Polski Ład z podpisem prezydenta. Rewolucja jest już pewna. Co się zmieni w styczniu?

Z jednej strony mogło być gorzej. Oryginalny projekt ustawy „o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw” wniesiony do sejmu przez premiera, Mateusza Morawieckiego, liczył 686 stron. Ostatecznie dokument ten ma „zaledwie” 277 stron (z czego ostatnia jest pusta). Zmienia brzmienie 25 ustaw i jest prawdopodobnie największą rewolucją podatkową od ponad 30-tu lat.

Jeśli prowadzisz firmę to z pewnością znasz ogólne założenia dokumentu. Jeśli nie, z pewnością słyszałaś/eś o skali zmian. O Polskim Ładzie mówi się głównie przez pryzmat podniesienia kwoty wolnej od podatku oraz zmianach w sposobie naliczania składki zdrowotnej. Przepisy zawierają jednak ogromną liczbę nawet niewielkich modyfikacji, co spędza sen z powiek księgowym. Prześledźmy zatem najważniejsze punkty. Szczegółowe analizy tych zmian znajdziesz na stronie mycompanypolska.pl i kolejnych numerach miesięcznika My Company Polska:

• Zmiany w podatkach dochodowych. Po pierwsze podniesienie kwoty wolnej od podatku dla wszystkich, którzy dziś korzystają z tego narzędzia (np. przedsiębiorcy rozliczający się w oparciu o skalę podatkową) do poziomu 30 tysięcy złotych rocznie. Obecnie wynosi do 8 tys. złotych dla najmniej zarabiających. Po drugie podwyższenie progu podatkowego z ponad 85 tys. złotych do 120 tys. złotych. W efekcie według wyliczeń Ministerstwa Finansów 9 mln Polaków nie będzie płaciło podatku PIT a liczba osób „wpadających” w teoretycznie drugi próg spadnie o 40 proc.

• Zmiany w sposobie rozliczania składki zdrowotnej. Przedsiębiorcy i pracownicy będą płacili taką samą składkę zdrowotną, wynoszącą 9 proc. dochodu. Jednocześnie składka ta nie będzie odliczana od podatku. Przedsiębiorcy, którzy do tej pory rozliczali się w oparciu o podatek liniowy, w 2022 roku zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9 proc. dochodu. Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem będą mieli składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. liczone od podstawy, która to z kolei będzie uzależniona od rocznych przychodów firmy (do 60 tys. złotych – 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia), do 300 tys. złotych – 100 proc. wynagrodzenia a powyżej – 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia). Jednocześnie składka zdrowotna płacona będzie w terminie do 20. dnia miesiąca, a nie jak dotychczas do 10. dnia miesiąca. 

• Zmiany dla przedsiębiorców rozliczających się w oparciu o ryczałt. Obniżenie wysokości ryczałtu m.in. dla zawodów medycznych, informatyków i branży IT oraz inżynierów i architektów. 

• Zwolnienie podatkowe do kwoty 85,5 tys. złotych rocznie dla rodziców co najmniej czwórki dzieci, seniorów, którzy po osiągnięciu wieku emerytalnego zrezygnują z emerytury by pracować lub prowadzić firmę czy też osoby powracające z zagranicy.

• Wprowadzenie nowych ulg lub też zmiany w już istniejących ulgach dla przedsiębiorców: ulga na B+R, na prototyp, wsparcie innowacyjnych pracowników, robotyzację, IP Box, IPO, konsolidacyjna, na ekspansję,

• Wsparcie funduszy venture capital poprzez nowe zasady podatkowe

• Zmiany w estońskim CIT. Projekt zniesie limit przychodowy i dopuści do estońskiego CIT spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, proste spółki akcyjne i spółdzielnie (te ostatnie – w zakresie tzw. funduszu inwestycyjnego). Zniknie również opodatkowanie na wejściu i na wyjściu.

• Wprowadzenie podatku minimalnego dla firm, które deklarują stratę podatkową lub bardzo niski podatek dochodowy mimo dużej skali biznesu (rentowność niższa niż 1 proc. przychodów lub strata). Teoretycznie prawo przewidziane dla zagranicznych firm, ale w praktyce najbardziej dotknie polskich przedsiębiorców. Podatku nie zapłacą podmioty w ciągu pierwszych trzech lat działalności – np. startupy

• Wprowadzenie ulgi wspierającej sponsoring.

• Zmiany w zakresie ryczałtu doliczanego pracownikom za korzystanie z samochodów prywatnych (dla większości z 250 zł do 400 zł), przy czym ryczałt ten będzie opodatkowany oraz liczona będzie od niego nowa składka zdrowotna.

• Wprowadzenie ulgi dla klasy średniej – osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę oraz przedsiębiorców rozliczających się w oparciu o skalę podatkową. Ulga obowiązuje do kwoty 133,7 tys. złotych przychodów rocznie.

Podwójne opodatkowanie. Jak go uniknąć?

Zlokalizowane problemy z Polskim Ładem:

Niestety, ze względu na niezwykle szybkie tempo prac nad wprowadzeniem Polskiego Ładu (program został ogłoszony 15 maja br., ale prace nad konkretnymi rozwiązaniami ruszyły prawdopodobnie dopiero po tej dacie) oraz gigantyczną liczbę zmian wprowadzanych podczas prac w sejmie i senacie, w ustawie znalazło się mnóstwo błędów, niedopatrzeń i punktów, które można określić jako „wątpliwe” w zakresie interpretacji. Oto kilka z nich zlokalizowanych przez dziennikarzy (m.in. Dziennika Gazety Prawnej i portalu prawo.pl) i specjalistów podatkowych:

• Potencjalna utrata ważności indywidualnych interpretacji podatkowych wydanych do końca grudnia br.

• Podatek minimalny, który z założenia miał uderzyć w zagraniczne korporacje wyprowadzające zyski z Polski, dotknie polskie firmy. Z 2,7 tys. firm, których dane są publikowane przez Ministerstwo Finansów, musiałoby go zapłacić ponad 500 podmiotów, z czego ponad połowa to firmy polskie (głównie dystrybucyjne), m.in. Lotos, Orlen Paliwa, Enea Trading, JSW, Neuca, PGF czy Farmacol-Logistyka.

• Ulga na sponsoring będzie możliwa wtedy, jeśli wcześniej wydatki zostaną wliczone do kosztów uzyskania przychodu. Tu jednak od lat istnieje spór ze skarbówką, która uznaje, że są to po prostu darowizny.

• Składka zdrowotna za grudzień 2021 r. może być rozliczona na „starych” zasadach, jeśli płatność zostanie wykonana jeszcze w grudniu br. 

• Wątpliwość – czy ryczałtowcy, którzy skorzystają ze zwolnienia z podatku w przypadku np. kontynuowania działalności gospodarczej po osiągnięciu wieku emerytalnego, rodzice czwórki dzieci lub też powracający zza granicy będą mogli skorzystać ze zwolnienia (brak uwzględnienia zmian w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym)?

• Osoby, które skorzystają z powyższego zwolnienia mogą w ogóle nie płacić składki zdrowotnej – kolizja w przepisach.

• Brak składki zdrowotnej dla liniowców, którzy mają stratę podatkową? Zgodnie z ustawą powinni oni zapłacić składkę minimalną liczoną od pensji minimalnej za przyszły rok kalendarzowy. W momencie obowiązku zapłaty składki nie będzie ona jednak znana.

• Błąd w przepisie przejściowym o potrąceniu od przychodów odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości. Odpis w 2022 roku będzie możliwy, ale wyniesie 0 zł.

• Zleceniobiorcy „skorzystają” na podwyższeniu kwoty wolnej od podatku dopiero od kolejnego roku. Ich miesięczne wynagrodzenia spadną o nową składkę zdrowotną, a pieniądze częściowo odzyskają dopiero po rozliczeniu z fiskusem w postaci zwrotu nadpłaconego podatku.

• Reforma podatkowa doprowadzi do sporego zmniejszenia „1 proc. podatku”, które można przekazać w rocznym rozliczeniu podatkowym na cele charytatywne. Poprawka senatu nie została uwzględniona przez sejm. Ministerstwo Finansów zadeklarowało, że w tym obszarze mogą zostać wprowadzone zmiany – odliczenie nastąpi dopiero w 2023 roku

To tylko wybrane punkty, zlokalizowane w ciągu dwóch tygodni od uchwalenia przepisów przez sejm.  Niewykluczone, że pojawią się kolejne wątpliwości. Należy także pamiętać, że przepisy, które zostały ostatecznie uchwalone, różnią się od pierwotnych projektów. Przykładowo, jak przyznał sam wiceminister finansów, Jan Sarnowski, roczny koszt Polskiego Ładu dla budżetu państwa wzrósł z 8 do 17 mld złotych rocznie.