Jak wynika z analizy Grant Thornton, w 2022 r. zamknięto blisko 350 procesów akwizycyjnych, co oznacza wzrost o ok. 18 proc. rok do roku. To także najwyższa liczba zrealizowanych transakcji od 2010 r.

Rekordowy rok na rynku fuzji i przejęć

Trudny rynek stał się nową rzeczywistością inwestorów – zawirowania i perturbacje w gospodarce traktują jako inspirację do dogonienia lub odskoczenia konkurentom, m.in. poprzez fuzje i przejęcia. Dla sprzedających liczy się z kolei zdyskontowanie sukcesu, wypracowanego często przez wiele pokoleń. Nie chcą zaprzepaścić, czy wręcz utracić potencjału swojego biznesu w czasie kryzysu.

- Czasy koronawirusa przyzwyczaiły inwestorów do działania w warunkach perturbacji rynkowych - chcą kupować, bo taką mają strategię. Inwestorzy branżowi, zwłaszcza międzynarodowi gracze, którzy w strategię wpisali rozwój poprzez akwizycje, przestali patrzeć na korzyści inwestycyjne w perspektywie 2, 3 czy 5 lat, a coraz częściej deklarują horyzont 20/30 letni. Przed nami jeszcze wiele kryzysów, czy czarnych łabędzi, ale inwestorzy mają świadomość, że biznes trzeba rozwijać w każdych warunkach. Jeśli nie skorzystają z obecnej okazji rynkowej, zrobi to ktoś inny - ich konkurent. Z perspektywy sprzedających, celem jest z kolei sprzedaż biznesu po jak najlepszych wycenach - komentuje analizę Mateusz Biegajło, menedżer, zespół M&A Grant Thornton.

Polowanie na biznesy?

Uwarunkowania ekonomiczne znacząco wpływają na kształt dokumentacji transakcyjnej. Należy się spodziewać, że przy zawieraniu umów inwestorzy będą zwracali uwagę na elastyczne mechanizmy rozliczenia ceny oraz klauzule zabezpieczające na wypadek wystąpienia niepożądanych sytuacji nadzwyczajnych. Na znaczeniu zyskają także compliance i ESG.

- Dominująca na rynkach niepewność spowoduje zapewne, że w kolejnych miesiącach inwestorzy częściej będą oczekiwali opierania umów inwestycyjnych o elastyczne mechanizmy rozliczenia ceny (korekta ceny, earn out, rozliczenie w transzach) oraz włączania do nich rozwiązań umożliwiających odstąpienie od finalizacji transakcji w razie ziszczenia się niepożądanych sytuacji nadzwyczajnych, takich jak kolejna pandemia lub wojna (klauzula siły wyższej, klauzula istotnej negatywnej zmiany). Należy również oczekiwać postępującej wśród inwestorów dbałości o to, aby przejmowany biznes prowadzony był zgodnie z prawem i coraz wyższymi standardami w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu (compliance i ESG) - dodaje Karol Guździoł, Senior Counsel, Radca Prawny, Zespół doradztwa prawnego w transakcjach M&A Grant Thornton.

Przeczytaj także: Co to jest MLM?

Biznesy przejmują inwestorzy branżowi

Zgodnie z analizą Grant Thornton, najbardziej aktywni na polskim rynku fuzji i przejęć są "inwestorzy branżowi". Odpowiadają za blisko 75 proc. transakcji. Za około 20 proc. odpowiadają inwestorzy finansowi, a pozostali to albo inwestorzy indywidualni albo wykupy menadżerskie. Względem ubiegłego roku wzorsła liczba inwestorów branżowych (z 205 do 270) a zmalała finansowych (z 70 do 60).

Branżą, która cieszy się obecnie największym zainteresowaniem inwestorów, jest TMT (technologie, media, telekomunikacja). Zmierzch przeżywają produkty konsumenckie - tu doszło do spadku liczby transakcji z 34 do 26. W ubiegłym roku na pierwszym rynku przejęto łącznie 73 podmioty (rok wcześniej 54). W latach 2017-2018 w ramach tego sektora notowano ok. 25 transakcji rocznie.

Co ciekawe, mocny spadek odnotowała także branża "internet i e-commerce". W 2021 roku było to 21 transakcji, a rok później zaledwie 10 - najmniej od 2017 roku.

Analitycy Grant Thornton podkreślają, że mimo przemian w gospodarce wciąż za 3/4 transakcji odpowiadają firmy z sektorów tradycyjnych. Około 25 proc. akwizycji niezmiennie od 2019 roku dotyczy firm z sektorów nowoczesnych.

Benefit w postaci owocowych czwartków wciąż ważny?

Wyceny polskich firm poniżej średniej

Raport potwierdza także zjawiska obserwowane m.in. na giełdach czy rynku startupów w obszarze pozyskiwania nowych rund finansowania. Wyceny polskich firm znacząco spadły względem ubiegłego roku - w 2022 roku wskaźnik EV/EBITDA wyniósł tylko 5,8 (najniższy wynik co najmniej od 2017 roku), EV/S tylko 0,7 (najniżej od 2018 r.). 

Przeanalizowane dane wskazują, że inwestorzy najczęściej przejmują spółki, które pod względem wyników finansowych kwalifikują się do sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Statystycznie najchętniej kupowane firmy generują blisko 90 mln zł przychodu rocznie i 10 mln zł zysku EBITDA.