Polski Ład. Zagraniczne firmy odczują go bardziej, niż polskie. Uwaga na nowe przepisy!

Polski Ład, wbrew swojej nazwie, przyniósł z nowym rokiem szeroko pojętą niepewność w relacjach biznesowych, społecznych, obowiązkach podatkowych. W sposób zaskakująco gwałtowny i wydaje się, że bez głębszego przemyślenia, wprowadza zmianę systemu podatkowego oraz szeregu innych ustaw, co pociąga za sobą konsekwencje w wielu dziedzinach życia społeczno - gospodarczego. 

Wspomniana niepewność, pojawiająca się nie tylko w wyniku prawdziwej rewolucji podatkowej, ale również dlatego, że konsekwencje niejasnych i nieprecyzyjnych przepisów prawa, wprowadzonych de facto bez vacatio legis, uczestnicy obrotu gospodarczego odczuwać będą przez lata. Co najgorsze, konsekwencji tych nie sposób ująć w zamknięty katalog. Będziemy je poznawać latami. 

Jedną z grup, która z pewnością najdotkliwiej odczuje konsekwencje wprowadzenia Polskiego Ładu to zagraniczni przedsiębiorcy, działający na terenie Polski oraz członkowie zarządów tych spółek kapitałowych. Już teraz obserwuję wzrost zapotrzebowania na doradztwo dla zagranicznych członków zarządów polskich spółek. Obawiam się, że im dalej w las, tym drzew będzie więcej. I będą to kłody pod nogami biznesów zarządzanych przez obcokrajowców.

Muszą oni liczyć się z konsekwencjami nowych przepisów zarówno w prowadzonych spółkach kapitałowych jak i w zakresie ich własnych, osobistych zobowiązań, wynikających z pełnionych w zarządach funkcji. 

Co zatem mogą zrobić członkowie zarządów polskich spółek z udziałem zagranicznym? W dużym skrócie - patrzeć pod nogi, bo pułapek nie brakuje. Jakie kroki zatem każdy cudzoziemiec zarządzający spółką w Polsce powinien podjąć w nowym roku? 

Nie zapominaj o osobistej odpowiedzialności członków zarządów polskich spółek w przypadku utraty płynności finansowej

Jeszcze przed wejściem Polskiego Ładu zagraniczni członkowie zarządów spółek kapitałowych nie zawsze byli świadomi zagrożeń wynikających z osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółek w określonych prawem przypadkach. Odpowiedzialność taka nie jest oczywista w ich macierzystych systemach prawnych, na przykład dla spółek z o.o.

Obecnie, pomimo braku zmian w zakresie ich osobistej odpowiedzialności, przesłanki do jej zastosowania mogą pojawiać się nagle i niespodziewanie. Nie tylko w obliczu problemów na rynkach międzynarodowych (np. wskutek przerwania łańcucha dostaw), lecz także w obliczu radykalnej i nagłej zmiany zobowiązań podatkowych, zwiększenia kosztów i zmiany ich kategorii. Niektóre ze spółek mogą niespodziewanie utracić płynność finansową, a to w konsekwencji rodzić może odpowiedzialność osobistą ich członków zarządu. Należy pamiętać, że w odróżnieniu od zagranicznych systemów prawnych, w Polsce członek zarządu odpowiada za zobowiązania spółki swoim osobistym majątkiem znacznie częściej.

Diety zagraniczne. Stawki i limity

Upewnij się co do kwestii beneficjenta rzeczywistego i zapoznać z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy

Jeszcze w starym roku, konkretnie 31 października 2021 weszła w życie ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy. Do najważniejszym zmian wprowadzonych nowelizacją należy zmiana definicji beneficjenta rzeczywistego, dla podmiotów z kapitałem zagranicznym wprowadzono jednak także szereg nowych obowiązków, obwarowanych surowymi kar. 

Moi zagraniczni klienci jeszcze nie zdążyli oswoić się z tą nowelizacją, a już Polski Ład przyniósł kolejne zmiany definicji beneficjenta rzeczywistego. W obecnym brzmieniu wykreślono z definicji beneficjenta rzeczywistego tylko dwa słowa “prawnie lub faktycznie”. Ale, ta z pozoru kosmetyczna zmiana, może rodzi dla spółek z kapitałem zagranicznym obowiązek zgłoszenia do Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych nowych podmiotów. Brak zgłoszenia objętych nowym przepisem przypadków może narazić spółkę na dotkliwe kary finansowe. Tempo zmian i obciążenie przedsiębiorców nowymi daninami, zmianami w podatkach nie sprzyja niestety dogłębnym zapoznaniem się z nowymi wymogami. Nowy Ład to w końcu tysiąc stron.” - dodaje - “Spółki z udziałem zagranicznym będą wpadać w pułapki finansowych kar.

A tu z kolei po raz kolejny pojawia się odpowiedzialność członków zarządu, choćby za zobowiązania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w przypadku niezgłoszenia lub nieterminowego zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna.  

Pamiętajmy, że w polskim systemie prawnym, członkowie zarządu mogą odczuć skutki Polskiego Ładu nie tylko w zakresie odpowiedzialności spółek, którymi kierują, ale także ich osobistych majątków, którymi ręczą za zobowiązania spółki.

Uwaga na zmiany podatkowe! Rozszerzenie definicji CFC

Wprowadzone zmiany rozszerzyły zakres stosowania przepisów CFC -  zagranicznej jednostki kontrolowanej (min. poprzez rozszerzenie definicji jednostki zagranicznej, rozszerzenie katalogu przychodów pasywnych, zwiększenie minimalnej stawki efektywnego opodatkowania, która implikuje opodatkowanie CFC, dodanie dwóch nowych testów zawierających przesłanki uznania jednostki zagranicznej za CFC). Wynikiem tych zmian jest fakt, iż jednostki zagraniczne, które do tej pory nie miały statusu CFC, mogą taki uzyskać, a to znów rodzi skutki podatkowe, wpływa na przyszłe rozliczenia podatkowe. “Należy w tym miejscu wspomnieć, że poza ogólną odpowiedzialnością członków zarządów spółek kapitałowych za zobowiązania spółki, która powstaje w określonych przypadkach, istnieje ich odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, w tym wynikająca z kodeksu karnego skarbowego.

Sprawdź, czy od nowego roku nie jesteś rezydentem podatkowym w Polsce

Przepisy Polskiego Ładu rozszerzają również listę podmiotów posiadających obowiązki podatkowe w Polsce na spółki, podatników nieposiadających siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przez posiadanie zarządu na terytorium Polski należy rozumieć obecnie sytuacje, gdy: osoby lub podmioty zasiadające w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających podatnika, mają miejsce zamieszkania albo siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, lub w sposób faktyczny bezpośrednio lub za pośrednictwem innych podmiotów prowadzą bieżące sprawy tego podatnika z terytorium Polski (w tym na podstawie umowy go kreującej, decyzji sądu lub innego dokumentu regulującego jego założenie lub funkcjonowanie, udzielonych pełnomocnictw lub powiązań faktycznych).

Realny koszt czy ukryta dywidenda?

Nowe regulacje zawierają przepisy, których celem jest  zwalczanie kreowania sztucznych kosztów, w tym rozumianych jako  “ukryta dywidenda”. Przepisy wyłączyły  z kosztów uzyskania przychodów świadczenia, których beneficjentem jest wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z owym wspólnikiem. Wyłączenie dotyczy głównie dwóch sytuacji - gdy świadczenie nie jest udzielone na warunkach rynkowych i gdy wpływa na wynik finansowy (tj. w przypadku niewykonania świadczenia podatnik dysponowałby zyskiem). Zalecam daleko idącą ostrożność. Niestety, przepis nie jest precyzyjny, co może skutkować uznaniem, że każda płatność na rzecz podmiotu powiązanego może podlegać limitowaniu.

To tylko niektóre ze zmian wprowadzonych Polskim Ładem, z pewnością nie ułatwią prowadzenia działalności przez podmioty zagraniczne i ich członków zarządu na terenie Polski. Czy wobec coraz większego stopnia skomplikowania polskiego już i tak niełatwego systemu prawnego zaobserwujemy odpływ cudzoziemców z zarządów polskich spółek?

Swoim klientom mówię, że konieczna będzie jeszcze przez dłuższy czas obserwacja rynku, a w przypadkach, w których wątpliwości rodzą zbyt duże ryzyka podatkowe i osobiste dla członków zarządów, należy dynamicznie występować o indywidualne interpretacje podatkowe. Nie jest bowiem jednoznaczne, czy dotychczasowy dorobek izb skarbowych w tym zakresie będzie obowiązujący i uznawany w naszym Nowym Ładzie. Obawiam się, że bez polskiego doradztwa prawnego i podatkowego już nawet najmniejsze spółki z kapitałem zagranicznym będą narażone na duże kłopoty.

Członkowie zarządów zagranicznych spółek muszą tym wnikliwiej analizować przesłanki wystąpienia osobistej odpowiedzialności, gdyż może się ona pojawić stosunkowo niespodziewanie na skutek kumulacji konsekwencji nowych przepisów podatkowych oraz zwykłych zawirowań biznesowych na danym rynku, pozostających w sferze dopuszczalnego ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej.