20 zmian na 2020 rok

Mimo że w 2017 i 2018 r. spadała liczba stron w nowych aktach prawnych, to 2019 r. był zwrotem w przeciwnym kierunku. Do końca września do porządku prawnego trafiło łącznie 17,4 tys. stron maszynopisu – czyli o prawie 6 proc. więcej niż rok wcześniej do tego samego momentu. Liczbowe zwiększanie ilości prawa nie obrazuje jednak tego, jak bardzo zmienia się ilość obowiązków nakładanych na firmy. Przykładowo, wdrożenie JPK_VAT czy stosowanie split payment wymagało od przedsiębiorców (i ich działów księgowych) mnóstwo dodatkowej pracy. 

Już teraz wiemy, że w 2020 r. na przedsiębiorców czekają kolejne zmiany. Jedne – pozytywne. Inne – negatywne. Dlatego redakcja „My Company Polska” przygotowała zestawienie 20 naszym zdaniem najważniejszych zmian, które wpłyną na funkcjonowanie polskich przedsiębiorstw w najbliższych 12 miesiącach. W zestawieniu nie wzięliśmy pod uwagę projektów ustaw, które są na etapie opracowywania czy też deklaracji polityków, które do momentu publikacji tekstu nie przybrały formy konkretnych przepisów.

1.Wzrost pensji minimalnej 

Od stycznia 2020 r. pensja minimalna wzrasta do 2600 zł brutto. Dla przypomnienia – w 2019 r. było to 2250 zł. Ponadto przedsiębiorcy zatrudniający pracowników od wielu lat powinni przygotować się na zmianę w katalogu dodatków, które mogą być wliczane do minimalnej pensji. Oprócz odpraw emerytalnych czy rentowych, nagrody jubileuszowej i dodatku za pracę w nadgodzinach nie będzie wliczany dodatek za staż pracy. Przez zwiększenie pensji minimalnej o 350 zł (najwyższa podwyżka w historii III RP) koszty pracodawcy znacząco wzrosną – do ok. 3,1 tys. zł (kwota będzie wyższa, jeśli pracownik np. przystąpi do PPK). 

2. Zmiany w składkach do ZUS

W tym punkcie mamy do czynienia zarówno z dobrymi, jak i złymi wieściami dla przedsiębiorców. Zacznijmy od tych dobrych. Małe firmy będą mogły skorzystać z programu „Mały ZUS Plus”. To rozszerzenie programu „Mały ZUS”, który rozpoczął się na początku 2019 r. i m.in. efekt potężnej krytyki, jaka spadła na rząd po ujawnieniu pomysłu na zmianę stawki składek na ZUS liczonej od przychodu.

„Mały ZUS Plus” obejmie przedsiębiorców, których przychód w 2019 r .nie przekroczy 120 tys. zł. W ich przypadku składki mają być liczone proporcjonalnie do dochodu i dzięki temu będą niższe średnio o kilkaset złotych miesięcznie. By móc skorzystać z programu, trzeba jednak spełnić szereg warunków – oprócz wysokości przychodu trzeba prowadzić działalność powyżej 60 dni oraz, przykładowo, nie rozliczać się w 2019 r. w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystać ze zwolnienia sprzedaży z podatku VAT. Trzeba także pamiętać, że dołączenie do programu nie jest automatyczne – niezbędne będzie złożenie wniosku na początku 2020 r. W momencie powstania artykułu nie było jednak wiadome, czy program wejdzie w życie od 1 stycznia 2020 r. Ze względu na opóźnienie prac legislacyjnych termin może zostać wydłużony.

 Tyle z dobrych wieści. Czas na złe. Jeśli przedsiębiorca „nie łapie” się na program „Mały ZUS Plus”, wówczas jego składki na ubezpieczenia znacząco wzrosną. Dokładna stawka będzie znana na początku 2020 r. (wówczas opublikowana zostanie wysokość składki zdrowotnej), ale już teraz wiadomo, że bez niej minimalny przelew będzie musiał wynosić co najmniej 1069 zł. W 2019 r. było to dokładnie 127 zł mniej. Eksperci oczekują, że stawka zdrowotna wzrośnie nawet o 10 proc., co oznacza, że comiesięczny przelew do ZUS może wynosić 1440 zł.

3.Zmiany w podatku dochodowym

Mimo że nowe zasady obowiązują od 1 października 2019 r., to jest to jedna z największych zmian z punktu widzenia pracownika (i rozliczeń pracodawcy) mająca wpływ na 2020 rok. Przypomnijmy, obniżeniu uległa stawka PIT – z 18 do 17 proc. Ustawodawca przewidział jednak, że przy rocznym rozliczeniu podatkowym należy zastosować średni dochód według stawki 17,75 proc. Od 1 stycznia jest to już 17 proc. Jak komentują eksperci, w niektórych przypadkach przy rozliczeniu podatkowym z fiskusem niezbędna będzie dopłata (jeśli np. zarobki znacząco wzrosły od października lub też w poprzednich miesiącach nie wykonywało się pracy – i tak zastosowana będzie stawka 17,75 proc.). Ponadto pracownicy mogą liczyć na wyższe koszty uzyskania przychodu. Zmieniła się także kwota obniżająca podatek.

4. PPK dla małych i średnich przedsiębiorców

O programie Pracownicze Plany Kapitałowe mówi się wiele już od kilkunastu miesięcy. Na łamach „My Company Polska” prowadzimy także regularny cykl tekstów poświęconych temu tematowi. Jego skutki dla pracodawców są jednoznaczne – PPK prowadzi do wzrostu kosztów zatrudnienia pracowników. W 2019 r. odczuły to największe firmy, zatrudniające powyżej 250 pracowników, ale w 2020 r. przepisy obejmą firmy, które zatrudniają powyżej 20 pracowników (od 1 lipca 2020 r.). Wcześniej (już od stycznia) kilka miesięcy na uruchomienie programu będą miały firmy zatrudniające powyżej 50 pracowników.

Dla pracodawcy uruchomienie PPK, oprócz konieczności poświęcenia czasu na podpisanie umów z instytucją zarządzającą oraz prowadzenie bieżącej obsługi programu (więcej o kosztach z tym związanych w lutowym numerze „My Company Polska”), oznacza zwiększenie wydatków na pensje. Dla jednego pracownika składka pracodawcy wynosi minimum 1,5 proc. wynagrodzenia pracownika. Dodatkowo kwota ta może zostać rozszerzona nawet o 2,5 proc. (tzw. składka dodatkowa). 

Mimo że pracownicy dopisywani są do programu automatycznie, to mogą się z niego wypisać. Jak wynika z informacji płynących z dużych firm, przeciętny poziom partycypacji wynosił 40–45 proc. Oznacza to, że nieco ponad co drugi pracownik nie zdecydował się na dołączenie do programu. Eksperci spodziewają się, że w przypadku mniejszych firm poziom partycypacji będzie jeszcze mniejszy, ale należy przypomnieć, że jakiekolwiek zniechęcanie do udziału w programie będzie surowo karane.

5. Sankcje za niewłaściwe wykonanie przelewu 

Od 1 września 2019 r. funkcjonuje tzw. wykaz informacji o podatnikach VAT. Znajduje się na nim lista wszystkich podatników VAT wraz z numerami kont. Od tego terminu każdy przedsiębiorca ma obowiązek robić przelewy w kwocie powyżej 15 tys. zł na rachunek kontrahenta, który znajduje się w tym wykazie. Jeśli tego nie zrobi, nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwoty, w jakiej płatność przekracza 15 tys. zł. Wytrych w postaci kilku przelewów w niższych kwotach nie działa (zasada dotyczy jednej transakcji handlowej, a nie przelewu). Oprócz tego jeśli kontrahent nie zapłaci podatku VAT od transakcji, wówczas przedsiębiorca będzie ponosił tzw. odpowiedzialność solidarną.

Jak komentuje Konrad Filip Turzyński, partner i doradca podatkowy w kancelarii Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy, przedsiębiorcy muszą jak najszybciej zmienić mentalność. – Do niedawna milczącym założeniem podatników było, że gdy płatność jest dokonywana na rachunek bankowy kontrahenta jest ona przez to z automatu „uświęcona” i nie może podlegać kwestionowaniu. Od 1 stycznia 2020 r. okazuje się jednak, że przelew na rachunek bankowy kontrahenta, za rzeczywiście zamówione i dostarczone usługi/towary może sprawić, że np. zapłaty nie zaliczymy w koszty. Z tym absurdem części osób może być trudno pogodzić się mentalnie – wyjaśnia. Jedynym ratunkiem jest skrupulatna weryfikacja płatności. – Tak więc ponownie konieczne będzie poświęcenie czasu na rzecz zdawałoby się zbędną – dodaje. 

Przepisy te są znane od kilku miesięcy, ale dopiero od stycznia 2020 r. grożą za ich zignorowanie sankcje. Jeśli mimo wszystko przedsiębiorca popełnił błąd i przelał pieniądze na niewłaściwe konto (czyli takie, które nie znajduje się w wykazie), wówczas ma 3 dni na poinformowanie o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla naszego kontrahenta. Należy także pamiętać o tym, by regularnie sprawdzać wykaz – dane aktualizowane są raz dziennie, w każdy dzień roboczy. 

6. Prosta Spółka Akcyjna

Wreszcie całkowicie pozytywna zmiana w prawie. Od 1 marca do polskiego porządku prawnego trafi nowa forma prawna funkcjonowania przedsiębiorstwa – tzw. Prosta Spółka Akcyjna. To rozwiązanie przewidziane głównie dla startupów, ale będą mogli z niego skorzystać także inni przedsiębiorcy.

Pierwsza zaleta PSA to niski kapitał potrzebny do założenia firmy. Wystarczy… złotówka. Oprócz tego akcje w PSA nie będą miały wartości nominalnej i nie będą stanowiły części kapitału akcyjnego. Do spółki będzie można wnieść wkład niepieniężny, jak np. świadczenie pracy. Dzięki temu możliwa będzie olbrzymia elastyczność w kształtowaniu struktury firmy.

Spółkę będzie można założyć jednoosobowo, w formie elektronicznej. Akt notarialny będzie wymagany tylko wtedy, kiedy PSA będzie tworzona w oparciu o wkład niepieniężny. W PSA nie będzie potrzebna rada nadzorcza, a zarząd będzie mógł składać się z jednej osoby. Co więcej, struktura organów spółki będzie mogła przypominać tę znaną z krajów anglosaskich – czyli w PSA będzie mogła działać rada dyrektorów wykonawczych i niewykonawczych. Posiedzenia wszystkich organów będą mogły odbywać się dzięki środkom komunikacji elektronicznej.

Uproszczona będzie likwidacja spółki. Nie będzie trzeba spieniężać jej majątku i spłacać zobowiązań, pod warunkiem, że akcjonariusze przejmą majątek spółki i odpowiedzialność za zobowiązania. 

7. Pakiet Przyjazne Prawo 

W sierpniu 2019 r. parlament zgodził się na przyjęcie niemal 70 ustaw, które wspólnie określa się mianem Pakiet Przyjazne Prawo. Kilka najważniejszych z nich opisujemy w oddzielnych punktach, ale zmiany dotyczą wielu przedsiębiorców funkcjonujących w specyficznych branżach. Na przykład przedsiębiorcy będą mieli dłuższe terminy na rozliczenie VAT-u w imporcie (dotychczas 10 dni od odprawy celnej albo od dnia wydania decyzji celnej, docelowo do 25. dnia następnego miesiąca, wraz z deklaracją VAT-7), a także będą mogli popełniać drobne błędy bez sankcji (wyłącznie firmy zarejestrowane w CEIDG). Rzemieślnicy będą mogli działać nie tylko w oparciu o wpis do CEIDG, ale będą mogli tworzyć spółki. 

8. Ostatni rok zmian w niedzielnym handlu

Zakupy w niedzielę będą wyjątkowe. Nadchodzi ostatni etap zmian wprowadzonych przez ustawę o ograniczeniu handlu w niedziele z 2018 r. Przypomnijmy, w pierwszym roku obowiązywania sklepy były otwarte (z małymi wyjątkami) w dwie niedziele w miesiącu. W 2019 r. – w jedną. Od 2020 r. co do zasady handel będzie ograniczony w każdą niedzielę – z wyjątkiem siedmiu dni. Formalny zakaz obejmuje szczególnie większe placówki handlowe. 

Warunkiem umożliwiającym otwarcie jest albo określony profil sklepu albo handel prowadzony wyłącznie przez jego właściciela lub najbliższą rodzinę. Ustawa przewiduje łącznie 32 wyjątki. Jeden z nich jest szczególnie chętnie wykorzystywany przez sieci handlowe – mowa tu o zgodzie na funkcjonowanie „placówek pocztowych”. Od 2018 r. w takiej formule pracują sklepy Żabka, a od 2019 r. sklepy sieci abc oraz część sieci Top Market i Minuta8. Niewykluczona jest jednak nowelizacja ustawy i ograniczenie katalogu wyjątków.

9. Jeden numer konta do rozliczeń z fiskusem

Od 1 stycznia 2020 r. przedsiębiorcy nie będą przelewali płatności PIT, CIT, opłat skarbowych czy VAT na wskazane przez urzędy skarbowe rachunki bankowe. Zamiast tego każda firma otrzyma własne, indywidualne konto, na które będzie mogła wpłacać wszystkie należności podatkowe. Podobny system obowiązuje w przypadku płatności do ZUS – jak podkreślają przedstawiciele Ministerstwa Finansów, doskonale się sprawdził.

Zmiana to nie tylko uproszczenie płatności dla każdego przedsiębiorcy, ale także ograniczenie formalności przy zmianie miejsca zamieszkania. Do tej pory przeprowadzka wymagała od przedsiębiorcy płatność podatków na inne numery kont. Od stycznia to się zmienia. Ministerstwo pracuje także nad rozszerzeniem przepisów, dzięki czemu prawdopodobnie już od 2021 r. na konto będzie można wpłacać wszystkie należności na rzecz skarbówki.

10. Kasy fiskalne online 

Od stycznia 2020 r. w praktyce na przedsiębiorców nałożony został obowiązek posiadania kas fiskalnych online. Mimo że przepisy weszły w życie od maja 2019 r., do tej pory korzystanie z nich miało dobrowolny charakter. Nowe zasady obejmą początkowo wyłącznie dwie grupy przedsiębiorców – świadczących usługi naprawy pojazdów silnikowych i motorowerów (w praktyce – warsztaty oraz punkty wymiany opon), a także punkty sprzedaży benzyny silnikowej, oleju napędowego i gazu do napędu silników spalinowych (stacje benzynowe). 

W połowie roku (od 1 lipca 2020) obowiązek obejmie także stacjonarne placówki gastronomiczne, usługi w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania oraz punktów sprzedaży węgla, brykietu i podobnych paliw stałych do celów opałowych. W kolejnych latach zmiany będą dotyczyły jeszcze szerszego katalogu firm. Docelowo wszystkie firmy w Polsce będą musiały przejść na te urządzenia.

11. Wiążąca Informacja Stawkowa 

WIS weszła w życie od 1 listopada 2019 r., ale dopiero w 2020 r. stanie się prawomocna. Dzięki Wiążącej Informacji Stawkowej przedsiębiorcy uzyskają prawomocną informację dotyczącą stawki VAT dla danego towaru lub usługi. Będzie ona, jak sama nazwa wskazuje, wiążąca. Dzięki temu powinny skończyć się dotychczasowe problemy przedsiębiorców uzyskujących indywidualne interpretacje podatkowe, które następnie były negowane przez urzędy skarbowe.

By uzyskać WIS, trzeba sporządzić stosowny wniosek, w którym oprócz opisu towaru lub usługi trzeba podać klasyfikację towaru według CN lub PKWiU. Za taki wniosek należy uiścić opłatę – wynosi ona 40 zł. Jeśli urząd skarbowy (to miejsce, do którego należy złożyć wniosek) zdecyduje, że rozpatrzenie wniosku będzie wymagało przeprowadzenia dodatkowych analiz, przedsiębiorca będzie musiał uiścić stosowną opłatę.

12. Odpowiedzialność solidarna za VAT

Również w listopadzie 2019 r. ustawodawca dokonał zmian w zakresie solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania podatkowe VAT dostawcy. Zmiany w praktyce „zachęcają” do stosowania mechanizmu podzielonej płatności, bowiem to jego wykorzystanie sprawia, że nabywca nie będzie solidarnie odpowiadał za brak płatności podatku VAT. W stosunku do dotychczasowych przepisów rozszerzono katalog towarów, które podlegają solidarnej odpowiedzialności (np. węgiel kamienny czy części do pojazdów, a także elektronika). 

13. Zmiany w zarządzie sukcesyjnym 

W 2018 r. w polskim porządku prawnym dokonano zmian, które umożliwiały kontynuowanie funkcjonowania firmy po śmierci jej właściciela. Wprowadzone wówczas prawo było krokiem w dobrym kierunku, ale wciąż brakowało w nim wielu ważnych zapisów. – Zmiany jakie wchodzą od 1 stycznia 2020 r. są kolejnym krokiem ułatwiającym sukcesję jednoosobowych działalności gospodarczych. Celem nowelizacji jest wprowadzenie dalszych ułatwień w sukcesji przedsiębiorstw osób fizycznych. Jedną ze zmian, którą wprowadza nowelizacja, jest m.in. zmiana w zakresie koncesji, zezwoleń, licencji czy innego rodzaju pozwoleń, które będą mogły przejść na nabywcę przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną – tłumaczy Mariusz Tywoniuk, wspólnik w kancelarii Tywoniuk & Lewandowski.

Jak dodaje ekspert, zmiana pozwoli na korzystanie z decyzji administracyjnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez osobę fizyczną po jego sprzedaży lub nieodpłatnym przekazaniu następcy. – Głównym celem nowelizacji jest zapewnienie płynności kontynuowanej działalności. Do tej pory (czyli przed wprowadzeniem zmian), co do zasady wszelkiego rodzaju licencje, koncesje czy inne decyzje związane z przedsiębiorstwem wygasały z momentem śmierci przedsiębiorcy. Nowelizacja jednak pozwala na kontynuowanie tych uprawnień w przypadku, gdy w danym przedsiębiorstwie został powołany zarządca sukcesyjny. Ma on możliwość złożenia wniosku o potwierdzenie możliwości wykonywania koncesji, którego wzór jest w stanie łatwo uzyskać ze strony ministerstwa w zakładce „sprawy przedsiębiorcy”. Wniosek taki powinien być złożony przez zarządcę sukcesyjnego w terminie trzech miesięcy od dnia jego ustanowienia.  W sytuacji jednak, gdy w firmie nie powołano zarządcy sukcesyjnego, to analogicznie jak w przypadku zarządcy, tym razem osoby uprawnione z tytułu dziedziczenia, mogą za pośrednictwem ministerstwa złożyć wniosek o przeniesienie decyzji związanych z przedsiębiorstwem, wówczas czas na złożenie takowego wniosku jest wydłużony do sześciu miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy. Do tego czasu decyzja nie wygaśnie – podsumowuje. 

14. Nowe zasady ustalania terminów płatności w transakcjach handlowych 

Walka z zatorami płatniczymi stała się jednym z priorytetów rządu w ostatnich miesiącach. W tym celu w 2019 r. parlament uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Jedną z konsekwencji jest skrócenie terminów zapłaty w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny z wyłączeniem podmiotów leczniczych do maksymalnie 30 dni. Nowe zasady od 1 stycznia 2020 r. obowiązują także wtedy, kiedy dłużnikiem jest duża firma, a wierzycielem mała lub średnia. W tym przypadku termin płatności nie może przekraczać 60 dni. Ewentualne zapisy w umowach, które umożliwiają dłuższe terminy będą nieważne. 

Oprócz tego ustawa wprowadziła wyższe odsetki ustawowe za opóźnienia w transakcjach – do 11,5 proc. Duże firmy (roczny obrót powyżej 50 mln euro) będą miały także obowiązek przekazywania sprawozdań o terminach płatności. Dokumenty te będą jawne. Dzięki zmianom poprawiona zostanie sytuacja wierzycieli. 

15. Przedsiębiorcy będą objęci ochroną konsumencką

W 2020 r. przedsiębiorcy jednoosobowi wpisani do CEIDG będą mogli cieszyć się ochroną konsumencką – taką samą, jaką mają „zwykli klienci”. – Będzie obowiązywać w szeregu przypadków, kiedy przedsiębiorcy będą zawierali umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, ale z której charakteru będzie wynikało, że nie jest ona zawierana w celach związanych z działalnością zawodową – komentuje Filip Powroźnik, prawnik, ekspert ds. restrukturyzacji w Kancelarii Prawnej Lexadvisor.

Co ciekawe, pozytywnym wymiarem tej zmiany jest kwestia restrukturyzacji i upadłości. – W latach 2015–2018 na podstawie przepisów o upadłości konsumenckiej pojawiali się przedsiębiorcy jednoosobowi, którzy prowadzili działalność gospodarczą zaledwie kilka miesięcy i to wykluczało ich z możliwości przeprowadzenia upadłości konsumenckiej. Bardzo często prowadzona przez nich działalność wynikała z relacji zawodowych z kontrahentem i polegała na tym, że przedsiębiorca był wcześniej pracownikiem u kontrahenta. Gdy pojawiały się problemy finansowe, przedsiębiorca zamykał firmę i wracał do pracy jako pracownik, lecz sądy oddalały wnioski o upadłość konsumencką, argumentując, że powinna być przeprowadzona upadłość firmowa. Nie rozróżniano przedsiębiorcy, który prowadzi firmę kilkanaście lat od kogoś, kto założył firmę kilka miesięcy wcześniej i nie udało mu się – zauważa. 

16. Ulga na złe długi w PIT

Kolejna dobra zmiana dla przedsiębiorców. Od 1 stycznia 2020 r. należności lub zobowiązania nieuregulowane lub niezbyte w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu terminu płatności, są ujmowane w ciężar kosztów lub zwiększają przychód. Zmiana dotyczy transakcji, których termin płatności mija po 31 grudnia 2019 r. 

Oznacza to, że przedsiębiorca czekający na płatność powyżej 90 dni będzie mógł wpisać kwotę w koszty działalności. Z drugiej strony wierzyciel będzie musiał zwiększyć swój przychód, co będzie skutkowało koniecznością zapłaty wyższego podatku.

Ustawa wskazuje na warunki, kiedy można zastosować ulgę: wierzytelność dokumentuje transakcję handlową w ramach prowadzenia działalności gospodarczej i z której uzyskane przychody podlegają opodatkowaniu w Polsce; dłużnik nie znajduje się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, a także nie minęły 2 lata od daty wierzytelności (okres liczony od końca roku kalendarzowego, w który powstała wierzytelność).

17. Likwidacja podstawowych deklaracji VAT oraz nowa struktura JPK_VDEK

W kwietniu 2020 r. czekają nas kolejne zmiany we wciąż stosunkowo nowym rozwiązaniu – JPK_VAT. W praktyce zostanie ono w dotychczasowej formie… zlikwidowane, a jego miejsce zajmie JPK_VDEK. Od 1 kwietnia nową strukturę będą musiały stosować duże firmy, a od 1 lipca – pozostałe podmioty.

JPK_VDEK zastąpi plik JPK_VAT, ale z drugiej strony przedsiębiorcy nie będą musieli składać deklaracji VAT-7 oraz VAT-27. Zmniejszy się także obciążenie przedsiębiorców koniecznością prowadzenia ewidencji VAT i ograniczy liczbę wniosków składanych z deklaracją VAT. 

18. Wprowadzenie kary 500 zł za niepoprawione błędy kardynalne w JPK_VDEK

Mimo że powyższa zmiana to część reformy pliku JPK_VDEK, to zdecydowaliśmy się ująć ją w oddzielnym punkcie. Zmiana formatu raportowania to jedno, ale wprowadzenie kar za każdy błąd w pliku (po 500 zł za każdą stwierdzoną nieprawidłowość uniemożliwiającą przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji) to drugie!

Przedsiębiorcy już teraz powinni zweryfikować, co dokładnie musi znaleźć się w nowym pliku, by uniknąć kar i potencjalnie stać się przedmiotem kontroli skarbówki.

19. Nowa matryca VAT 

W kwietniu 2020 r. na przedsiębiorców czeka także zmiana w postaci nowej matrycy VAT. Są to przepisy powiązane z wprowadzeniem instytucji Wiążącej Informacji Stawkowej. Celem tej części ustawy jest uproszczenie podatku VAT dla różnych grup towarów, które w ostatnich latach prowadziły do wielu konfliktów (np. spór o stawkę podatku VAT dla pieczywa w zależności od sposobu jego przygotowania i przechowywania). 

Zmiany w matrycy wiążą się z obniżeniem stawki podatku dla niektórych towarów (np. owoce tropikalne, musztarda czy produkty dla dzieci i niemowląt), ale i podwyższeniem dla innych (np. owoce morza, lód do celów spożywczych, drewno kominkowe). 

Nowe przepisy oznaczają także odejście od klasyfikacji PKWiU 2008 na Nomenklaturę Scaloną (CN) w przypadku towarów i przejście z PKWiU 2008 na PKWiU 2015 w przypadku usług. 

20. Faktura na bazie paragonu jedynie wtedy, kiedy będzie na nim NIP firmy

Prawdziwa wisienka na torcie, która „wieńczy” szereg regulacyjnych zmian w zakresie walki z wyłudzaniem podatku VAT. Od 1 stycznia 2020 r. nie można już otrzymywać faktury na podstawie paragonu, na którym nie ma numeru NIP kupującego. 

Zmiana może skomplikować kwestię ponoszenia kosztów przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, kiedy przedsiębiorca nie ma jeszcze numeru NIP. W praktyce tego typu wydatki nie będą mogły zostać uwzględnione do kosztów prowadzenia działalności. 

Sprzedającego, który mimo to wystawi fakturę na bazie paragonu bez NIP, czeka sroga kara – konieczność zapłaty w formie zobowiązania podatkowego aż 100 proc. podatku VAT, który został wykazany na fakturze. Podatek trzeba więc będzie opłacić podwójnie.

---

Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik, dyrektor Obszaru Podatków i Innowacji w Ayming Polska, przewodnicząca Zespołu ds. Ulgi Innowacyjnych w Radzie Podatkowej Konfederacji Lewiatan

W 2020 r. podatnicy mogą po raz pierwszy skorzystać z tzw. IP Box, czyli ulgi w podatku dochodowym, która polega na opodatkowaniu 5-procentową stawką CIT lub PIT dochodów uzyskiwanych z komercjalizowania kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Jest to jedna z najbardziej przyjaznych zmian podatkowych wprowadzonych w Polsce w ostatnim czasie. Przepisy dotyczące IP Box obowiązują od 1 stycznia 2019 r., ale realnie podatnicy będą mogli skorzystać z preferencji w 2020 r. Wynika to z faktu, że ulgę możemy rozliczać w zeznaniu za dany rok podatkowy. IP Box, Innovation Box lub Patent Box to znany już w wielu krajach skuteczny mechanizm fiskalny, który wspiera rozwój innowacyjności przedsiębiorstw. Wprowadzenie tego rozwiązania w Polsce ma na celu zwiększenie atrakcyjności prowadzenia w kraju działalności badawczo-rozwojowej oraz rozbudzenie rynku nowych technologii. Z IP Box mogą korzystać wszyscy przedsiębiorcy – zarówno spółki, jak i ci, którzy prowadzą indywidualną działalność gospodarczą. Kwalifikowane prawa własności intelektualnej, z których uzyskiwany dochód można objąć preferencyjną stawką to m.in. patenty, prawo ochronne na wynalazek czy wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, a nawet autorskie prawa do programu komputerowego. IP Box cieszy się dużym zainteresowaniem szczególnie w branży IT, co widać chociażby po liczbie indywidualnych interpretacji, o które występują podatnicy. Fiskus potwierdza, że dochód z licencji czy sprzedaży wytworzonego bądź ulepszonego oprogramowania, chronionego prawem autorskim, kwalifikuje się do objęcia preferencyjną stawką.