Sprawność i skuteczność w czasach kryzysu

 Pandemia. Przyspieszyliśmy rozwój elektronicznych usług dla obywateli: depapieryzacji wnioskowania i kontaktu, automatyzacji obsługi spraw oraz przejścia na bezgotówkowe formy wypłaty świadczeń. Obsłużyliśmy ponad 8 mln wniosków od obywateli i przedsiębiorców, udzielając wsparcia na kwotę przekraczającą 40 mld zł. Od czerwca 2020 r. przyjmowaliśmy wyłącznie wnioski elektronicznie. Pozwoliło to wypłacać pierwsze świadczenia postojowe już 14 dni po publikacji ustawy, a pierwsze dodatki solidarnościowe pięć dni po ogłoszeniu ustawy. 

 Wojna. Po wybuchu wojny w Ukrainie obywatele tego państwa wjeżdżali do Polski ponad 13 mln razy. Numer PESEL UKR uzyskało łącznie 1,6 mln osób. Z racji zarządzania częścią specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy ZUS uruchomił wsparcie dla wysiedleńców: dyżury poza placówkami ZUS, tłumaczy języka ukraińskiego w placówkach ZUS, infolinię (162 tys. połączeń, 42 tys. e-maili), e-wizyty (3,6 tys.) oraz portal internetowy w języku ukraińskim. 

 Świadczenia. Od 2021 r. ZUS przejmował obsługę nowoczesnych świadczeń dla rodzin, najpierw Dobry Start 300+, świadczenie wychowawcze Rodzina 500+ oraz zupełnie nowe świadczenia: rodzinny kapitał opiekuńczy i dofinansowanie żłobkowe. Klienci składają w ich ramach ok. 15 mln wniosków rocznie. Dzięki nowoczesnemu systemowi informatycznemu, pełnej elektronizacji procesu wnioskowania, wysokiej automatyzacji obsługi spraw (ponad 90 proc.), realizacja zadania wymaga utrzymania zaledwie ok. 100-osobowego centrum. Przeniesienie obsługi świadczenia Dobry Start 300+ do ZUS oznaczało spadek kosztu obsługi jednego wniosku z 10 zł do 30 gr. Z kolei koszt obsługi jednego wniosku o świadczenie Rodzina 500+ spadł z 5 zł do 50  gr. Już teraz, według naszych wyliczeń, oszczędności z tego tytułu wyniosły ponad 333 mln zł.

Inne. Wypłacamy świadczenia uzupełniające dla osób, które wychowały co najmniej czworo dzieci, dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, świadczenia wyrównawcze dla opozycjonistów oraz opiekunów. Prowadzimy rejestr umów o dzieło, obsługiwaliśmy system informatyczny dla Polskiego Bonu Turystycznego. Jesteśmy ważnym ośrodkiem analitycznym dla rządu i państwa. Przygotowujemy analizy i prognozy. Pomagamy tworzyć lepsze akty prawne oraz opiniujemy je.

Składki. Corocznie pobieramy składki o wartości zbliżonej do dwóch trzecich przychodów budżetu państwa. W 2022 r. było to 376,0 mld zł, w tym 242 mld zł na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, z którego wypłacane są emerytury, renty i zasiłki. Stopień pokrycia wydatków na świadczenia ze składek na ubezpieczenia społeczne, czyli istotny parametr, który pozwala na obiektywną ocenę utrzymania zdolności tego funduszu do wypłaty świadczeń, pozostaje na rekordowym poziomie: 81,7 proc. w 2021 r., 85,0 proc. w 2022 r. oraz 86,4 proc. w I kwartale 2023 r. 

 Zasiłki. Świadczenia długoterminowe trafiają co miesiąc do ponad 8,5 mln osób. Wypłacamy też 5 mln zasiłków rocznie. Konsekwentnie promujemy wypłatę świadczeń w formie bezgotówkowej. Obecnie aż 78 proc. świadczeń jest wypłacanych w ten sposób. Wydatki na emerytury i renty z FUS w 2022 r. wyniosły ok. 270 mld zł, a pozostałych świadczeń z tego funduszu, w tym zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych – ponad 30 mld zł. Utrzymanie godnego poziomu wypłat wynika po pierwsze z waloryzacji emerytur i rent (7,0 proc. w 2022 r. oraz 14,8 proc. w 2023 r.) jak i waloryzacji składek (9,33 proc. w 2022 r., 14,4 proc. w 2023 r.). Dzięki tej drugiej waloryzacji stan kont i subkont ubezpieczonych zwiększył się w czerwcu o 450 mld zł.

 e-Usługi. Obywatele oczekują nowoczesnej e-administracji, wygodnych form załatwiania spraw, urzędu czynnego 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu, dostępnego nie tylko na komputerze, ale też na tablecie czy smartfonie w postaci aplikacji mobilnej. Wprowadzając nowoczesne rozwiązania, ZUS nie zapomina o emerytach i rencistach. Od 2023 r. dostępna jest legitymacja emeryta-rencisty w postaci elektronicznej, mobilnej.