Ekobarometr: Niski ślad węglowy produktu ma niewielkie znaczenie dla konsumentów
Z badania EKObarometr przeprowadzonego przez instytut SW Research we współpracy z Future Mind wynika, że aż 73% Polaków zwraca uwagę na klasę energetyczną podczas zakupu sprzętu RTV/AGD. To znaczący wskaźnik, który pokazuje, że Polacy przywiązują dużą wagę do przyszłych kosztów eksploatacji, zwłaszcza w kontekście rosnących cen energii elektrycznej, które od 2019 roku systematycznie idą w górę.
Ekonomia versus ekologia: Kto wygrywa?
Choć 56% Polaków stara się wybierać produkty korzystne dla klimatu, dla większości z nich nie jest to główny motywator zakupów. Gdy mowa o codziennych decyzjach, 52% respondentów wskazuje, że szukanie oszczędności jest kluczowym czynnikiem, który skłania ich do zmiany nawyków. Ekologia i ekonomia są równie ważne dla 36% badanych, co sugeruje pragmatyczne podejście do zakupów. Co ciekawe, tylko 15% respondentów przyznaje, że to właśnie ochrona środowiska była jedynym lub dominującym motywem ich proekologicznych działań.
Ślad węglowy: Wciąż na marginesie
Mimo że pojęcie śladu węglowego funkcjonuje w dyskursie publicznym od blisko dwóch dekad, tylko 37% Polaków bierze pod uwagę całkowitą sumę emisji gazów cieplarnianych przy zakupach spożywczych. Również przy wyborze środka transportu, tylko 39% respondentów zwraca uwagę na ślad węglowy. W porównaniu z danymi dotyczącymi klasy energetycznej, te liczby pokazują, że Polacy wciąż nie traktują śladu węglowego jako priorytetu przy podejmowaniu decyzji zakupowych.
Greenwashing a zaufanie do marek
Rosnąca świadomość ekologiczna Polaków idzie w parze z coraz większą nieufnością wobec greenwashingu. Aż 68% respondentów uważa, że firmy nadużywają ekologicznych haseł w celach marketingowych, a 58% zgadza się, że marki przesadnie eksponują swoje proekologiczne działania w kampaniach reklamowych. Te dane wskazują na konieczność autentyczności w komunikacji marketingowej, jeśli firmy chcą budować trwałe zaufanie konsumentów.
Przyszłość zrównoważonego rozwoju w Polsce
Polski rynek stoi przed wyzwaniem wdrożenia rzeczywistych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, które nie tylko spełnią rosnące oczekiwania konsumentów, ale także przyczynią się do realnej ochrony środowiska. Warto zauważyć, że 65% Polaków uważa, że działalność dużych podmiotów gospodarczych powinna być objęta proekologicznymi regulacjami. Firmy, które odpowiedzą na te wyzwania poprzez transparentność i rzetelność, zyskają przewagę konkurencyjną na rynku, gdzie konsumenci stają się coraz bardziej wyczuleni na greenwashing.
Dzień Długu Ekologicznego
W przeciwieństwie do wielu rocznic związanych z ochroną środowiska, Dzień Długu Ekologicznego jest „świętem” ruchomym, choć powodów do celebrowania nie ma zbyt wiele. Wyznaczany jest bowiem w momencie, w którym ludzkość przekracza roczną normę wykorzystania naturalnych zasobów (paliwa, surowce, wodę itd.) do produkcji wszystkich dóbr i usług. Pierwszy taki dzień ogłoszono pod koniec roku 1987 r – był to ostatni rok, w którym nasza planeta była w stanie bilansować swoje zasoby względem produkcji. Na przestrzeni ostatnich lat, data ta przypada systematycznie wcześniej niż w roku poprzedzającym, co świadczy o coraz szybszej eksploatacji naturalnych zasobów albo równoważnie – ich wolniejszej regeneracji. O bezpośrednim wpływie konsumpcji na naturalne środowisko świadczy fakt, że jedynym rokiem, w którym wyznaczono o miesiąc późniejszą datą Dnia Długu Ekologicznego był szczyt pandemii COVID-19 w roku 2020 (dokładnie 22 sierpnia). Wówczas istotne znaczenie miało zahamowanie wysokoemisyjnych gałęzi gospodarki - produkcji i transportu.
Zaangażowanie marek w ekologię? Tak, ale co to znaczy?
Blisko połowa Polaków (46 proc.) twierdzi, że stara się wybierać marki, które aktywnie angażują się w działania przeciwdziałające zmianom klimatycznym. Aktywność pro-środowiskowa może mieć jednak wiele znaczeń i badanie EKObarometr pokazuje, jak różna może być ich świadomość i w konsekwencji, ich znaczenie dla konsumenta. Dla zobrazowania różnic, przyjrzyjmy się postrzeganiu dwóch różnych, ale jednak odnoszących się do tego samego aspektu, często używanych parametrów produktów – klasie energetycznej oraz śladowi węglowemu.
Polscy konsumenci bardzo dobrze przyswoili sobie definicję klasy energetycznej domowych sprzętów i często jest to jeden z kluczowych parametrów, na które patrzą przy wyborze produktu. Dominująca większość (80 proc.) potwierdza, że jeśli ma wybór, to kupuje żarówki LED, a dwie trzecie badanych (67 proc.) przyznaje, że w ciągu ostatniego roku bardziej skrupulatnie kontroluje zużycie energii i częściej przygląda się rachunkom za prąd. Takie postawy nie dziwią w kontekście rosnących systematycznie od 2019 roku cen energii elektrycznej oraz prognoz ekspertów na najbliższe lata, które w najbliższym czasie mówią nawet o 15-25 proc. wzroście.
Wyniki badania postaw konsumenckich Polek i Polaków w kontekście wyzwań środowiskowych powinny stać się istotnym sygnałem dla całej branży retail, gdyż zarówno oczekiwania konsumentów, jak i wyzwania, przed którymi niewątpliwie stoi ten sektor, wymagają aktywnego podejścia. Pozytywnym sygnałem z badania jest fakt, że około połowa ankietowanych (46 proc.) deklaruje, iż stara się wybierać marki aktywnie angażujące się w przeciwdziałanie zmianom klimatu. Wskazuje to na duży potencjał rynkowy dla liderów zrównoważonej transformacji, którzy skutecznie odbudują zaufanie konsumentów poprzez autentyczne, a nie jedynie wizerunkowe, działania proekologiczne. Kluczowym wnioskiem jest rosnąca świadomość ekologiczna polskich konsumentów, choć nie zawsze przekłada się to na rzeczywiste decyzje zakupowe.
- Przykładowo, zaledwie 37 proc. badanych deklaruje, że przy zakupie produktów spożywczych bierze pod uwagę ich ślad węglowy. Jednak z drugiej strony aż 73 proc. zwraca uwagę na klasę energetyczną sprzętu RTV/AGD, co może wynikać z bezpośredniego związku z późniejszymi kosztami eksploatacji – komentuje Izabela Franke Head of Advisory, Future Mind.
