Fiskus łączy siły z ZUS. Posypią się kary dla przedsiębiorców, którzy nie wystawiają faktur

Omijanie podatków powoduje niewyobrażalne straty dla państwa, a także obywateli, którzy za wpływy do budżetu z wydatków w szarej strefie, mogliby cieszyć się choćby lepszymi usługami publicznymi. Superurząd ma odzyskać te pieniądze. Jak podkreślają przedstawiciele rządu, organ ten będzie wykorzystywać nowoczesne technologie do analizowania danych i typowania podatników do kontroli. Informacje te przekazał "Dziennik Gazeta Prawna", który wskazuje, że nowy urząd ma być odpowiedzią na narastające wyzwania związane z unikaniem opodatkowania oraz wyłudzeniami VAT.

Główne cele superurzędu

Według założeń, superurząd ma działać w oparciu o zaawansowane systemy analizy danych, czy Sztuczną Inteligencję (AI), co pozwoli na precyzyjne identyfikowanie nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych. TVN24 Biznes podkreśla, że systemy te będą pozwalały na automatyczne przetwarzanie ogromnych ilości informacji, co znacznie zwiększy skuteczność typowania podatników do kontroli. Jak wskazuje Bankier.pl, celem jest przede wszystkim ograniczenie szarej strefy, która w Polsce jest równa 27 proc. PKB (szacunki Międzynarodowego Funduszu Walutowego). Szacuje się, że dzięki efektywniejszym kontrolom możliwe będzie zwiększenie wpływów do budżetu o kilka lub kilkanaście miliardów złotych rocznie - w zależności od skuteczności superurzędu.

Fiskus i ZUS łączą siły, żeby ukarać nieuczciwych przedsiębiorców

Nowy organ będzie zajmował się analizą danych z różnych źródeł, w tym rejestrów publicznych i systemów podatkowych m.in. skarbówka ma połączyć siły z ZUS. Ma także pełnić funkcję koordynacyjną między różnymi instytucjami, takimi jak Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) czy organy ścigania. Dzięki temu kontrola podatkowa ma stać się bardziej precyzyjna i mniej uciążliwa dla przedsiębiorców działających zgodnie z prawem.

Nowoczesne technologie w służbie fiskusa

Jednym z priorytetów nowego organu będzie wykrywanie oszustw związanych z podatkiem VAT, które od lat stanowią największe wyzwanie dla polskiego systemu podatkowego. Jak wskazują eksperci cytowani przez Money.pl, superurząd ma również pomóc w uszczelnianiu systemu poprzez monitorowanie transakcji między firmami i wyłapywanie podejrzanych schematów.

Mimo ambitnych planów rządu, wielu przedsiębiorców wyraża obawy związane z potencjalnym nadmiernym nadzorem oraz możliwymi błędami w działaniu algorytmów typujących podatników do kontroli. Jak wskazują eksperci cytowani przez TVN24 Biznes, konieczne będzie wprowadzenie odpowiednich zabezpieczeń, aby zapobiec niesłusznym decyzjom oraz nadmiernemu obciążeniu uczciwych przedsiębiorców.

Z drugiej strony, zwolennicy nowego rozwiązania podkreślają, że superurząd może znacząco uprościć procedury kontrolne i zmniejszyć liczbę przypadkowych kontroli, które są obecnie jednym z największych problemów polskiego systemu podatkowego. 

Kiedy superurząd zacznie działać?

Według zapowiedzi, prace legislacyjne nad powołaniem superurzędu już trwają, a pierwsze efekty jego działalności mogą być widoczne w ciągu najbliższych dwóch lat. Wprowadzenie superurzędu to bez wątpienia krok w kierunku większej transparentności i skuteczności polskiego systemu podatkowego. Jednak ostateczny sukces tego projektu będzie zależał od szczegółowych rozwiązań legislacyjnych oraz efektywności wdrożonych technologii. Jak podkreślają eksperci, kluczowe będzie zapewnienie równowagi między efektywnością kontroli a poszanowaniem praw podatników.

Główne przypadki omijania płacenia podatków w Polsce

Usługi remontowo-budowlane

• Opis problemu: Fachowcy, tacy jak malarze, hydraulicy, elektrycy czy stolarze, często rozliczają się z klientami w gotówce bez wystawiania faktur czy paragonów.
• Efekt: Transakcje te nie są rejestrowane, co pozwala uniknąć płacenia podatku VAT oraz dochodowego.
• Przykład: Remont kuchni lub łazienki, gdzie klient płaci bezpośrednio wykonawcy gotówką, bez żadnych formalności.

Branża transportowa i logistyczna

• Opis problemu: Kierowcy świadczący usługi transportowe na małą skalę lub w formie przewozu osób często rozliczają się bez dokumentacji fiskalnej.
• Efekt: Omijanie podatków od dochodów oraz VAT za usługi transportowe.

Przykład: Przewozy „na czarno” realizowane przez prywatnych przewoźników bez działalności gospodarczej.

Handel na targowiskach i bazarach

• Opis problemu: Sprzedawcy oferujący produkty spożywcze, odzież, elektronikę czy rękodzieło nie zawsze rejestrują sprzedaży w kasach fiskalnych.
• Efekt: Brak płacenia podatków od dochodu i VAT.
• Przykład: Zakup owoców i warzyw na bazarze, gdzie klient nie otrzymuje paragonu.

Gastronomia

• Opis problemu: Niektóre lokale gastronomiczne, szczególnie te mniejsze, rozliczają część transakcji w gotówce bez fiskalizacji.
• Efekt: Unikanie VAT i dochodowego.
• Przykład: Małe bary serwujące obiady, gdzie klienci nie otrzymują paragonów za zakup posiłków.

Branża kosmetyczna i fryzjerska

• Opis problemu: Kosmetyczki, fryzjerzy, masażyści czy manikiurzyści pracujący na własny rachunek często oferują usługi „poza systemem”.
• Efekt: Dochody z takich usług nie są zgłaszane do urzędów skarbowych.
• Przykład: Stylizacja paznokci w prywatnym domu, gdzie opłata dokonywana jest gotówką bez paragonu.

Najem mieszkań

• Opis problemu: Właściciele mieszkań wynajmujący lokale na rynku prywatnym często nie zgłaszają tego do urzędu skarbowego.
• Efekt: Brak odprowadzenia podatku od przychodów z najmu.
• Przykład: Wynajem mieszkania bez podpisania umowy.

Praca sezonowa i dorywcza

• Opis problemu: Pracownicy sezonowi, np. w rolnictwie, ogrodnictwie czy gastronomii, często są zatrudniani bez umów i formalności.
• Efekt: Brak płacenia podatków dochodowych i składek na ubezpieczenia społeczne.
• Przykład: Zatrudnianie do zbierania owoców lub prac polowych bez zgłoszenia do ZUS.

Jakie są konsekwencje szarej strefy?

Szara strefa generuje ogromne straty w podatkach VAT, PIT, CIT i składkach ZUS, co ogranicza możliwości inwestycji publicznych. Firmy działające zgodnie z prawem ponoszą większe koszty i mają trudności w konkurowaniu z tymi, które omijają przepisy. Pracownicy zatrudniani „na czarno” nie mają dostępu do ubezpieczeń społecznych, urlopów czy świadczeń emerytalnych.

Szara strefa w Polsce pozostaje poważnym wyzwaniem dla gospodarki. Aby ograniczyć jej skalę, konieczne są działania edukacyjne, ułatwienia w formalizowaniu działalności gospodarczej oraz skuteczniejsze egzekwowanie prawa przez organy kontrolne.