Koniec marzeń o krótszych godzinach pracy. Resort finansów: Polski na to nie stać
W ostatnich latach w Polsce pojawiły się liczne dyskusje na temat skrócenia tygodnia pracy do 35 godzin. Przypomnijmy, że mowa o dwóch propozycjach legislacyjnych, które były brane pod uwagę:
- Skrócenie tygodnia pracy z 40 do 35 godzin: To rozwiązanie zakładała zmniejszenie liczby godzin pracy w tygodniu bez zmiany liczby dni pracujących.
- Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy: Opcja ta przewidywała pracę przez cztery dni w tygodniu przy zachowaniu dotychczasowej liczby godzin pracy lub jej proporcjonalnym skróceniu.
Aby podjąć świadomą decyzję, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zleciło badania w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych. MRPiPS zleciło przeprowadzenie analiz dotyczących efektywności wykorzystania czasu pracy oraz potencjalnych skutków skrócenia tygodnia pracy. Badania mają na celu ocenę wpływu takich zmian na sektor finansów publicznych, konkurencyjność gospodarki, funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz rynek pracy. Wyniki tych analiz będą podstawą do ewentualnych przyszłych decyzji legislacyjnych.
Stanowisko resortu finansów: Polski nie stać na 35-godzinny tydzień pracy
Jednak w środę 5 marca Andrzej Domański, minister finansów w rozmowie z dziennikarzem RMF jasno podkreślił, że resort finansów nie pracuje nad wprowadzeniem zmian co do krótszego czasu pracy. Według szefa resortu trzymającego w ryzach wydatki rządu w budżecie nie ma pieniędzy na realizację tego planu, cytuje portal Infor.
W innych krajach europejskich, takich jak Francja czy Hiszpania, trwają eksperymenty i debaty na temat skrócenia tygodnia pracy. Pozytywne efekty takich zmian zanotowały m.in. Wielka Brytania. W Polsce jednak, mimo społecznego poparcia dla takich rozwiązań, na chwilę obecną rządzący nie są im przychylni. Wyłamuje się tutaj Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.
Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, reprezentująca lewicową część rządzącej koalicji, zauważa, że od czasu ustanowienia 8-godzinnego dnia pracy minęło ponad 100 lat, a od wprowadzenia wolnych sobót – prawie 50. W tym okresie technologie, efektywność pracy oraz oczekiwania społeczne uległy znaczącym przemianom. Minister pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreśla, że skrócenie czasu pracy wydaje się naturalnym krokiem w dostosowywaniu prawa do nowoczesnych realiów.
Petycje społeczne jako wyraz oczekiwań pracowników
Regularnie napływające petycje od pracowników świadczą o rosnącym zapotrzebowaniu na zmiany w zakresie czasu pracy. Przykładem jest petycja nr 72-2023 dotycząca zmiany czasu pracy dla osób w wieku ochronnym poprzez skrócenie czasu pracy lub udzielanie dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego. Inna petycja, nr 81-2024, postulowała wprowadzenie zmiany godzin czasu pracy w zależności od przepracowanych lat lub wieku pracownika. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizuje te wnioski, co świadczy o poważnym podejściu do oczekiwań społecznych - czytamy na stronie MRPiPS.
Krótszy czas pracy dla seniorów
Polska, podobnie jak wiele innych krajów, stoi przed wyzwaniami związanymi ze starzeniem się społeczeństwa. W odpowiedzi na te zmiany, ministra Dziemianowicz-Bąk zaproponowała skrócenie czasu pracy dla osób starszych, co ma na celu zwiększenie ich aktywności zawodowej oraz poprawę jakości życia - zauważa portal GoWork.
Pierwsze kroki w kierunku skrócenia czasu pracy w Polsce
W Polsce standardowy tydzień pracy wynosi obecnie 40 godzin. Jednakże, w ostatnich latach pojawiły się inicjatywy mające na celu skrócenie tego wymiaru. Przykładem jest miasto Leszno, które 1 lipca 2024 roku wprowadziło 35-godzinny tydzień pracy dla urzędników miejskich. Podobne rozwiązanie wprowadzono we Włocławku we wrześniu 2024 roku, gdzie pracownicy urzędu miasta pracują 7 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu. Oba miasta nie odnotowały spadku efektywności pracy, a pracownicy zgłaszali większe zadowolenie i lepszą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym - podsumowuje Gazeta Wyborcza.
Efekty wprowadzenia 35-godzinnego tygodnia pracy
Francja w 2000 roku wprowadziła 35-godzinny tydzień pracy jako standard dla pełnoetatowych pracowników. Celem tej reformy było zmniejszenie bezrobocia poprzez podział istniejących godzin pracy na większą liczbę pracowników oraz poprawa jakości życia obywateli. Wprowadzenie tego rozwiązania spotkało się z mieszanymi reakcjami. Z jednej strony odnotowano poprawę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, z drugiej jednak strony pojawiły się obawy dotyczące konkurencyjności francuskiej gospodarki na arenie międzynarodowej. W praktyce wiele firm negocjowało z pracownikami elastyczne godziny pracy lub dodatkowe nadgodziny, co sprawiło, że efekty reformy były zróżnicowane.
Islandia i sukces pilotażowych programów
Na Islandii w latach 2015-2019 przeprowadzono pilotażowe programy skrócenia tygodnia pracy do 35 lub 36 godzin bez obniżania wynagrodzeń. Programy te objęły około 2 500 pracowników, co stanowiło ponad 1% aktywnej zawodowo populacji kraju. Wyniki były pozytywne: wydajność pracy pozostała na tym samym poziomie lub nawet wzrosła, a pracownicy zgłaszali wyższy poziom zadowolenia i lepszą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. W efekcie, po zakończeniu programów pilotażowych, około 86% islandzkich pracowników ma obecnie możliwość skrócenia czasu pracy lub już z tego korzysta - wskazuje portal Infor.
Wielka Brytania: Pozytywne wyniki testów
W 2022 roku w Wielkiej Brytanii przeprowadzono największy na świecie pilotaż czterodniowego tygodnia pracy, w którym uczestniczyło 61 firm z różnych sektorów gospodarki. Po sześciu miesiącach eksperymentu 92% firm zdecydowało się kontynuować to rozwiązanie, a 30% z nich planowało wprowadzić je na stałe.
