Srebrne pokolenie daje zarobić

W 1946 r. na świat przyszło ponad 600 tys. Polaków. Biorąc pod uwagę, że wtedy w kraju mieszkało 25 mln ludzi i ówczesne warunki polityczno-ekonomiczne, można to nazwać tylko boomem. W kolejnych latach liczba urodzeń wzrosła do 800 tys. rocznie. I właśnie te roczniki przekraczają obecnie granicę 70. urodzin. Jednocześnie liczba urodzeń w ostatnich 12 miesiącach spadła na początku 2021 r. poniżej 350 tys. tys. To najgorszy wynik od zakończenia II wojny światowej, a według niektórych demografów ostatni raz tak mało dzieci urodziło się w Polsce w średniowieczu. 

Choć za spadek liczby urodzeń obwinia się pandemię, nie można liczyć na to, że po jej zakończeniu sytuacja znacząco się poprawi. Bo norma ostatniego ćwierćwiecza to liczba urodzin poniżej 400 tys. rocznie. Pandemia nie wyznaczyła nowego trendu, ale ugruntowała już istniejący. Więcej osób przechodzi na emeryturę niż przychodzi na świat i wszystko wskazuje na to, że obraz ten nie ulegnie zmianie, przynajmniej do 2050 r. Polskie społeczeństwo się starzeje, a w kolejnych latach będzie się też kurczyć.

Ale zmiany demograficzne oznaczają także, że jedna z kategorii wiekowych będzie rosła w siłę. Osoby po 65. roku życia na początku przemian w Polsce stanowiły 10 proc. społeczeństwa. W 2020 r. miało to być już 18,9 proc. (na podstawie prognozy demograficznej GUS z 2013 r.), na koniec obecnej dekady będzie to 23,3 proc., a po 2045 r. 29,3 proc.

Choć dekada czy dwie wydają się odległą perspektywą, przestają nią być w świecie inwestycji. Stworzenie odpowiedniej infrastruktury uwzględniającej wymogi i potrzeby starzejącego się społeczeństwa nie jest bowiem kwestią miesięcy czy lat, ale właśnie dekad. Z dzisiejszej perspektywy – kiedy rokrocznie armię emerytów zasila prawie 600 tys. ludzi z wyżu lat 50. (w kolejnych latach spodziewany jest jej spadek do 450–540 tys. rocznie, ale wciąż emerytów przybywać będzie szybciej niż noworodków) – znacznie więcej sensu wydaje się mieć stawianie domów opieki niż szkół i przedszkoli. Na pojawienie się nowego baby boom nie wskazuje nic, natomiast starzenie społeczeństwa jest w zasadzie wynikiem pewnym.

Klient–emeryt

A skoro tak, warto dowiedzieć się o tej grupie społecznej jak najwięcej. Być może postawienie na nią ma najwięcej sensu w przypadku długoterminowych inwestycji. Prognozy dotyczące obecnych seniorów nie są korzystne. Statystycznego 65-latka czeka średnio 15,4 lat życia, dla kobiet jest to 19,9 lat. W obu przypadkach w dobrym zdrowiu przeżyją średnio 7,5 roku. Na tle krajów Europy Zachodniej są to wyniki zdecydowanie złe. Demografowie spodziewają się, że emeryci w Unii Europejskiej przeżyją średnio 18,1 roku (w dobrym zdrowiu 9,5 roku), a emerytki odpowiednio 21,5 roku i 10,3 roku. Kobiety będą żyły dłużej i lepiej. I choć już obecnie osiągają przewagę populacyjną, to po przekroczeniu 80. roku życia będzie ich dwa razy więcej niż mężczyzn.

Znamy współczesne realia – polscy emeryci nie należą do konsumentów wydających nadmiar gotówki na przyjemności. Tylko 5 proc. osób po osiągnięciu wieku emerytalnego nadal pracuje. Zdecydowana większość utrzymuje się z rent i emerytur. Wiemy jednak, że przyszłość nie może wyglądać tak samo. Na skutek zmian demograficznych liczba emerytów „na utrzymaniu” jednego pracującego podwoi się (obecnie jest to 28 emerytów na...