Ratunek dla przedsiębiorców. Rozwiązania dla branży produkcyjnej

AUTOR: Klaudia Kamińska-Kiempa, radca prawny w krakowskim oddziale Rödl & Partner

Przykład:

ABC sp. z o.o. zatrudnia 50 osób. Jest to spółka produkcyjna zajmująca się wytwarzaniem stalowych elementów konstrukcyjnych. Siedziba spółki znajduje się w Gdańsku (KRS), ale pracownicy świadczą pracę w Białymstoku. Wszystkie osoby zatrudnione są na umowę o pracę z czego 40 osób zatrudnionych jest w pełnym wymiarze czasu pracy, 5 osób na pół etatu i 5 osób na 3/4 etatu, a4 osoby przebywają na urlopie macierzyńskim. 

Pracownicy otrzymują wynagrodzenie zasadnicze (między 4 000 zł brutto a 6 000 zł brutto), a oprócz tego - w zależności od wyniku firmy, wypłacane są im tzw. premie uznaniowe, które mają różną wysokość i wypłacane są nieregularnie. Wynagrodzenie zasadnicze kadry zarządzającej (4 osoby) wynosi 17.000 zł brutto miesięcznie. U pracodawcy nie działają związki zawodowe, niemniej funkcjonuje przedstawicielstwo pracowników wybrane do reprezentowania załogi we wszelkich sprawach pracowniczych.

Ze względu na wybuch pandemii koronawirusa i wprowadzenie odgórnych obostrzeń przez państwo, spółka odnotowała poważne straty (obrót w kwietniu w porównaniu do obrotu w marcu spadł o 45 procc.). Zarząd mimo trudnej sytuacji nie chce zwalniać pracowników i zastanawia się nad możliwościami uzyskania pomocy od państwa.

ROZWIĄZANIA:

W przedstawionym stanie faktycznym spółka ma możliwość skorzystania z przepisów tarczy antykryzysowej w zakresie dofinansowania wynagrodzeń pracowników. Podstawową przesłanką skorzystania z przepisów ustawy jest w pierwszej kolejności spadek obrotów w następstwie COVID-19, którego wymagana wysokość jest różna w zależności od rodzaju pomocy, o czym więcej poniżej.

Z uwagi na to, że spółka zatrudnia 50 pracowników oraz odnotowała spadek obrotów o 45proc. może dokonać wyboru pomiędzy skorzystaniem z dofinansowania od starosty z Powiatowego Urzędu Pracy lub z Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Są to alternatywne możliwości dofinansowania do wynagrodzenia pracowników, co oznacza, że względem każdego pracownika można skorzystać tylko z jednego rodzaju pomocy (nie można ze sobą łączyć dofinansowań). Maksymalny okres dofinansowania wynosi 3 miesiące.

Dofinansowanie z Wojewódzkiego Urzędu Pracy

Pierwszym rodzajem wsparcia jest dofinansowanie do wynagrodzeń oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez Wojewódzki Urząd Pracy. Przesłanki, które wskazuje ustawa dla tej pomocy są następujące:

1.  niezaleganie w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r., 

2. brak podstaw do ogłoszenia upadłości,

3. wystąpienie spadku obrotów gospodarczych, tj. sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

-             nie mniej niż o 15 proc. –  obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po  1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego (za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych), 

-             nie mniej niż o 25 proc. – obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego (za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych). 

W analizowanym stanie faktycznym spadek może zostać wykazany na podstawie drugiego ustępu, bowiem spadek obrotów spółki w kwietniu 2020 r. w porównaniu do marca 2020 r. wyniósł 45 proc.

Ustawa wskazuje, że dofinansowanie z Wojewódzkiego Urzędu Pracy przysługuje do wynagrodzeń pracowników, którzy są w przestoju ekonomicznym albo ich wymiar czasu pracy został obniżony maksymalnie o 20 proc.

Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50 proc., ale nie niższe niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obecnie wynosi 2 600 zł brutto z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Warto wskazać, że jest to inna instytucja niż opisana w Kodeksie pracy w art. 81, w którym przestój ekonomiczny zostaje ogłoszony na skutek zawarcia porozumienia z pracownikami (w analizowanym stanie faktycznym). Wynagrodzenie dla takich pracowników dofinansowywane jest w wysokości 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Warto zwrócić uwagę, że dofinansowanie nie przysługuje pracownikom, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o środki, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku. W analizowanym stanie faktycznym oznacza to, że dla 4 pracowników, których wynagrodzenie zasadnicze wynosi 17 000 zł brutto, pracodawca nie będzie mógł wnioskować o dofinansowanie, ale będzie uprawniony do obniżenia wynagrodzeń, jeśli   będą oni w przestoju ekonomicznym.

Drugą możliwością jest obniżenie wymiaru czasu pracy o maksymalnie 20 proc., nie więcej niż do połowy etatu, z tym że wynagrodzenie  nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników, którzy są zatrudnieni na półetatu pracodawca będzie mógł zawnioskować tylko wówczas, gdy dla nich zostanie ogłoszony przestój ekonomiczny, ponieważ nie jest możliwe obniżenie im wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenie jest dofinansowywane ze środków FGŚP do wysokości połowy wynagrodzenia, po obniżeniu etatu, jednak nie więcej niż 40 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Dofinansowanie również nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o środki było wyższe niż 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Porozumienie z pracownikami 

Kolejnym wymogiem jest zawarcie porozumienia z pracownikami. W przedstawionym stanie faktycznym pracodawca ma wybranych przedstawicieli i zgodnie z ustawą może z nimi podpisać porozumienie. Należy ustalić warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, jednakże minimalne wymogi dla porozumienia to wskazanie grup zawodowych objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, czas obowiązywania porozumienia, oraz procentowe określenie zmniejszenia etatu, jeśli obniża się wymiar czasu pracy. Po podpisaniu takiego porozumienia nie ma konieczności podpisywania indywidualnych porozumień pracownikami, bo porozumienie z chwilą jego podpisania wywiera skutek wobec wszystkich pracowników nim objętych. Kopię dokumentu należy przesłać do właściwego inspektora pracy ze względu na siedzibę pracodawcy. W badanym stanie faktycznym będzie to Inspekcja Pracy w Gdańsku.

Wniosek o dofinansowanie należy złożyć do Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy właściwego ze względu na siedzibę przedsiębiorcy (Gdańsk). Do wniosku należy dołączyć:

- kopię porozumienia w formacie pdf,

- umowę o wypłatę świadczeń, wg określonego wzoru (plik w formacie pdf), który powinien być podpisany przez osoby upoważnione do reprezentacji spółki, 

- wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń wg określonego wzoru, który dostępny jest na stronach internetowych Wojewódzkich Urzędów Pracy, gdzie imiennie wskazuje się pracowników dla których wnioskujemy o dofinansowanie.

We wniosku o przyznanie świadczeń przedsiębiorca składa szereg oświadczeń, które dostępne są do wglądu na stronach Wojewódzkich Urzędów Pracy. 

Należy podkreślić, że pracodawca nie może zwolnić pracowników przez okres dofinansowania (maksymalnie 3 miesiące).

Dofinansowanie od starosty

Alternatywnym dofinansowaniem jest dofinansowanie od starosty, który na podstawie zawartej umowy, może przyznać przedsiębiorcy dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku spadku obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19.  O środki od starosty ubiegać się może podmiot, który jest mikro-, małym lub średnim przedsiębiorcą, nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FGŚP, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r., wobec którego nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości i u którego nastąpił spadek obrotów gospodarczych.

Przez spadek obrotów gospodarczych ustawa antykryzysowa rozumie zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego.

Wysokość dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników i składek od tych wynagrodzeń zależna jest od wysokości odnotowanego spadku i wygląda następująco:

•             50 proc. wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem, nie więcej niż 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia w odniesieniu do każdego pracownika – jeżeli obroty spadły co najmniej o 30 proc.,

•             70 proc. wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem, nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia w odniesieniu do każdego pracownika – jeżeli obroty spadły co najmniej o 50 proc.,

•             90 proc. wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem, nie więcej niż 90 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia w odniesieniu do każdego pracownika – jeżeli obroty spadły co najmniej o 80 proc.,

W analizowanym stanie faktycznym pracodawca kwalifikuje się do pierwszej grupy spadku, zatem może liczyć na dofinansowanie w maksymalnej kwocie 50% minimalnego wynagrodzenia w odniesieniu do każdego z pracowników. Co więcej, pracodawca może dostać dofinansowanie także dla pracowników, którzy zarabiają 17 000 zł brutto miesięcznie.

Ta forma dofinansowania nie wymaga podpisywania porozumienia, obniżania wymiaru czasu pracy lub ogłaszania przestoju ekonomicznego. Istotny jest spadek obrotów. 

Wniosek o dofinansowanie należy złożyć do Powiatowego Urzędu Pracy właściwego ze względu na  siedzibę pracodawcy lub miejsce wykonywania pracy przez pracowników w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez dyrektora PUP. Każdy z właściwych urzędów wyznacza inną datę, zatem należy na bieżąco śledzić podawane przez nie informacje na stronach www. W badanym stanie faktycznym pracodawca może wybrać czy złożyć wniosek do Powiatowego Urzędu Pracy w Gdańsku, czy Białymstoku.

Podobnie jak w przypadku wniosku do Wojewódzkiego Urzędu Pracy, także i w tym przypadku pracodawca nie może zwolnić pracowników przez okres dofinansowania wynagrodzeń. Przez ten czas spółka zobowiązana jest do prowadzenia działalności gospodarczej.

W odniesieniu do osób przebywających na urlopie macierzyńskim, wnioskowanie o dofinansowanie zarówno z Wojewódzkiego Urzędu Pracy, jak i od starosty będzie możliwe dopiero, gdy osoby te wrócą do pracy.