Estoński CIT alternatywą dla rosnących kosztów działalności gospodarczej?

Estoński CIT przeznaczony jest dla przedsiębiorców prowadzących działalność w formie: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej; zatrudniających co najmniej 3 osoby na umowę o pracę lub w oparciu o inne umowy (z wyłączeniem wspólników). Udziałowcami spółki muszą być osoby fizyczne. Spółka natomiast nie może prowadzić działalności w specjalnej strefie ekonomicznej, posiadać udziałów w innym podmiocie oraz być postawiona w stan upadłości lub likwidacji, a także uzyskiwać więcej niż 50% przychodów z określonych źródeł (m. in. z wierzytelności, odsetek, praw autorskich i przemysłowych).

Przeczytaj więcej: Prawo i podatki dla przedsiębiorców

Estoński CIT w praktyce

Stawka podatku w estońskim CIT jest wyższa, niż  przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych i wynosi 10% dla małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności i 20% dla pozostałych podatników. Przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi odpowiednio 9% i 19%. Od wypłaconej dywidendy wspólnicy są zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych. W estońskim CIT podlega on jednak pomniejszeniu o kwotę 90% podatku zapłaconego przez spółkę – w przypadku spółek posiadających status „małego podatnika” i spółek rozpoczynających działalność i 70% podatku zapłaconego przez spółkę w przypadku pozostałych spółek. Przy opodatkowaniu dochodu na zasadach ogólnych, wspólnicy nie mogą skorzystać z takiego pomniejszenia.

Przykładowo, jeżeli spółka będąca małym podatnikiem, osiągnie dochód 1 mln zł, będzie musiała zapłacić podatek w kwocie 90 tys. zł Jeżeli zostanie przy tym podjęta uchwała o wypłacie całego zysku wspólnikom (910 tys. zł), wówczas, będą oni musieli odprowadzić podatek od dywidendy w kwocie 172 900 zł (wypłacona dywidenda x 19% stawka podatku od dywidend). Łączny podatek spółki i jej wspólników wyniesie 262 900 zł.

Podatek od dywidend w estońskim CIT

Jeżeli natomiast ta sama spółka będzie opodatkowana ryczałtem od dochodów (estoński CIT) i wypłaci dywidendę, będzie musiała zapłacić 100 tys. zł podatku. Wspólnicy natomiast zapłacą podatek w kwocie 100 tys. zł (dywidenda 1 mln. zł. x 19% podatek od dywidend – 190 tys. zł x 90% (odliczenie części podatku zapłaconego przez spółkę). Łącznie obciążenie podatkowe wyniesie zatem 200 tys. zł. Łącznie opodatkowanie dochodu będzie również niższe dla dużego podatnika, opodatkowanego estońskim CIT. Jeżeli jednak spółka opodatkowana estońskim CIT podejmie decyzję, że nie zostanie wypłacona dywidenda, a zysk pozostanie w spółce lub będzie przeznaczony na dalszą działalność, wówczas w ogóle nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego. 

Dochód nie zostanie opodatkowany, jeżeli spółka ponosić będzie wydatki związane ze swoją działalnością gospodarczą. O tym zaś co stanowi, a co nie stanowi wydatku związanego z działalnością gospodarczą wielokrotnie wypowiadał się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji indywidualnej 0111-KDIB1-1.4010.597.2022.1.BS stwierdził, że wydatkiem związanym z działalnością gospodarczą są m. in. gadżety promocyjne/ marketingowe dla kontrahentów, kwiaty stanowiące element wystroju siedziby, czy usługi gastronomiczne w związku z wykonywaniem przez pracowników obowiązków służbowych (np. w trakcie przeprowadzania wewnętrznych audytów w innym oddziale czy spotkań pracowników z kontrahentami). Natomiast w interpretacji indywidualnej 0111-KDIB1-3.4010.771.2022.2.PC organ ten stwierdził, że wydatkami związanymi z działalnością gospodarczą są również wydatki na reprezentację, których beneficjentem nie jest wspólnik lub podmiot powiązany ze spółką lub wspólnikiem, a także wydatki na nabycie lub leasing laptopów, telefonów komórkowych lub innego sprzętu elektronicznego dla pracowników i członków zarządu oraz wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Co istotne w nowelizacji ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2023 r., ustawodawca wprost wskazał, że do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych związanych z używaniem samochodów osobowych w wysokości 50% - w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej. Od pozostałych 50% wydatków związanych z używaniem samochodów do celów mieszanych należy zatem odprowadzić podatek, tak jak od zysków wypłaconych wspólnikom.

Ponadto w celu uniknięcia sytuacji, gdy wspólnik uzyskuje od spółki świadczenia niebędące dywidendą, ustawodawca zdecydował się również opodatkować ukryty zysk wspólnika oraz podmiotów z nim powiązanych. Termin „ukryty zysk” został zdefiniowany przez ustawodawcę jako „świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem”. Podając przykłady ukrytego zysku, ustawodawca wskazał, m. in. kwotę pożyczki udzielonej wspólnikowi przez spółkę, wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału, czy darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju. Oznacza to, że od świadczeń udzielonych wspólnikowi, będących w związku z posiadanym przez niego udziałem, należy odprowadzić podatek dochodowy. Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej 0111-KDIB1-1.4010.658.2022.3.AND ukrytym zyskiem nie będzie jednak czynsz za wynajem od wspólnika maszyn niezbędnych do działalności spółki, o ile transakcja zostanie zawarta na warunkach rynkowych. Podobnie w przypadku usług świadczonych przez wspólnika na rzecz spółki (interpretacja indywidualna 0111-KDIB2-1.4010.703.2022.2.BJ). Ukrytym zyskiem nie będzie zatem świadczenie otrzymane w zamian za wykonywanie usług, lub dostarczanie towarów na rzecz spółki, o ile jest to niezbędne dla prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, a ich cena odpowiada wartości rynkowej.

Czy zmienić sposób opodatkowania?

Reasumując, każdorazową decyzję o zmianie sposobu opodatkowania należy zawsze oprzeć o indywidualną kalkulację danej spółki. Opodatkowanie ryczałtem od dochodów niewątpliwie jest jednak dobrym rozwiązaniem dla podmiotów stawiających w najbliższej perspektywie na rozwój. Daje bowiem możliwość szybszego powiększania kapitału własnego przedsiębiorstwa. Należy także pamiętać, że niezależnie, czy zysk ma być przeznaczony na dalsze inwestycje, czy w całości przeznaczony do wypłaty, estoński CIT pozwala na zastosowanie preferencyjnej stawki opodatkowania dywidend.