Zmiany w Ordynacji Podatkowej: pełnomocnictwa ogólne

W dotychczasowym stanie prawnym, ze względu na bardzo ogólne regulacje, pomimo istnienia możliwości udzielenia pełnomocnictwa ogólnego, organy podatkowe wymagały złożenia pełnomocnictwa do akt każdej toczącej się sprawy, a w konsekwencji również uiszczenia opłaty skarbowej od złożenia każdego dokumentu upoważniającego do reprezentacji podatnika. Od 1 lipca obowiązują następujące przepisy. 

Zakres pełnomocnictwa ogólnego

Pełnomocnictwo ogólne upoważnia do działania w imieniu podatnika we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Pełnomocnik ogólny może być ustanowiony w każdej chwili – zarówno w toku toczącego się postępowania, jak i wówczas, gdy żadna procedura nie będzie prowadzona. Można także ustanowić kilku pełnomocników ogólnych. Pełnomocnik ogólny nie jest jednak uprawniony do podpisywania deklaracji podatkowych – w tym celu nadal wymagane będzie udzielenie odrębnego pełnomocnictwa (zgodnie z art. 80a Ordynacji). 

Zasady udzielania pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo ogólne składa się  w formie dokumentu elektronicznego, którego wzór oraz sposób przesyłania został określony w rozporządzeniu ministra finansów, które weszło w życie również 1 lipca 2016 r. Jedynie w razie wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających złożenie dokumentu elektronicznego dopuszcza się przesłanie pełnomocnictwa w tradycyjnej formie pisemnej. 

Pełnomocnictwo może złożyć nie tylko mocodawca, lecz również adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, któremu pełnomocnictwa się udziela. Analogiczne zasady mają zastosowanie do zawiadomienia o zmianie pełnomocnictwa ogólnego, jego odwołaniu lub wypowiedzeniu. 

Ponadto wprowadzono zasadę na wzór innych postępowań, zgodnie z którą adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, który wypowiedział pełnomocnictwo, jest obowiązany działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie od wypowiedzenia, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. 

Ustanowienie jednego lub kilku pełnomocników ogólnych oczywiście nie spowoduje wykluczenia możliwości udzielenia innej osobie pełnomocnictwa szczególnego do działania w konkretnej sprawie. 

Centralny Rejestr Pełnomocnictw

Nowe przepisy przewidują, że pełnomocnictwa ogólne, jak i zawiadomienia o ich zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu, będą umieszczane w nowo utworzonym   Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych. Dostęp do rejestru będą mieć organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej. Co szczególnie ważne, dzień wpływu pełnomocnictwa (lub jego zmiany, odwołania bądź wypowiedzenia) do rejestru będzie wyznaczał moment skutecznego ustanowienia (ew. zmiany/odwołania/wypowiedzenia) pełnomocnictwa ogólnego. 

Udział pełnomocnika w postępowaniu

W nowych przepisach zachowana została dotychczasowa zasada, że jeżeli ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie. Organy podatkowe, z racji dostępu do Centralnego Rejestru, powinny zatem każdorazowo sprawdzać, czy podatnik ustanowił pełnomocnika ogólnego i, w przypadku wszczęcia nowego postępowania, doręczać pisma temu pełnomocnikowi. 

W konsekwencji, aktywności ze strony podatnika wymagać będzie jedynie sytuacja, w której ustanowiony zostanie więcej niż jeden pełnomocnik ogólny, albo pełnomocnik ogólny oraz szczególny w tej samej sprawie. Wówczas podatnik powinien wskazać organowi jednego z nich jako pełnomocnika do doręczeń (art. 138g Ordynacji). 

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w związku z uchyleniem art. 137 § 3 Ordynacji na podatniku nie ciąży już obowiązek składania dokumentu pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Zgodnie z nowym przepisem art. 138h Ordynacji organ podatkowy w razie potrzeby dołącza do akt sprawy wydruk pełnomocnictwa ogólnego lub szczególnego udzielonego w formie dokumentu elektronicznego oraz zawiadomienia o zmianie zakresu, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Zgodność wydruku z dokumentem elektronicznym potwierdza, w formie adnotacji, pracownik urzędu obsługującego organ podatkowy lub funkcjonariusz celny, który dokonał wydruku. 

Zasady opłacania opłaty skarbowej

Złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa ogólnego oraz jego odpisu, wypisu lub kopii nie podlega opłacie skarbowej. 

Dotychczasowe pełnomocnictwa

Pełnomocnictwa dołączone do akt sprawy przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, a także ich urzędowo poświadczone odpisy oraz uwierzytelnione odpisy, uznaje się za pełnomocnictwa szczególne. Nie można zatem potraktować pełnomocnictwa złożonego przed 1 lipca 2016 r. dla celów konkretnego postępowania za pełnomocnictwo ogólne.