Zarząd sukcesyjny: jak zabezpieczyć firmę na wypadek śmierci właściciela

Trzy lata temu w życie weszła ważna i długo wyczekiwana przez środowisko firm rodzinnych reforma ustanowienia tzn. zarządcy sukcesyjnego. Dotąd bowiem firmy prowadzone w formie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w momencie śmierci właściciela właściwie z dnia na dzień upadały. Nawet jeśli zatrudniały np. kilkudziesięciu pracowników. Nie było możliwe ani utrzymanie działalności, ani spadkobranie. Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego dla przedsiębiorstwa dało więc szansę wielu firmom przetrwać śmierć właściciela.

Zarząd sukcesyjny

Jednak, jak wynika z danych zebranych przez Grant Thornton, przedsiębiorcy nadal bardzo rzadko z tej formy korzystają. Na koniec 2021 roku jedynie 1% JDG miało ustanowionego zarządcę sukcesyjnego. Wśród firm zatrudniających przynajmniej 5 osób odsetek ten jest niewiele wyższy – wynosi 3%. To pokazuje, że nadal konieczna jest edukacja, ponieważ wielu przedsiębiorców prawdopodobnie nie wie, że w momencie śmierci ich biznes upada i rodzina nie jest w stanie przejąć jej w spadku oraz że można się przed tym ryzykiem zabezpieczyć.
 
Przykładem firmy, którą uratowało ustanowienie na czas zarządcy sukcesyjnego, jest firma AMB Technic. Po śmierci właściciela, na czele firmy stanęła jego żona Agnieszka Bernaciak. Jej historia została przedstawiona w raporcie Grant Thorton.

Postaw na profilaktykę!

Nowa właścicielka AMB Technic podzieliła się wiedzą, co należy zrobić, by uruchomić opcję zarządu sukcesyjnego:

Konieczne są działania profilaktyczne, przed śmiercią właścicila. Przede wszystkim wpis do CEIDG za życia przedsiębiorcy; wybór odpowiedniej osoby jako zarządcy sukcesyjnego. Ważne, żeby byłą to osoba nieprzypadkowa, znająca istotę działania firmy, akceptowana przez zespół pracowników oraz kontrahentów. Należy też dokonać analizy ryzyka dla firmy z uwzględnieniem śmierci właściciela i przygotować plan postepowania na wypadek takiego zdarzenia.

Natomiast w sytuacji śmierci właściciela nie należy wykonywać nieprzemyślanych działań i nerwowych ruchów. Na spokojnie stworzyć plan działania dotyczący spraw obowiązkowych wynikających z istniejącego prawa (zgłoszenia do US, ZUS, przejęcia kont bankowych). W późniejszym etapie dokonać wyboru scenariusza strategii działania (wygaszenie przedsiębiorstwa vs. przekształcenie i kontynuacja). Warto też skupić się na celach strategicznych i niezbędnych do tego krokach do poczynienia.

Czytaj: Polski startup podziwiany za granicą.