Jak skutecznie pokonać wypalenie zawodowe

Najbardziej wypaleni pracą w czasie pandemii są Polacy i Hiszpanie – wynika z globalnego raportu Adecco Group Institute, firmy zajmującej się badaniami zasobów ludzkich. Gdy w połowie grudnia opublikowano rezultaty przeprowadzonych przez nią badań, na pracodawców padł blady strach. – Następna pandemia będzie związana nie z wirusem, lecz ze zdrowiem psychicznym. Wypalenie zawodowe będzie autentycznym tsunami, na które musimy się przygotować – powiedział, prezentując raport, Javier Blasco, ekspert Adecco.

Dane statystyczne nie pozostawiają wątpliwości: od początku pandemii na cechy wypalenia zawodowego skarżyło się aż 55 proc. Polaków. Drugie miejsce zajmują Hiszpanie (38 proc.), średnia światowa to 33 proc. – Nie ma wątpliwości, że potrzebne jest włączenie problematyki zdrowia psychicznego i psychosocjologii do zarządzania firmami. Samotność w pracy zdalnej i niepewność finansowa pogarszają sytuację pracowników – dodał Blasco.

W poprzednich numerach „My Company Polska” pisaliśmy, że wypalenie zawodowe to stan psychofizycznego wyczerpania organizmu spowodowany walką z długotrwałym stresem w pracy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała je za jednostkę chorobową i od 2022 r. z tego powodu będzie można pójść na zwolnienie lekarskie.

Wypalenie składa się z trzech elementów. Pierwszy to wyczerpanie emocjonalne. Drugim elementem jest tzw. depersonalizacja polegająca na negatywnym, obojętnym, niekiedy wręcz bezdusznym reagowaniu na klientów, pacjentów czy uczniów. Trzeci element to poczucie obniżenia osobistych dokonań zawodowych. Nabieramy przekonania, że tak naprawdę niewiele osiągnęliśmy, okazaliśmy się w swojej pracy nieskuteczni, mało efektywni, wreszcie, że nie ma ona sensu. A jeśli nawet ma, to my nie jesteśmy w stanie jej dobrze wykonywać.

Skoro już wiemy, czym jest wypalenie, pora się dowiedzieć, jak z nim walczyć.

1. Zredukuj stres

Już powiedzieliśmy sobie, że wypalenie to coś więcej niż fizyczne i psychiczne wyczerpanie. Ale nie możemy zapominać, że bez wyczerpania nie ma wypalenia. Jest to warunkiem koniecznym i pierwotnym tego, by pojawiły się inne symptomy, takie jak przedmiotowe traktowanie klientów czy brak wiary we własne siły.

Niestety, osoby, które do swojej pracy podchodzą z sercem (a więc szczególnie narażone na wypalenie) tak bardzo się angażują w obowiązki, że nieraz zapominają o sobie. Zaniedbują ciało i zdrowie, a organizm w pewnym momencie wysiada. – Człowiek to nie telefon. Jak padnie, to padnie. Nie da się go podłączyć do ładowarki. Dlatego powinien świadomie i odpowiedzialnie zarządzać swoją energią. Po intensywnym wysiłku musi nastąpić regeneracja – uważa Joanna Karpeta, ekspertka profilaktyki wypalenia zawodowego.

Jak zatem zadbać o siebie? Psycholog biznesu Wojciech Eichelberger radzi, by zacząć od spraw najbardziej podstawowych, czyli wprowadzić do trybu życia kilka zmian dotyczących codziennej diety i aktywności fizycznej. Z kolei, zdaniem prof. Heleny Sęk, psycholożki z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, która jako pierwsza w Polsce podjęła badania nad wypaleniem, pomocne są właściwy odpoczynek, relaks i sport. Ważną rolę odgrywa także twórcze wykorzystywanie pozazawodowych zainteresowań i możliwość przeciwdziałania stresowi za pomocą hobby – zauważa prof. Helena Sęk.

Brzmi banalnie? To dlaczego w takim razie tak wielu nie potrafi wprowadzić tych zasad w życie?

– Do działań zapobiegawczych powinno też należeć oddzielenie życia zawodowego od rodzinnego, co oznacza także nieprzenoszenie problemów pracy do domu lub minimalizowanie tego zjawiska – twierdzi prof. Sęk. I tu zaczynają się schody, zwłaszcza w pandemii. Bo niewątpliwie praca zdalna sprzyja zacieraniu się granicy między domem a pracą. Ale i bez COVID-u osoby zaangażowane w pracę (a więc – jak powiedzieliśmy sobie wcześniej – szczególnie narażone na wypalenie) często przynoszą ją do domu. Trudno im rozdzielić...