GPW postawi na współpracę z funduszami VC? Czas na decyzje władz giełdy [RAPORT]

Raport "NewConnect. 15 lat dynamicznego wzrostu" został przygotowany przez KMCP na zlecenie Giełdy Papierów Wartościowych. Jak wynika z jego analizy, na dzień 30 czerwca br. na NewConnect notowane były 382 spółki o łącznej kapitalizacji przekraczającej 15 mld złotych. Łącznie od początku notowań na NewConnect zadebiutowało 661 przedsiębiorstw, spośród których 75 przeszło ostatecznie na Główny Rynek GPW.

NewConnect. Jaki potencjał czai się na rynku?

Rynek NewConnect od lat wykorzystywany jest przez mniejsze firmy do pozyskania kapitału na rozwój. Wiele z nich docelowo przechodzi na bardziej regulowanych parkiet główny. Zgodnie z najnowszym badaniem, w przypadku 25 firm notowanych na rynku kapitalizacja przekraczała 100 mln złotych. Większość (84%) emitentów stanowią firmy działające w sektorach innowacyjnych, w tym w ochronie zdrowia, technologiach (m.in. IT) oraz finansach i ubezpieczeniachv(m.in. fintech). Najliczniej reprezentowanym sektorem były wyroby i usługi konsumenckie, które obejmują m.in. nowe media i e-commerce.

Autorzy raportu zwrócili uwagę na historyczne uwarunkowania rozwoju NewConnect. Rynek ten do 2014 roku rozwijał się bardzo dynamicznie - w szczytowym momencie było na nim notowanych 445 spółek, a w 2011 roku odbyła się rekordowa liczba debiutów: 172. Od tamtej pory doszło do stabilizacji - w br. do czerwca odnotowano tylko 9 debiutów. W minionym roku było ich 32.

KMCP zwraca uwagę na jeszcze inny czynnik, jakim są odwrotne przejęcia. Wyspecjalizował się w nich m.in. January Ciszewski, nazywany "królem NewConnect". - W kontekście debiutów warto także przyjrzeć się zjawisku odwrotnych przejęć5. Jest to alternatywna forma debiutu, z której, według naszych szacunków, w analizowanym okresie skorzystało blisko 60 spółek. Oznacza to, że rzeczywista liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do finansowania oferowanego przez rynek NewConnect wyniosła około 720 przedsiębiorstw. Warto zauważyć, iż zjawisko to nie jest uwzględniane w statystykach debiutów, zatem faktyczna liczba odwrotnych przejęć na parkiecie może odbiegać od tej zidentyfikowanej w badaniu. Zjawisko odwrotnych przejęć w wielu wypadkach mogło mieć pozytywny wpływ dla inwestorów, ponieważ celami odwrotnych przejęć zwykle stawały się spółki o trudnej sytuacji finansowej. Jednak, z drugiej strony, mechanizm odwrotnego przejęcia może zostać wykorzystany przez spółki, które nie spełniałyby wymogów standardowej procedury debiutu. W rezultacie odwrotne przejęcie może wpłynąć na zwiększenie ryzyka inwestycyjnego dla inwestorów. Jednym z najnowszych przykładów odwrotnego przejęcia był debiut spółki Ekipa Holding S.A. w maju 2022 roku. Weszła ona w tym celu w porozumienie z notowaną od 2012 roku spółką Beskidzkie Biuro Inwestycyjne S.A. Zastosowanie mechanizmu odwrotnego przejęcia umożliwiło Ekipie zadebiutowanie na NewConnect w 6 miesięcy, zapewniając szybki dostęp do korzyści płynących z obecności na rynku - piszą analitycy.

Kto inwestuje na NewConnect?

Rynek ten zdominowany jest przez inwestorów z Polski. W 2022 r. aż 83 proc. wszystkich inwestorów to inwestorzy prywatni z naszego kraju, 11 proc. to inwestorzy instytucjonalni a pozostali to podmioty zagraniczne. Udział zagranicznych podmiotów nie ulega większym zmianom, choć dla porównania w 2014 roku inwesorzy indywidualni stanowili "tylko" 69 proc. uczestników rynku, a instytucjonalni - 24 proc. Autorzy raportu nie podają przyczyny zmian, najprawdopodobniej wiąże się to z ograniczeniem funkcjonowania OFE.

Jeśli chodzi o kapitalizację rynku, szczytowy wynik osiągnięto w 2020 roku (około 20 mld złotych). W br. jest to około 15 mld złotych. Dla porównania, w latach 2011-2019 kwota ta wahała się między 8 a 11 mld złotych. 

- Jednym z czynników wpływających w znacznym stopniu na wzrosty kapitalizacji rynku NewConnect były także dodatkowe emisje (tzw. SPO), które nastąpiły już po debiutach notowanych spółek. Łącznie od 2014 roku emitenci i inwestorzy NewConnect pozyskali w ten sposób blisko 1 876 mln PLN. Dla porównania poprzez emisję nowych akcji w dniu debiutu pozyskano 1 920 mln PLN - wynika z raportu.

Zgodnie ze stanem na koniec czerwca, na rynku NewConnect notowanych było 13 spółek o kapitalizacji przekraczającej 200 mln złotych. 128 podmiotów miało kapitalizację do 10 mln złotych. 10 najbardziej wartościowych spółek stanowiło 78 proc. kapitalizacji.

Najbardziej wartościowe spółki na NewConnect:

• Figene (9 proc. udziałów w kapitalizacji rynku - 456 mln złotych)
• SauleTech (3 proc.)
• Carlson (3 proc.)
• ArenaPL (2 proc.)
• Columbus (2 proc.)

Kto jest obecny na NewConnect?

Zgodnie z zestawieniem, najbardziej wartościowymi spółkami notowanymi na tym rynku są firmy z sektorów:

• wyroby i usługi konsumencie (4,6 mld złotych)
• finanse i ubezpieczenia (2,3 mld)
• technologie (1,9 mld)
• ochrona zdrowia (1,6 mld)
• przemysł i budownictwo (1,3 mld)
• budownictwo (1,1 mld)
• telekomunikacja (0,6 mld)
• wyroby chemiczne (0,6 mld)
• usługi komunalne (0,5 mld)

- Warto tu zwrócić uwagę, że choć średnia kapitalizacja spółek z poszczególnych sektorów oscylowała wokół przedziału 30-50 mln PLN, to jednak pewne sektory, jak materiały i wyroby chemiczne oraz energia, charakteryzował ponadprzeciętny rozmiar spółek (średnia odpowiednio 95 i 72 mln PLN). Jednocześnie sektory takie jak nieruchomości oraz podstawowe dobra konsumenckie odznaczały się kapitalizacją poniżej średniej (średnia odpowiednio 15 i 23 mln PLN). Co ciekawe, a zarazem zgodne z intuicją, to właśnie największe sektory charakteryzowane były przez najwyższy współczynnik free float oraz płynność. Wyjątkiem od tej reguły był sektor energii, który w przypadku NewConnect zdominowany był przez przedsiębiorstwa z obszaru Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Warto także zwrócić uwagę, że do grupy największych i najpłynniejszych sektorów należały te postrzegane jako najbardziej innowacyjne – zgodnie z wcześniejszą charakterystyką - wynika z raportu.

Jeśli chodzi o ujęcie geograficzne, to na rynku obecne są głównie spółki z woj. mazowieckiego (42 proc. spółek, 38 proc. kapitalizacji) i małopolskiego (10 proc. spółek, 25 proc. kapitalizacji). Najmniej emitentów działało na terenie województwa podkarpackiego i podlaskiego (1% spółek, jedynie 0,1% kapitalizacji w obydwu przypadkach). Mimo to nie widać bezpośredniego powiązania między poziomem rozwoju gospodarczego rejonu a liczbą spółek. 

Czy startupy korzystają z NewConnect?

KMCP zbadało także znaczenie rynku dla polskich startupów. Tu dominującą rolę jeśli chodzi o "dawców kapitału" wciąż mają fundusze VC. W 2020 roku (najnowsze dane) przekazały one na rzecz rozwijających się firm 2,1 mld złotych - z giełdy trafiło do nich "tylko" 192 mln złotych a ze zbiórek crowdfundingowych - 81 mln złotych. Do 2017 roku znacznie NewConnect było jednak znacznie wyższe - od momentu powstania rynku do startupów trafiało z niego więcej pieniędzy, niż z funduszy VC.

- Z 284 zidentyfikowanych przedsiębiorstw, które pozyskały kapitał za pomocą finansowania społecznościowego 18 (6%) było notowanych na NewConnect w czerwcu 2022 roku, a 68 (24%) planowało debiut giełdowy - piszą autorzy raportu.

Analitycy przygotowujący raport zaprezentowali także szereg wniosków dla władz Giełdy Papierów Wartościowych co do dalszego rozwoju rynku NewConnect. Pierwszym i najważniejszym jest konieczność bliższej współpracy z funduszami VC. - Biorąc pod uwagę wzajemne korzyści, proponuje się silniejsze otwarcie na komunikację z funduszami VC oraz innymi platformami pozyskiwania kapitału - piszą. 

Analitycy apelują także o lepszą komunikację z rynkiem, udostępnienie narzędzi i wprowadzenie zachęt do publikowania wiadomości i raportowania w języku angielskim czy też wprowadzenie ujednoliconego raportowania pozafinansowego dla emitentów.