Kasa dla zuchwałych

Rozmawiałem jakiś czas temu z wysoko postawionym urzędnikiem państwowym na temat implementacji naszego rozwiązania. Wiesz, co usłyszałem? „My stawiamy na Nokię, bo to sprawdzona polska firma, z dobrym działem R&D we Wrocławiu” – wspomina founder, którego startup działa w obszarze dual use.

Według niego ta anegdotka świetnie opisuje mentalność w polskiej armii i świadomość innowacji. Z kolei zdaniem przedstawicieli administracji publicznej najłatwiej obrazić się i przyznać, że wojsko nie chce współpracować ze startupami, jednak takie podejście nie daje pełnego oglądu sytuacji.

Prawda – jak to zwykle w takich przypadkach bywa – zapewne leży pośrodku.

Sytuacja na biznesowym froncie

Wojna w Ukrainie sprawiła, że – po latach spadków – rośnie finansowanie sektora obronnego. Jak zauważyły chociażby państwa Sojuszu Północnoatlantyckiego, istnieje silna potrzeba adaptacji cywilnych technologii do celów obronnych zwiększających poziom bezpieczeństwa państw członkowskich. Sytuacja ta wymusza więc otwarcie się zarówno wojska, jak i spółek zbrojeniowych na innowatorów.

Wsparcie rynków cywilnych rozwiązań działa na kilku szczeblach – lokalnie choćby amerykański Departament Obrony wspiera małe i średnie innowacyjne podmioty grantami na badania i rozwój, a Armia USA kupuje na wolnym rynku produkty startupów, często będąc ich głównym klientem (jak w przypadku Palantira Petera Thiela). Dla oddania skali – kwota jednej z amerykańskich inwestycji w dual use, w Wisk Aero, czyli startup tworzący latające taksówki
– przekroczyła 450 mln dol. Co ciekawe, Stany Zjednoczone zmierzają w kierunku zdecentralizowanych zakupów do armii, jak robi to chociażby Ukraina, gdzie zakupy są dokonywane na poziomie batalionu – to dana jednostka decyduje, czego potrzebuje.

Izraelskie ministerstwo obrony otworzyło hub rozwoju startupów już w 2019 r. Z kolei w poszczególnych państwach Unii Europejskiej – jak np. w Estonii – funkcjonują krajowe akceleratory mające na celu wsparcie rozwoju technologii podwójnego zastosowania. Dodatkowo w wielu innych krajach działają dedykowane fundusze inwestujące w sektor technologii o potencjale podwójnego zastosowania. Ciekawym przykładem są Niemcy, gdzie na czele transformacji tamtejszej armii stanął Marcel „Otto” Yon, który został szefem Centrum Innowacyjności Cyfrowej w Ministerstwie Obrony. Wcześniej przez lata był znanym inwestorem wspierającym nowatorskie startupy. Swoją funkcję pełnił do 2020 r., ale przez ten czas, jak wielokrotnie powtarzał w mediach, starał się zmienić podejście wojskowych przyzwyczajonych do biurokratycznych procedur do standardu pracy startupów.

W sumie w Europie w ciągu ostatnich trzech lat zainwestowano 2 mld euro w 300 startupów z branży defence.

A w Polsce? – Przez ostatnie 20-30 lat skupiliśmy się na nabywaniu zagranicznych rozwiązań, a gospodarka defence techowa skupiała się na dużych kontraktach...