Opinia prawników: Rozporządzenie zmieniające sposób liczenia zaliczki na podatek jest nieważne!

O sprawie pisaliśmy dziś, 10 stycznia, rano. Z pozoru niewielkie rozporządzenie całkowicie rewolucjonizuje sposób, w jaki pracodawcy i księgowi wyliczają wysokość zaliczki na podatek dochodowy swoich pracowników. Według Ministerstwa Finansów, od 8 stycznia trzeba liczyć ją podwójnie - w oparciu o nowe zasady wprowadzone przez Polski Ład, jak również na stare zasady obowiązujące do 31 grudnia 2021 roku. Następnie należy pobrać zaliczkę niższą. Problem w tym, że pomiędzy opublikowaniem rozporządzenia a wejściem w życie minęło zaledwie kilka godzin. 

W tekście sygnalizowaliśmy także inny problem. Tego typu zmiana nie może być wykonana przez rozporządzenie. Teraz tezę potwierdzają prawnicy z Krajowej Izby Doradców Podatkowych.

- Nie zachowano jakiegokolwiek vacatio legis zapewniającego jego adresatom możliwość przygotowania się do wprowadzonych rozporządzeniem zmian. Ze względu na to pozostanie ono dla licznych płatników, przynajmniej w odniesieniu do bieżących wypłat, niewykonalne. Wydany akt prawnym pogłębi tym samym chaos prawny i informacyjny związany z wprowadzonymi od 1 stycznia 2022 r. zmianami w systemie podatkowym. W związku z wprowadzeniem Rozporządzenia w życie bez ustalenia choćby minimalnego terminu na zgłoszenie uwag do projektu aktu normatywnego, Przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych poprosił o opinię dotyczącą zarówno treści, jak i trybu wprowadzenia w życie Rozporządzenia - piszą w analizie przesłanej naszej redakcji.

Link do całej analizy na dole tekstu

Rozporządzenie jest niezgodne z prawem!

Zdaniem KIDP, rozporządzenie po pierwsze wykracza poza delegację ustawową. - Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 50 Ordynacji Podatkowej, który to przepis pozwala ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych na przedłużanie terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego. Przywołany przepis ustawy zawęża uprawnienie ministra do określenia grupy podatników, którym przedłużono terminy, rodzaju czynności, których termin wykonania został przedłużony oraz dnia upływu przedłużonego terminu. Tymczasem wskazane rozporządzenie w istocie nie odracza terminu a modyfikuje treść obowiązku wynikającego z treści ustawy - piszą prawnicy.

W dodatku rozporządzenie wprowadza "instytucję zwrotu nadwyżki zaliczki przez płatnika". Takiej procedury nie ma nigdzie w polskim prawie. - Wydane rozporządzenie nie daje płatnikom wyraźnych podstaw do zwrotu już pobranych kwot - brzmi fragment analizy.

Zdaniem prawników, rozporządzenie przeczy także Konstytucji RP. - Niedopuszczalne jest również kreowanie aktem rangi rozporządzenia zupełnie nowych instytucji prawa podatkowego. Taką nową instytucją jest nałożenie na płatników obowiązku zwrotu nadwyżki podatnikowi - piszą prawnicy.

Pracodawca, który postąpi zgodnie z rozporządzeniem, złamie prawo?

Rozporządzenie jest również niezgodne z ustawami. Dlatego prawnicy KIDP, bazując na zasadach państwa prawa, uważaja, że rozporządzenie nie może być stosowane. - W przypadku, gdy przepisy aktu normatywnego rangi rozporządzenia stoją w rozbieżności z przepisami aktu normatywnego rangi ustawy  niedopuszczalne jest stosowanie przepisów rozporządzenia. Znajduje tu bowiem zastosowanie norma kolizyjna lex inferior non derogat legi superiori, zgodnie z którą przepisy aktów normatywnych niższych rangą nie derogują przepisów aktów normatywnych wyższych rangą. Nie mogą też zmieniać ich treści. Hierarchia aktów normatywnych wynika bowiem wprost z treści art. 87 ust. 1 Konstytucji RP Powyższa dyrektywa interpretacyjna ma istotne znaczenie w kontekście odpowiedzialności karnoskarbowej płatników, wynikającej z art. 777 oraz art. 788 ustawy z dnia 10 września 1997 r. Kodeks karny skarbowy (dalej: kks). Podatnik stosujący się do Rozporządzenia niezgodnego z ustawą naraża się na odpowiedzialność ze wskazanych przepisów - piszą.

Prawnicy odnoszą się także do realnego braku vacatio legis. W tym przypadku wdrożenie rozporządzenia jest w dodatku niewykonalne. Nie ma możliwości, by zmienić systemy księgowe w ciągu kilkudziesięciu godzin - i to w długi weekend.

- Wydając Rozporządzenie zamiast ugasić pożar, dolano oliwy do ognia. Wskazany akt normatywny spowoduje jeszcze większy chaos, nie tylko na gruncie prawnym, ale również informacyjnym. Ze względu na jego niezgodność z aktami wyższego rzędu a także niewykonalność wymaga on niezwłocznego uchylenia - piszą prawnicy.