Reguły liderów

Przywództwo przybiera rozmaite formy, począwszy od kierowania wieczorami grupą wolontariuszy, zarządzaniem w weekendy młodzieżową drużyną sportową czy bycia głową dużej, zabieganej rodziny, a skończywszy na objęciu po raz pierwszy stanowiska menedżerskiego lub kierowniczego w pracy, uruchomieniu własnego startupu, w którym będziesz stanowić całą kadrę zarządzającą, lub objęciu stanowiska dyrektora generalnego w jednej z największych firm działających na świecie.

Nieważne, czy chodzi o działania na małą, czy wielką skalę; czy są to rzeczy trywialne, czy też ważne. Przywództwo pozostaje przywództwem. Sztuka inspirowania swoich dzieci, motywowania ich do działania i organizowania ich poczynań nie różni się diametralnie od pełnienia obowiązków prezesa z zarządu w jednej z największych światowych spółek akcyjnych. 

Jednak zbyt wiele osób rezygnuje z pracy nad całokształtem osobistego zestawu narzędzi przywódczych, przez co nie wykorzystuje wszystkich własnych umiejętności i atutów, a zarazem trzyma się swoich słabości, które niweczą ich wysiłki. Tych kilka rozdziałów pomoże ci zrozumieć, które elementy należy połączyć, żeby zrealizować swoje przywódcze ambicje.

Nie czekaj, aż zaczniesz pracować na odpowiednim stanowisku

Jeśli zaczynasz postępować niczym liderka/lider dopiero po otrzymaniu stosownej posady, wiedz, że jest to równoznaczne z marnowaniem czasu i fantastycznych okazji, pozwalających rozwijać i wykorzystywać własne umiejętności na wcześniejszych etapach życia i kariery. Im wcześniej zaczniesz się wprawiać w działaniach przywódczych, tym szybciej zdołasz je opanować do perfekcji.

Liczne posady, które będziesz zajmować, nim przeniesiesz się na oficjalne stanowisko kierownicze, przyniosą ci mnóstwo okazji do prezentowania zachowań godnych liderki/lidera. Tego rodzaju sposobności przybierają bardzo różne formy, możesz się z nimi zetknąć w domu, w szkole, na uczelni, w swojej społeczności, a także w miejscu pracy. O przywództwie można mówić wtedy, gdy:

• mierzysz się z kwestią, której podjęcia unikają pozostali członkowie twojej rodziny organizujesz spotkania z klientami, w czasie gdy twój przełożony jest na urlopie

• w sytuacji, w której nie wyznaczono oficjalnie lidera, przejmujesz nieformalne kierownictwo w zespole pracującym nad jakimś projektem

To zaledwie kilka przykładów tego, w jaki sposób możesz objąć przywództwo, choć formalnie nie sprawujesz żadnej władzy. Wszelkie tego typu działania pozwolą ci zgromadzić cenne doświadczenia. Nieformalne przywództwo może być obejmowane nawet wtedy, gdy mowa o zadaniach mniejszego kalibru, chociażby zbiórce pieniędzy dla jakiejś potrzebującej osoby lub zorganizowaniu wieczornego wyjścia w miasto dla całego zespołu po zamknięciu jakiegoś stresującego projektu.

Odnoszący sukcesy przywódcy wiedzą, że praktyka naprawdę czyni mistrza i że warto angażować się w takie działania jak najwcześniej, korzystając z okazji związanych z nieformalnym przywództwem. Nie ma wątpliwości, że tego typu doświadczenia wytyczają drogę do stanowisk nadzorczych lub kierowniczych.

› Zastosuj to w praktyce

Zwalcz swoją niechęć do nieformalnego przywództwa.

Przechodź do czynów za każdym razem, gdy trafi się okazja do objęcia przywództwa i wiesz, że jest ona dla ciebie czymś odpowiednim. Nerwowość i wahanie są w takich sytuacjach całkowicie zrozumiałe i powszechnie spotykane – twój umysł będzie ci podsuwał mnóstwo powodów, dla których najlepiej byłoby nie brać na siebie odpowiedzialności. Oto kilka klasycznych przykładów:

• obawy związane z tym, że spotkasz się z krytyką lub wystawisz się na pośmiewisko

• poczucie, że ta kwestia nie zalicza się do twoich obowiązków lub nie jest to obszar, w którym powinnaś/powinieneś podjąć działania

• przeczucie, że nie dysponujesz niezbędnymi umiejętnościami i poniesiesz porażkę

Przemyśl wszelkie obawy, zachowując obiektywność i szczerość wobec siebie. Zastanów się, czy towarzyszące ci wątpliwości są zasadne i warto zachować ostrożność, czy może są to po prostu wymówki wynikające z dyskomfortu towarzyszącego robieniu czegoś po raz pierwszy bądź podejmowaniu działań, które na pozór nie pasują do twojego charakteru.

Zachowuj się w pracy niczym w centrum oceny zdolności przywódczych, gdzie sprawdza się potencjalnych pracowników czy kandydatów na wysokie stanowiska, ocenia się ich potencjał do kierowania innymi i organizuje ćwiczenia, podczas których obserwatorzy pilnie przyglądają się temu, kto przejmuje nieformalne przywództwo w sytuacji, w której nikomu nie przyznano oficjalnie statusu liderki/lidera. Największe wrażenie robią w takich okolicznościach ci, którzy rozumieją swoje położenie i obejmują przywództwo w określonej aktywności, dyskusji, projekcie lub zadaniu. To właśnie te osoby zbierają najwyższe noty i mają większe szanse na to, że zostaną zatrudnione czy awansowane. Dokładnie tak musisz się zachowywać w swoim miejscu pracy. Nie tylko zostaniesz zauważona/zauważony i zaczniesz się wprawiać w przywództwie, ale również posiądziesz wiedzę, dzięki której łatwiej będzie ci podjąć decyzję, czy w przyszłości chcesz objąć formalne przywództwo.

Oczekuj doskonałości

Musisz dbać o to, by twój zespół lub organizacja zajmowały się właściwymi zadaniami i żeby realizowały je wszystkie naprawdę dobrze. To prawdziwe wyzwanie. Przykra prawda wygląda tak, że większość przywódców i ich zespołów kiepsko sobie radzi z częścią ważnych zadań, skupiając się zarazem na robieniu rzeczy, które są nieważne bądź niepotrzebne.

Wspominając o tej kwestii, przywołuję nieskomplikowane porównanie do kopania dziury w ziemi. Wykopanie idealnej dziury nie ma większego sensu, jeśli znajduje się ona w złym miejscu; równie bezsensowne jest niestaranne wykopanie jej w idealnej lokalizacji. W świecie pracy te dwa błędy są zdecydowanie zbyt rozpowszechnione. Oto garść przykładów:

• Członek zespołu przez wiele godzin dopracowuje w najdrobniejszych szczegółach jakiś arkusz kalkulacyjny lub pisemny raport. Okazuje się jednak, że źle zrozumiał pytanie czy też problem, który należało rozwiązać.

• Przedstawiasz klientowi rozwiązanie, zachowując przy tym pełen profesjonalizm, po czym dowiadujesz się, że klient prosił o informacje na temat zupełnie innego produktu.

• Ważny członek twojego zespołu staje przed wyjątkową okazją zaprezentowania czegoś przed globalnym kierownictwem firmy, ale kiepsko przygotował się do tego spotkania, w związku z czym jego prezentacja wypada grubo poniżej oczekiwań.

Nigdy nie osiągniesz wybitnych wyników, jeśli ty lub twój zespół nieodpowiednio wykorzystujecie i marnujecie energię, skupienie, czas oraz zasoby, zajmując się niewłaściwymi rzeczami i/lub realizując niestarannie te zadania, które są naprawdę ważne.

› Zastosuj to w praktyce

Stawiaj przed swoim zespołem wyzwania i wspieraj podwładnych w dążeniu do doskonałości. Doskonałość sprowadza się do zajmowania się właściwymi rzeczami i utrzymywania odpowiednio wysokiego poziomu tych działań przez cały czas. Jeśli przejawiasz takie ambicje, zadbaj o to, by wszyscy członkowie twojego zespołu dysponowali właściwymi wskazówkami i narzędziami w każdej z sześciu sfer znanych z modelu przedstawionego przez T.F. Gilberta. Członkom twojego zespołu będą zatem potrzebne:

• Odpowiednie informacje i opinie pozwalające podejmować właściwe działania. Przygotuj dla swoich podwładnych pisemne opisy ich stanowisk i obowiązków, a także wskazówki, dzięki którym będą wiedzieli, co i dlaczego powinni robić. Członkowie twojego zespołu będą też potrzebowali odpowiedniej porcji nieformalnych i formalnych informacji zwrotnych.

• Właściwe zasoby i narzędzia do optymalizacji działań. Czasami wystarczy po prostu udostępnić komuś nowy, szybszy komputer.

• Atrakcyjne zachęty skłaniające do przewyższania oczekiwań. Jasno określ sposób nagradzania wysokiej wydajności, realizacji celów i dokonań związanych z kluczowymi wskaźnikami efektywności.

• Zdolność pracowników do zrobienia tego, czego się od nich wymaga. Sprawdź, czy nikt z członków twojego zespołu nie czuje się zagubiony i nie ma problemów z uporaniem się z zakresem swoich zadań lub ilością przydzielonej mu pracy.

Opanuj do perfekcji gierki w miejscu pracy

Znakomita większość liderek i liderów, którym doradzałem, wspominała o swoich zmaganiach z różnego rodzaju wewnętrznymi intrygami, a także o konieczności radzenia sobie w sytuacjach, w których koleżanki i koledzy toczą ze sobą różne gierki. Pewna liderka powiedziała mi niedawno, że czuje się wyczerpana, próbując przetrwać pośród wewnętrznych rozgrywek politycznych w jej firmie. Kobieta opisała swoje środowisko pracy jako dżunglę, w której współpracownicy robią wszystko, co możliwe, żeby zapewnić sobie zasoby i uznanie. 

Dodała też, że część koleżanek i kolegów w ogóle ze sobą nie rozmawia, a inni złożyli już wypowiedzenia. Być może zdarzyło ci się doświadczyć na własnej skórze tego typu wewnętrznych rozgrywek:

• Twoja reputacja doznała uszczerbku za sprawą rozpowszechnianych przez koleżanki i kolegów plotek o błędnych decyzjach, jakie rzekomo zostały przez ciebie podjęte.

• Jeden ze współpracowników świadomie nie ostrzegał cię przed poważnymi problemami związanymi z projektem, którym kierujesz.

• Inny dział postanowił zrzucić z siebie odpowiedzialność i przekazał przełożonym, że wina leżała po stronie twojego zespołu, podczas gdy ty doskonale wiesz, że nie jest to prawda.

• Twój przełożony jawnie faworyzował niektórych pracowników, co miało negatywny wpływ na ciebie i twój zespół.

Jeśli chcesz odnosić sukcesy jako przywódca, musisz się przyzwyczaić do tego typu scenariuszy. Gromadź doświadczenie i rozwijaj wyczucie, dzięki którym będziesz wiedzieć, kiedy i jak należy walczyć o swoje, a kiedy lepiej będzie zmilczeć, żeby nie pogarszać napiętej sytuacji.

› Zastosuj to w praktyce

Lawirowanie pośród pułapek rozmaitych wewnątrzfirmowych rozgrywek nie jest łatwe. Przydadzą ci się tutaj wszelkiego rodzaju umiejętności miękkie, a zwłaszcza zdolność wpływania na innych, otwartego prezentowania własnego stanowiska, mierzenia się z konfliktami, klarownego formułowania wypowiedzi, przedstawiania zrozumiałych informacji zwrotnych i wykazywania się asertywnością. Oprócz tego:

• Nigdy nie dawaj się ponieść złości ani nie zakładaj najgorszego. Gdy ktoś z grona twoich współpracowników nie wspomina ci o czymś ważnym, może cię korcić, by porządnie nagadać tej osobie i założyć, że jej milczenie było zamierzone i miało cię postawić w złym świetle. Nie rób tego! Może ten ktoś po prostu zapomniał ci przekazać tej informacji? Zamiast się irytować, sprawdź na spokojnie, co się tak naprawdę wydarzyło i jakie były prawdziwe intencje poszczególnych osób.

• Wybieraj bitwy, w których chcesz wziąć udział – naucz się decydować, kiedy lepiej z czegoś zrezygnować, nie zabierać głosu i nie próbować się bronić, usprawiedliwiać lub skarżyć. Dobrze się zastanów, nim wybierzesz własną ścieżkę postępowania i zaangażujesz się w próbę wyprostowania pewnych kwestii, powstrzymania niestosownych zachowań lub wyjaśnienia nieporozumień, chociażby po to, by zadbać o własne dobre imię albo pokazać, że twój zespół dobrze poradził sobie z jakimś zadaniem, choć jest właśnie oskarżany o nieudolność.

• Uważnie słuchaj innych, a także swojej intuicji, by wykrywać potencjalne konflikty, które mogą cię poróżnić ze współpracownikami. Ktoś może na przykład zacząć traktować cię inaczej niż zwykle, najwyraźniej cię unikając albo rezygnując z dzielenia się z tobą pomysłami. 

• Pielęgnuj zdrowe i pozytywne relacje łączące cię z przełożonym. Musisz dbać o to, by stał on po twojej stronie, gdyż może być twoim najważniejszym poplecznikiem lub obrońcą, pomagając ci wyjaśnić czy uciszyć wszelkie plotki na temat twojej osoby lub twojego zespołu, a także kładąc kres innym wewnętrznym gierkom, z jakimi możesz się zetknąć.

• Wystrzegaj się snucia wewnątrzfirmowych intryg – nigdy nie rozpowszechniaj plotek, insynuacji albo półprawd na temat innych osób. Jeśli nie możesz się o kimś wypowiadać w superlatywach, po prostu nic nie mów.

Nie bój się pobrudzić rąk

Przywództwo nie polega na tkwieniu w miejscu; nie polega również na siedzeniu w wygodnym biurze i przyglądaniu się harówce podwładnych. Czasem musisz osobiście przewodzić działaniom swojego zespołu, złożonego ze specjalistów zajmujących się sprzedażą, inżynierów, aplikantów adwokackich, księgowych, fachowców do spraw bezpieczeństwa, kadry zatrudnionej na umowach śmieciowych lub pracowników fizycznych. Niestety wiele liderek/liderów unika takiego zaangażowania, zasłaniając się różnymi wymówkami:

• „Nie chcę, żeby oskarżano mnie o mikrozarządzanie moim zespołem”.

• „Zleciłem całą pracę zespołowi i teraz to na nim spoczywa pełna odpowiedzialność”.

• „Realizowanie zadań podwładnych razem z nimi nie należy do moich obowiązków”.

• „Nie będę się zniżać do angażowania się w tego rodzaju konkrety”.

Spędzanie czasu z podwładnymi i wspieranie ich, gdy wykonują swoje obowiązki, jest ważnym zadaniem stojącym przed wszystkimi przywódcami, którzy chcą odnosić sukcesy. Oto korzyści płynące z takiego postępowania:

• bezpośrednie zapoznanie się z trudnościami i wyzwaniami, z jakimi mierzy się twój zespół

• umacnianie więzi łączących cię z zespołem i nawiązanie skuteczniejszej współpracy

• możliwość spojrzenia na różne rzeczy z perspektywy podwładnych

• świadome postawienie twoich pracowników na pierwszym planie i okazanie im szacunku

Fakt podwinięcia rękawów jest też jednoznacznym komunikatem skierowanym do innych liderek i liderów, z którymi pracujesz – zachęcasz ich do pójścia w twoje ślady i naśladowania twojego stylu przywództwa. Takie posunięcie jest również okazją do przypomnienia, że znaczna część sukcesów twojej organizacji jest wynikiem zaangażowania całego personelu, który dzień po dniu obsługuje klientów, pracuje przy liniach produkcyjnych i zajmuje się realizacją innych ważnych zadań.