Ratunek dla przedsiębiorców. Rozwiązania dla branży fryzjersko-kosmetycznej
Autor: Andrzej Paczuski, doradca podatkowy, Paczuski Taudul Doradcy Podatkowi
Przykład:
Możliwe do uzyskania dofinansowania zostały przedstawione na przykładzie przedsiębiorcy prowadzącego zakład fryzjerski w małym mieście, w którym świadczy on usługi wraz z dwiema innymi osobami – jedną zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, a drugą współpracującą na podstawie umowy zlecenia, od której pobierane są składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Przed kryzysem średnie miesięczne przychody firmy wynosiły ok. 15 000 zł, obecnie – z uwagi na ograniczenia sanitarne – zakład fryzjerski nie uzyskuje żadnych przychodów. Przedsiębiorca nie zawiesił działalności i dalej ponosi koszty stałe, w tym w szczególności koszty wynajmu lokalu, wynagrodzeń oraz składek ZUS. Przedsiębiorca nie posiada kredytów i na chwilę obecną nie planuje ich zaciągania.
Lista dostępnych środków wsparcia
Subwencja PFR
Przedsiębiorca może skorzystać ze wsparcia oferowanego przez Polski Fundusz Rozwoju w ramach tzw. tarczy finansowej. Z uwagi na poziom zatrudnienia, roczny obrót oraz sumę bilansową zostanie on zakwalifikowany do mikrofirm i będzie mógł skorzystać ze wsparcia przewidzianego dla przedsiębiorców tej wielkości.
Kwota wsparcia dla mikrofirm jest obliczana jako iloczyn liczby zatrudnionych oraz kwoty bazowej subwencji. Uzależnienie kwoty od liczby zatrudnionych ma na celu dostosowanie wsparcia do skali działalności tego przedsiębiorstwa. Bazowa kwota subwencji jest natomiast uzależniona od wielkości spadku przychodów danej firmy (przy spadku przychodów o 75-100 proc. wynosi ona 36 000 zł). Tym samym, przedsiębiorca będzie mógł uzyskać subwencję w wysokości 72 000 zł (36 000 zł x 2).
Środki z Subwencji Finansowej mogą zostać przeznaczone wyłącznie na:
• pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, w tym wynagrodzeń, kosztów zakupu towarów i materiałów, kosztów usług obcych, bieżących kosztów obsługi finansowania zewnętrznego, kosztów najmu (lub innych umów o podobnym charakterze) nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej, wszelkich należności o charakterze publicznoprawnym, zakupu urządzeń i innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, jednakże z wyłączeniem przeznaczenia tych środków na nabycie (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego podmiotu; oraz
• przedterminową spłatę kredytów, z zastrzeżeniem, że na ten cel może być przeznaczone maksymalnie 25 proc. kwoty subwencji.
Otrzymana przez przedsiębiorcę pożyczka (subwencja) może zostać umorzona do wysokości 75 proc. wartości subwencji. Możliwość umorzenia subwencji występuje w przypadku:
• kontynuowania przez przedsiębiorcę działalności w ciągu kolejnych 12 miesięcy od udzielenia subwencji – umorzenie w wysokości 25 proc.;
• utrzymania średniego zatrudnienia w okresie 12 miesięcy od udzielenia subwencji – umorzenie do wysokości 50 proc.. Zmniejszenie zatrudnienia powoduje, że procent umorzonej subwencji jest odpowiednio niższy.
Część subwencji, która podlega zwrotowi, należy co do zasady spłacić w 24 równych, miesięcznych ratach, począwszy od trzynastego miesiąca kalendarzowego przypadającego po dacie wypłaty subwencji. Tym samym, w przypadku utrzymania działalności i zatrudnienia przedsiębiorca może zachować do 54 000 zł uzyskanego dofinansowania.
Wniosek o udzielenie finansowania składany jest za pośrednictwem bankowości internetowej banków współpracujących Polskim Funduszem Rozwoju. Ich lista jest dostępna na jego stronie internetowej.
Zwolnienie ze składek ZUS
Biorąc pod uwagę, że przedsiębiorca zgłosił do ubezpieczenia mniej niż 10 osób (w tym przypadku dwie osoby), może on złożyć wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek na ZUS oraz na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 1 marca 2020 r. do 31 maja 2020 r.
Wniosek w tym zakresie składany jest bezpośrednio do ZUS.
Powyższe zwolnienie, co do zasady, dotyczy wyłącznie składek nieopłaconych, jednakże w drodze wyjątku możliwe jest zastosowanie go również do składek za marzec, nawet jeżeli zostały one już opłacone.
Uzyskane zwolnienie nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu, nie wpływa również na wypłatę wynagrodzenia na rzecz ubezpieczonych – przedsiębiorca wypłaci tym osobom taką samą kwotę „na rękę”, jaką wypłacał przed uzyskaniem zwolnienia, natomiast nie będzie zobowiązany do dokonania płatności na rzecz ZUS.
Oczywiście, biorąc pod uwagę, że nie zostanie poniesiony wydatek, przedsiębiorca nie będzie uprawniony do zaliczenia składek na ZUS do kosztów uzyskania przychodów.
Dokładna kwota oszczędności z tytułu uzyskania zwolnienia zależna jest od wynagrodzenia pracownika i zleceniobiorcy.
Świadczenie postojowe
Przedsiębiorca może złożyć wniosek o wypłatę świadczenia postojowego – dofinansowania przysługującego w przypadku wystąpienia przestoju w działalności przedsiębiorcy. Warunkiem uzyskania świadczenia jest rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej przed 1 lutego 2020 r. oraz – w przypadku braku zawieszenia działalności gospodarczej – uzyskanie przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy PIT w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o co najmniej 15 proc. niższego od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc, tj. w przypadku składania wniosku w maju, wykazanie że przychód w kwietniu był o 15 proc. niższy od przychodów z marca.
Wniosek w tym zakresie składany jest bezpośrednio do ZUS.
Świadczenie postojowe, co do zasady, wypłacane jest w wysokości 2 080 zł i może zostać wypłacone maksymalnie trzykrotnie, pod warunkiem złożenia oświadczenia, że wykazana we wniosku sytuacja materialna przedsiębiorcy nie uległa poprawie. Maksymalna wysokość wsparcia wynosi zatem 6 240 zł.
Warto zauważyć, że o dofinansowanie na zbliżonych zasadach mógłby, co do zasady, wystąpić również zleceniobiorca - w takim przypadku wniosek byłby składany za pośrednictwem przedsiębiorcy.
Pożyczka dla mikroprzedsiębiorców
Przedsiębiorca może na podstawie umowy uzyskać pożyczkę na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, do wysokości 5 000 zł. Okres spłaty pożyczki nie może być dłuższy niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
Wniosek o udzielenie pożyczki składa się do powiatowego urzędu pracy.
Pożyczka wraz z odsetkami będzie podlegała umorzeniu na wniosek przedsiębiorcy, pod warunkiem, że będzie on prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
Tym samym, w praktyce wysokość wsparcia wynosiła będzie 5 000 zł.
Umorzenie pożyczki nie wiąże się z powstaniem przychodu podatkowego.
Dofinansowanie pensji na podstawie umowy ze starostą
Przedsiębiorca może uzyskać dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracownika i zleceniobiorcy oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne, na podstawie umowy zawartej ze starostą.
Dofinansowanie to nie może być łączone z dofinansowaniem z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Wniosek o udzielenie dofinansowania składany jest do powiatowego urzędu pracy. Co istotne, może on zostać złożony jedynie w ciągu 14 dni od ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.
Wysokość dofinansowania jest uzależniona od stopnia spadku obrotów przedsiębiorcy – liczonych przez porównanie dwóch miesięcy 2020 r. do analogicznych miesięcy roku poprzedniego. Biorąc pod uwagę, że w naszym przypadku spadek obrotów przekroczył 80 proc., dofinansowanie wyniesie maksymalnie 90 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia na jednego pracownika (osobę zatrudnioną na umowę zlecenie) + składki ZUS należne od tej kwoty.
Okres dofinansowania wyniesie maksymalnie 3 miesiące, przy czym może być przedłużony w drodze rozporządzenia. Łącznie dofinansowanie dla przedsiębiorcy zatrudniającego dwie osoby może w tym przypadku wynieść maksymalnie 14 040 zł + tzw. narzut na ZUS. Oczywiście w przypadku uzyskania zwolnienia ze składek ZUS kwota dofinansowania zostanie odpowiednio zmniejszona.
Dofinansowanie pensji z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Przedsiębiorca może uzyskać dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracownika i zleceniobiorcy oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych.
Dofinansowanie to nie może być łączone z dofinansowaniem na podstawie umowy ze starostą.
Wniosek o udzielenie dofinansowania składany jest do wojewódzkiego urzędu pracy.
Pierwszym z warunków uzyskania dofinansowania jest wykazanie określonego poziomu spadku obrotów:
• o co najmniej 15 proc. - przy porównaniu łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych 2020 r. do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego;
• o co najmniej 25 proc. - przy porównaniu obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego 2020 r. do obrotów z miesiąca poprzedniego, jako miesiąc można również przyjąć 30 kolejnych dni kalendarzowych
Kolejnym warunkiem jest zawarcie porozumienia z przedstawicielami pracowników – przy czym biorąc pod uwagę liczbę osób zatrudnionych przez przedsiębiorcę wydaje się, że porozumienie mogłoby w tym przypadku zostać podpisane bezpośrednio przez pracownika i zleceniobiorcę, bez konieczności wybierania przedstawicieli.
W porozumieniu tym przedsiębiorca może:
• objąć zatrudnionych przestojem ekonomicznym (stwierdzić, że nie mogą oni całkowicie świadczyć pracy z przyczyn niezależnych od nich) lub
• obniżyć ich wymiar czasu pracy o maksymalnie 20 proc..
W przypadku przestoju ekonomicznego, przedsiębiorca może obniżyć wynagrodzenie osób objętych przestojem maksymalnie o 50 proc., przy czym nie może ono być niższe od wynagrodzenia minimalnego, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Przedsiębiorca może również otrzymać ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dofinansowanie do wynagrodzeń (wraz z narzutami) do wysokości 50 proc. wynagrodzenia minimalnego (1 300 zł + narzuty; z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy).
Alternatywnie, przedsiębiorca jest uprawniony do ograniczenia wymiaru czasu pracy maksymalnie o 20 proc.. Wynagrodzenie (wraz z narzutami) wypłacane przez niego w tym okresie podlega dofinansowaniu ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wysokości połowy obniżonego wynagrodzenia. Kwota dofinansowania otrzymanego przez przedsiębiorcę nie może jednakże przekroczyć 40 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS (obecnie jest to 2 079 zł + narzuty).
Oba powyższe dofinansowania przysługują przez łączny okres 3 miesięcy, co oznacza, że dofinansowanie może w przybliżeniu wynieść:
• w przypadku przestoju ekonomicznego – 7 800 zł + narzut na ZUS;
• w przypadku obniżenia czasu pracy – maksymalnie 12 474 zł + narzut na ZUS (w zależności od pensji osób zatrudnionych).
Oczywiście w przypadku uzyskania zwolnienia ze składek ZUS kwota dofinansowania zostanie odpowiednio zmniejszona.
Odroczenie/rozłożenie na raty zobowiązań podatkowych
Co do zasady, w przypadku w którym przedsiębiorca de facto nie prowadzi działalności operacyjnej, w praktyce najprawdopodobniej nie wystąpi u niego obowiązek zapłaty podatku dochodowego lub podatku VAT.
Niemniej, w sytuacji w której taki podatek by wystąpił – np. w sytuacji rozliczania się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz prowadzenia działalności w niewielkim zakresie – przedsiębiorca może złożyć wniosek o odroczenie zapłaty podatku lub też rozłożenie go na raty.
Przesunięcie zapłaty należności podatkowych nie będzie wiązało się z ponoszeniem dodatkowych kosztów – obecnie od tego typu wsparcia nie jest bowiem ustalana opłata prolongacyjna.
Podsumowanie
Obecnie przedsiębiorcy dysponują wieloma instrumentami, które mogą wesprzeć ich w walce z negatywnymi skutkami COVID-19. Poszczególne instrumenty różnią się warunkami uzyskania, wymaganymi formalnościami oraz sposobem ustalenia kwoty dofinansowania. W konsekwencji, w praktyce dopiero w trakcie analizy sytuacji konkretnego przedsiębiorcy możliwe będzie ustalenie, z których środków może i powinien skorzystać – np. czy w określonej sytuacji korzystniejsze będzie uzyskanie dofinansowania do wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, czy też dofinansowanie na podstawie umowy ze starostą.