Strategia rodziny biznesowej i firmy rodzinnej

Firma rodzinna jest jak małżonkowie – bierze się ją na dobre i na złe. Funkcjonuje ona w specyficznym modelu relacji wewnętrznych – na płaszczyźnie rodzina-firma oraz, jak każda firma, pod presją sił zewnętrznych. Łączenie tych dwóch porządków w jednej strategii wymaga wielkiego talentu, pasji, determinacji i konsekwencji w działaniu.

Z punktu widzenia firmy właściwe rozpoznanie terenu, a zwłaszcza przewidywanie przyszłych trendów, jest zadaniem, które odważny wizjoner powinien uwzględniać w swoim planie strategicznym. Wcześniej jednak autor planu strategicznego formułuje misję, czyli uzasadnia rację istnienia i rozwoju organizacji, tworzy dalekosiężną wizję i szczegółowo wyznacza cele strategiczne, które można zmierzyć i ocenić.

Z pozoru proste zadanie, jakim może wydawać się przygotowanie strategii, okazuje się wyzwaniem, w którym trzeba wziąć pod uwagę oczekiwania różnych grup interesu.

Okres dynamicznych zmian, koncentracja branż, zwiększona konkurencja o charakterze międzynarodowym, ogólny spadek marż czy stagnacja są dużym wyzwaniem dla przedsiębiorców. Zmiany jednak powodują pęknięcia w strukturze rynku, w które można się wśliznąć, wykorzystać nadarzającą się okazję, dlatego strategia musi być weryfikowana, korygowana i wdrażana na nowo. Prowadzi do tego analiza bieżąca biznesu, ale w strategii chodzi przede wszystkim o długą perspektywę. Strategia powinna opierać się na wartościach, które wraz z marzeniami o idealnej firmie prowadzą do sukcesu. W tym znaczeniu strategia musi odnosić się do bardziej odległego horyzontu czasu, a nie koncentrować się na bieżących zadaniach – to jest poziom operacyjny.

Innowacyjne definiowanie strategii – zaciekawiać i inspirować!

Strategia firmy może przybierać różne formy prezentacji, np. w formie mapy albo w formie opowiadania. Taka opowieść może sięgać korzeni firmy i nie mieć końca, bo wizja firmy określa jej przyszłe miejsce na rynku i w branży, w której działa. Bez względu na formę, w jakiej strategia jest sformułowana, bez względu na rodzaj biznesu, zawsze konieczna jest konsekwencja, a wizja biznesu nie może być ograniczeniem samym w sobie.

Opowiadania strategiczne są wykorzystywane w różnych innowacyjnych firmach – nie tylko dla wyjaśnienia faktu, jak plany mają być realizowane, ale także po to, aby przemówić do wyobraźni współpracowników i zaintrygować ich.

Opowieść jest naturalnie bliska każdemu autorowi planu strategicznego firmy rodzinnej. Nie wiemy jak i czy w ogóle najstarsze firmy świata zdefiniowały swoją strategię u zarania ich dziejów. Pewne jest to, że są konsekwentne w tym, co robią, a dzisiaj posiadają spisaną strategię swojego biznesu. Na przykład firmy stworzone w wiekach średnich. Dzisiaj opowieść strategiczna staje się wartością firmy rodzinnej. Nowoczesne strategie komunikacji marketingowej wykorzystują dzisiaj z powodzeniem marketing treści – w tej opowieści może być zaszyta strategia, wizja i misja firmy. Te zagadnienia są również tematem dyskusji panelowej poświęconej firmom globalnym.

Nie popełniaj błędu i bądź konsekwentny

Dzisiejsza organizacja potrzebuje zarówno języka, w którym może przekazywać informacje na temat strategii, jak i procesów oraz systemów pomocnych we wdrażaniu strategii i zbieraniu informacji zwrotnych. Sukces przychodzi wtedy, gdy strategia staje się wspólną codzienną sprawą wszystkich pracowników. Zdania te sformułowali niegdyś Robert Kaplan i David Norton – autorzy „Strategicznej karty wyników”. Nic dzisiaj się w tym zakresie nie zmieniło.

Jedna strategia na dziesięć jest wdrażana skutecznie i trwale. Barier jest wiele, aby uniknąć błędów, przy jednoczesnym zarządzaniu firmą na różnych poziomach, jak bywa w niedużych organizacjach rodzinnych, potrzebny jest strateg, coach, mentor w jednej osobie, ktoś, kto z sukcesem i z całą odpowiedzialnością wypracuje wspólnie z właścicielem firmy strategię, a przede wszystkim weźmie odpowiedzialność za wdrożenie jej z sukcesem.

Specyfika firmy rodzinnej

Firmę rodzinną wyróżniają wartości, które stanowią podstawę decydowania o jej rozwoju. Tam, gdzie łączy się biznes i rodzina, powstaje wyjątkowy potencjał, który z jednej strony jest ryzykowny, ale z drugiej stanowi ogromną szansę na stworzenie niepowtarzalnej oferty biznesowej. Z marketingowego punktu widzenia jest to ważny wyróżnik firmy, to część jej tożsamości, marki, który odróżnia ją od tysięcy innych na rynku.

Strategia firmy rodzinnej może być niepowtarzalnie charyzmatyczna. Zawiera ona wartości jedyne w swoim rodzaju, gdyż odnoszą się do rodziny. Strategia ma swoje odzwierciedlenie w konstytucji rodzinnej, obejmuje kwestie sukcesji, czyli przekazania wiedzy, władzy, własności, a wszystko to w oparciu o wartości.

Autentyczność wartości wpisanych do strategii tworzy firmę wyjątkową, odporną na spekulacyjne zawirowania, długowieczną.

Krótkie trwanie firm jest niedobre dla społeczeństw, ponieważ tracą one dorobek pokoleń, zbudowany na wartościach, które wraz z tym biznesem giną. Społeczeństwo traci nić łączącą je z wartościami wcześniejszych pokoleń. Powstaje w ten sposób wyrwa, której nie da się niczym zapełnić. Zaczyna brakować w społeczeństwie spoiwa, które umacnia i rozwija klasę średnią.

Zmiany na rynku, reindustrializacja gospodarek, powracające zawody, które wypełniają niezwykle rentowne nisze rynkowe – to wszystko powinno sprzyjać trwaniu firm rodzinnych w wielu branżach.

O budowaniu strategii firm rodzinnych opartych na wartościach będziemy rozmawiać przez dwa dni podczas V Międzynarodowego Kongresu Firm Rodzinnych już 19–20 marca w Poznaniu. To niezwykły czas tylko dla firm rodzinnych i rodzin biznesowych, które myślą o tym, jak mogą wykorzystać swój potencjał, potencjał rodzinności.