Zatrudnianie obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej
Legalny pobyt Ukraińców w Polsce
W lutym 2022 r. polskie władze zniosły ograniczenia (w zakresie celu wjazdu) w ruchu granicznym na granicy z Ukrainą oraz na lotniczych przejściach granicznych. Tym samym przywrócono zasady wjazdu sprzed epidemii, co oznacza, że obywatele Ukrainy mogą wjeżdżać do Polski bez wiz lub spełnienia dodatkowych przesłanek. Od 25 lutego dozwolone jest przekroczenie polskiej granicy przez osoby uciekające przed konfliktem zbrojnym, bez konieczności posiadania paszportu biometrycznego.
Na terytorium RP można dostać się na podstawie dowolnego dokumentu potwierdzającego tożsamość. Uchodźcy są zwolnieni z obowiązku posiadania testów PCR, dowodu szczepienia czy odbycia kwarantanny. Brak paszportu biometrycznego i wizy wiąże się z koniecznością złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na polskim przejściu granicznym. W przypadku braku jakichkolwiek dokumentów tożsamości, należy zgłosić się do najbliższej placówki Straży Granicznej w celu uzyskania zaświadczenia o przekroczeniu granicy. Obywatele Ukrainy przekraczający granicę bez zarejestrowania podczas kontroli granicznej mają 60 dni na złożenie wniosku o zarejestrowanie swojego pobytu do Komendanta Głównego Straży Granicznej. Osoby przekraczające granicę z paszportem biometrycznym, mogą legalnie pozostać na terytorium RP przez 90 dni. Po tym czasie konieczne jest złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.
Zmiany w zatrudnianiu Ukraińców
Proces zatrudniania obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski po 24 lutego 2022 r. powoli ulega zmianie. 3 marca 2022 r. Rada Unii Europejskiej uchwaliła dyrektywę, która zakłada otwarcie rynku pracy UE na obywateli Ukrainy. Dyrektywa unijna, choć ma zasięg ogólnounijny, wiąże każde państwo członkowskie jedynie w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty. Oznacza to, że każde państwo, do którego jest kierowana, powinno zastosować się do jej założeń, ale może wybrać dowolną formę, środki i instrumenty do ich realizowania.
12 marca 2022 r. Senat uchwalił tzw. specustawę dotyczącą pomocy obywatelom Ukrainy w związku z napaścią zbrojną na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022, poz. 583). Ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 24 lutego 2022 r. i wprowadza wiele ułatwień w zakresie legalizacji pobytu i pracy Ukraińców. Oprócz tego, że pobyt obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski legalnie po 24 lutego 2022 r. będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.
Po upływie 9 miesięcy, uchodźcy z Ukrainy będą mogli ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat. Ustawa zakłada, że obywatele Ukrainy, zarówno nowoprzybyli, jak i ci, którzy do tej pory przebywali i pracowali w Polsce, mogą pracować bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Podmiot powierzający wykonywanie pracy (pracodawca) ma jedynie obowiązek zgłoszenia do powiatowego urzędu pracy podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy w terminie 14 dni od rozpoczęcia przez niego pracy. Jest to zmiana szczególnie przełomowa ze względu na fakt, iż zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę lub oświadczenia w celu wykonywania pracy ma dotyczyć także tych obywatelu Ukrainy, którzy legalnie przebywali w Polsce jeszcze przed wybuchem wojny.
