Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Zmiany dla kolejnych firm

Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wdraża kolejne modyfikacje wynikające z unijnych regulacji. Znowelizowane przepisy ustawy mają za zadanie wprowadzić do polskiego porządku prawnego przepisy europejskie – wyrażone w tzw. V Dyrektywie AML.

Jedną z kluczowych zmian wydaje się być, „poszerzenie zakresu podmiotowego” obecnie obowiązującej Ustawy. Co w praktyce więcej przedsiębiorców będzie musiało spełniać obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy w takim samym stopniu jak banki czy inne instytucje finansowe. 

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy poszerza krąg instytucji obowiązanych

Pierwszą z grup stanowią przedsiębiorcy, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad lub opinii z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego, jednocześnie niedziałający jako doradcy podatkowi lub biegli rewidenci (obie grupy zawodowe były w kręgu instytucji obowiązanych już wcześniej). W zasadzie można śmiało przyjąć, że jakakolwiek działalność polegająca na wsparciu w sprawach podatkowych, w tym sporządzanie deklaracji podatkowych lub prowadzenie ksiąg podatkowych, powoduje konieczność zadośćuczynienia wymogom Ustawy.

Drugą grupą są przedsiębiorcy prowadzący działalność polegającą na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami w tym, gdy handel taki jest prowadzony przez galerie sztuki i domy aukcyjne. Ponadto, status instytucji obowiązanej będzie przyznany także osobom przechowującym dzieła sztuki, prowadzącym handel dziełami sztuki lub występującym w charakterze pośredników, gdy działalność taka prowadzona jest przez „wolne porty”.  

Objęcie przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy osób prowadzących handel dziełami sztuki lub antykami jest motywowana przede wszystkim przez szereg raportów organizacji międzynarodowych, gdzie wedle wyrażanych opinii, dzieła sztuki, antyki oraz przedmioty o charakterze kolekcjonerskim są obecnie często wykorzystywane w procederze prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, jako tzw. nośniki wartości. 

Aczkolwiek należy jasno podkreślić, że przepisy Ustawy po nowelizacji będą miały zastosowanie tylko w przypadku, gdy wartość transakcji lub szeregu powiązanych ze sobą transakcji wynosić będzie co najmniej 10 000 EUR. Zatem nie w każdym przypadku (np. sprzedając w Internecie obraz) zachodzi konieczność spełnienia obowiązków instytucji obowiązanej w rozumieniu Ustawy AML. 

Prawo i podatki. Wszystko, co musisz wiedzieć

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Nowe zasady

Choć zmiany przewidziane w Projekcie nie powinny przynieść zasadniczej rewolucji, to szereg obowiązków dotyczących identyfikacji i weryfikacji klienta w zakresie stosowania tzw. wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego oraz postępowania z osobami o statusie osoby zajmującej stanowisko eksponowane politycznie (ang. Politically Exposed Person - PEP), może spowodować konieczność aktualizacji procedur wewnętrznych powiązanych z realizacją obowiązków w zakresie AML. 

Doprecyzowaniu uległa definicja beneficjenta rzeczywistego, dlatego po wejściu w życie zmian, instytucje obowiązane będą musiały upewnić się, że rozpoznały wszystkich beneficjentów rzeczywistych klienta, a nie tylko jedną lub np. dwie wybrane osoby, które spełniają przesłanki określone w ustawie. Postulowane zmiany spowodują także konieczność udokumentowania przez instytucje obowiązane wszelkich utrudnień napotkanych w związku z identyfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego, które prowadziły do zadeklarowania zamian, osób zajmujących wyższe stanowisko kierownicze. Na instytucję obowiązaną zostanie nałożony także obowiązek uzyskania odpisu z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) swoich klientów lub potwierdzenie uzyskania rejestracji, jeśli klient spełnia przesłanki uzasadniające uzyskanie wpisu do tego rejestru. 

Wraz z nowymi przepisami pojawia się konieczność aktualizacji wewnętrznych procedur organizacji w zakresie zgłaszania nieprawidłowości (ang. whistleblowing). Zmiany dotyczą zapewnienia pracownikom odpowiednich standardów ochrony, by zneutralizować ryzyka wystąpienia działań o charakterze odwetowym czy represyjnym ze strony przełożonych lub współpracowników.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych oraz interesujące nowe mechanizmy weryfikacji danych zawartych w rejestrze

Interesującym aspektem jest obowiązek odnotowywania rozbieżności pomiędzy informacjami, które instytucja obowiązana sama ustaliła przy weryfikacji klienta (np. analizując jego strukturę własnościową), a danymi dostępnymi w CRBR. Potencjalne niezgodności będą musiały być wyjaśniane przez instytucje obowiązane, a jeśli się potwierdzą, wraz z odpowiednią dokumentacją zgłaszane Ministrowi Finansów, który z kolei będzie uprawniony do wszczęcia postępowania w celu dalszej weryfikacji. Co ciekawe uściślono także przepisy dotyczące sankcji. Kara w wysokości do 1 mln złotych dotyczyć będzie nie tylko, jak dotychczas, niedopełnienia obowiązku zgłoszenia danych do CRBR, ale również podania danych niezgodnych ze stanem faktycznym. Ponadto z konsekwencjami finansowymi będą musieli się liczyć także sami beneficjenci, którzy nie dostarczą kontrolowanemu przez siebie podmiotowi informacji, podlegających zgłoszeniu do rejestru. 

Podsumowując, nowelizacja wprowadza znaczącą ilość koniecznych zmian do systematyki procesów dotyczących wykonywania obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy, w szczególności w zakresie zasad identyfikacji i weryfikacji oraz oceny ryzyka. Zmiany te powinny skutkować nie tylko zaktualizowaniem procedur wewnętrznych i pozostałych dokumentów dotyczących AML, ale także zweryfikowaniem podejścia instytucji obowiązanych w procesach dotyczących wykonywania środków bezpieczeństwa finansowego.