Zarabiaj, gdy jesteś na L4. Przełomowy projekt Ministerstwa Pracy

Powyżej wymienione kwestie reguluje nowy projekt ustawy o ZUS, opracowany przez Ministerstwo Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej. Projekt przewiduje między innymi zmiany dotyczące pracy zarobkowej podczas L4, wykorzystywania zwolnienia lekarskiego w niewłaściwy sposób, a także postępowania w razie nieobecności chorego podczas kontroli przeprowadzanej przez ZUS.

Ministerstwo opublikowało projekt zmian na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego. Przewiduje on nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza nowe przepisy dotyczące zarówno procesu orzecznictwa przez lekarzy, jak i zasad kontroli ZUS przeprowadzanej w miejscu zamieszkania chorego. Projekt porusza również kwestię wstrzymania wypłaty zasiłku chorobowego w określonych przypadkach.

Nowa definicja pracy zarobkowej i aktywności niezgodnej z celem zwolnienia lekarskiego

Zgodnie z obowiązującym prawem, osoba na zwolnieniu lekarskim nie powinna podejmować pracy zarobkowej. Obecnie, jeśli ubezpieczony wykonuje w czasie zwolnienia pracę zarobkową lub korzysta z niego w sposób niezgodny z jego celem, traci prawo do zasiłku chorobowego na cały okres trwania tego zwolnienia. Przepisy obejmują zarówno pracę zarobkową podczas L4, jak i wykorzystanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem, np. wyjazd na wakacje.

Ministerstwo uznało za konieczne precyzyjne określenie, czym jest wykonywanie pracy zarobkowej oraz "aktywność niezgodna z celem zwolnienia". Takie rozróżnienie ma przynieść dwa efekty. Po pierwsze osoba chora będzie miała jasno określone zasady, co jest dozwolone na zwolnieniu lekarskim, a co nie. Po drugie, w razie kontroli ZUS, znikną wątpliwości wynikające z niejednoznacznych przepisów, co uniemożliwi stosowanie argumentu o niejasnej interpretacji pojęć takich jak "praca zarobkowa" czy "aktywność niezgodna z celem zwolnienia".

Zarobkowanie podczas L4? Tak, ale w wyjątkowych przypadkach

Projekt ministerstwa zawiera nową definicję pracy zarobkowej. Zgodnie z nowelizacją praca zarobkowa obejmuje każdą czynność mającą charakter zarobkowy, niezależnie od rodzaju stosunku prawnego będącego jej podstawą. Wprowadzono jednak zastrzeżenie, że pracą zarobkową nie będą czynności incydentalne, które wynikają z "istotnych okoliczności".

Co to oznacza? Nowe przepisy wskazują, że nie każda praca zarobkowa będzie oznaczać utratę prawa do zasiłku chorobowego. Jeśli praca ma charakter sporadyczny, a jej wykonanie jest konieczne ze względu na istotne okoliczności, prawo do zasiłku pozostanie nienaruszone.

Jak wyjaśniają autorzy projektu: "W wyjątkowych przypadkach incydentalna, wymuszona przez okoliczności aktywność zawodowa nie będzie skutkowała utratą prawa do zasiłku. Podjęcie czynności, której zaniedbanie mogłoby prowadzić do znacznych strat finansowych dla pracodawcy czy kontrahenta (jak podpisanie faktur, listów przewozowych, czy innych dokumentów) nie pozbawi ubezpieczonego świadczenia z ubezpieczenia społecznego".

Nieodpowiednie wykorzystanie L4. Co z wyjściem do apteki lub sklepu?

Ministerstwo zamierza również doprecyzować przepisy dotyczące nieodpowiedniej aktywności chorego na zwolnieniu. Jest to istotne, gdyż złamanie tych przepisów skutkuje utratą prawa do zasiłku chorobowego.

Nowe przepisy wskazują, że za nieodpowiednie wykorzystanie zwolnienia lekarskiego uznawane będą działania, które utrudniają lub przedłużają proces leczenia. Ministerstwo dodało jednak, że aktywnością niezgodną z celem zwolnienia nie będą zwykłe codzienne czynności oraz działania incydentalne, które są konieczne w okresie zwolnienia.

Pomimo tego uściślenia Ministerstwo opiera się również na dotychczasowym orzecznictwie sądowym, które mówi, że orzeczona niezdolność do pracy, która umożliwia poruszanie się, pozwala na wykonywanie codziennych czynności, takich jak zakupy żywności, zakup leków, materiałów medycznych, wizyta u lekarza czy rehabilitacja.

Zasady kontroli L4. Co w przypadku nieobecności chorego?

Aktualnie prawo wymaga, aby chory wskazał miejsce pobytu, w którym będzie przebywać podczas zwolnienia lekarskiego. W razie zmiany miejsca pobytu, osoba ta ma 3 dni na powiadomienie ZUS. Co się stanie, gdy podczas kontroli ZUS nie zastanie chorego w domu?

Nowelizacja ma na celu uregulowanie tej budzącej wiele wątpliwości kwestii. W myśl nowych przepisów, jeśli kontrolujący nie zastaną chorego w domu, może to stanowić podstawę do utraty prawa do zasiłku na cały okres zwolnienia, chyba że chory udokumentuje, że jego nieobecność była uzasadniona względami zdrowotnymi lub koniecznością wykonania "czynności incydentalnych".

L4 a wyjazd zagraniczny

Projekt zmian w ustawie o ZUS zawiera również przepisy dotyczące możliwości wyjazdu za granicę w okresie zwolnienia lekarskiego. Ministerstwo wyjaśnia, że proponowana regulacja art. 17 ust. 1c wskazuje, iż miejscem pobytu chorego może być adres zagraniczny, jeśli jest to uzasadnione zaleceniami lekarskimi lub istotnymi okolicznościami. Jednak, jeśli ZUS zleci kontrolę wykorzystania zwolnienia, musi istnieć możliwość jej przeprowadzenia w danym kraju na podstawie odrębnych przepisów.

W praktyce oznacza to, że jeśli chory poda zagraniczny adres pobytu w zwolnieniu lekarskim, w państwach, gdzie ZUS może przeprowadzić kontrolę, nie będzie konieczności spełniania dodatkowych warunków.

Czytaj też: Polacy w sanatorium. Miesięcznie nawet kilkadziesiąt tysięcy wyjazdów