Pracodawca nie może zbadać pracownika alkomatem

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poparło stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) w sprawie przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników. Oznacza to, że badanie trzeźwości pracownika może przeprowadzić tylko policja, a nie pracodawca.

Resort pracy, podobnie jak prezes UODO, wskazał też, że stan nietrzeźwości pracownika, zalicza się do danych dotyczących zdrowia, określonych w art. 9 ust. 1 RODO. Zasady, na jakich można przeprowadzić badanie trzeźwości pracownika określa zaś art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Zgodnie z tym przepisem stan trzeźwości pracowników można więc sprawdzać, ale tylko wtedy, gdy łącznie są spełnione dwa warunki:

• badanie odbywa się na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub pracownika, co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że spożywał alkohol w czasie pracy lub stawił się do niej w stanie po użyciu alkoholu,
• badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (np. policja), zaś zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, co ma zapewnić wiarygodność wyniku badania.

Stanowisko Prezesa UODO, które zostało przedstawione w czerwcu 2019 r. z uwagi na liczne pytania kierowane do Urzędu w tym zakresie, wywołało wiele dyskusji. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców wystąpił do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych, o których mowa art. 33 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Resort pracy w odpowiedzi na to wystąpienie zgodził się z Prezesem UODO nie tylko w kwestii wykładni przepisów dotyczących badania stanu trzeźwości pracowników. Wskazał również, że objaśnienia prawne ustawy Prawo przedsiębiorców służą jedynie zapewnieniu jednolitego stosowania przepisów prawa z zakresu działalności gospodarczej. Nie powinny one zatem być stosowane do przepisów RODO, czyli aktu prawnego o zakresie szerszym, niż działalność gospodarcza. Ministerstwo wskazało, że organem sprawującym nadzór nad właściwym przestrzeganiem przepisów o ochronie danych osobowych jest zaś Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Prezes UODO również zwrócił się do rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw z wyjaśnieniem, w którym wskazał, że objaśnienia prawne określone w ustawie Prawo przedsiębiorców nie dotyczą przepisów o ochronie danych osobowych. Ponadto zwracanie się z wnioskiem o wyjaśnienie regulacji z zakresu ochrony danych osobowych, do innych organów, aniżeli powołany do tego Prezes UODO, może narazić przedsiębiorców na niepewność prawną, gdyby stanowiska w danej kwestii okazały się rozbieżne. Jakiekolwiek interpretacje dotyczące ochrony danych osobowych nie są bowiem wiążące dla Prezesa UODO.