, muszą uzbroić się w cierpliwość – podsumowuje Dominika Alicka.