Przepis na jednorożca. Czy ElevenLabs powstał na jego podstawie?

W 2013 r. inwestorka z Doliny Krzemowej, Eileen Lee, opublikowała artykuł w TechCrunch zatytułowany "Welcome to the Unicorn Club", w którym zidentyfikowała 39 amerykańskich firm o wycenie co najmniej miliarda dolarów. Od tego momentu pojęcie "unicorn" zaczęło się rozprzestrzeniać na całym świecie. Obecnie status unicorna osiągają firmy firmy z różnych miejsc globu, nie tylko z Doliny Krzemowej.

Recepta na porost roga

Ilu ludzi, tyle historii. Ale okazuje się, że istnieje bardzo umowna formuła na wyhodowanie jednorożca. Zespół badawczy Endeavor Insight porównał historie 100 najlepszych założycieli jednorożców w Stanach Zjednoczonych i 100 innych na kluczowych rynkach wschodzących i wyciągnął sporo wniosków. Obalmy więc niektóre mity i poznajmy fakty, które są pewną stałą charakterystyczną dla spółek, które przekroczyły magiczny próg wyceny na poziomie 1 mld dolarów. 

– Jednym z największych mitów związanych z unicorami jest przekonanie, że osiągnięcie tego statusu jest wynikiem przypadku lub szczęśliwego splotu okoliczności. W rzeczywistości większość founderów ma już na początku wizję osiągnięcia sukcesu na międzynarodowym rynku i dążą do tego celu. Oczywiście, niektórzy mogą być zaskoczeni sukcesem swojej firmy, ale większość osób zdobywa doświadczenie w szybko rosnących firmach technologicznych i ma świadomość, że budowanie globalnej firmy to ogromne przedsięwzięcie, które wymaga odpowiedniego mindsetu i zasobów – mówi Bartosz Lipnicki, Managing Director Endeavor Poland.

Tylko 20% założycieli jednorożców pracowało dla elitarnej firmy

Na początek pierwsze zaskoczenie: doświadczenie zawodowe u gigantów z Big Three firm konsultingowych, firm technologicznych MAMAA (Meta, Apple, Microsoft, Amazon, and Alphabet (Google)) i banków inwestycyjnych, jest rzadkie wśród tej grupy przedsiębiorców.

Właściciele jednorożców są obywatelami świata

55% hodowców unicornów w USA to imigranci lub imigranci w drugim pokoleniu, którzy pochodzą głównie z Indii, Izraela, Chin, Ukrainy, Kanady i Rosji.

Migracja przedsiębiorców jest również powszechnym zjawiskiem na rynkach wschodzących. 32% założycieli unicornów na rynkach wschodzących to także imigranci lub imigranci w drugim pokoleniu. Wielu z nich ma swoje korzenie w krajach Ameryki Łacińskiej.

Founderzy jednorożców bardzo często wcześniej studiują lub pracują za granicą. 60% z nich studiowało lub pracowało w innym kraju, zdobywając cenny network i wiedzę.

Połowa z założycieli unicornów pracowała wcześniej w startupie lub scaleupie

Większość z omawianych przedsiębiorców nie miała doświadczenia w pracy dla znanych marek, ale wielu z nich sprawowało funkcję dyrektorów wyższego szczebla startupów technologicznych lub po prostu pracowało w startupie albo scaleupie. 

Znaczna ilość właścicieli przyszłych unicornów pracowała wcześniej dla firm, które były jednorożcami. W większości przypadków spółki te miał udany exit, albo poprzez IPO (debiut na giełdzie), albo przejęcie. Aspirujący founderzy, którzy pracują dla firm, które mają taką historię, zdobywają bezcenne doświadczenie z pierwszej ręki.

Około połowa tych założycieli to seryjni przedsiębiorcy

Wcześniejsze doświadczenie z własnym biznesem może być dobrą podstawą dla przyszłych sukcesów na skalę światową. Około 49% founderów miało już co najmniej jedną działalność gospodarczą przed uruchomieniem firmy, która stała się jednorożcem. Co ciekawe, większość z tych poprzednich biznesów z powodzeniem dalej funkcjonowała.

Przeciętny założyciel rzadko kończył prestiżową uczelnię, ale miał 10 lat doświadczenia zawodowego

Na drodze do zbudowania unicorna nie ma ścieżek na skróty. Prawie wszyscy (97%) z 200 ankietowanych, uzyskali dyplom ukończenia studiów wyższych, ale tylko 1/3 z nich zdobyła tytuł licencjata na prestiżowej uczelni. Stopień magistra lub doktora, uzyskała nieco mniej niż połowa założycieli jednorożców.

Przedsiębiorcy uwzględnieni w badaniu mieli średnio dekadę doświadczenia zawodowego po studiach licencjackich.

Twórcami unicornów są często inżynierzy

61% założycieli studiowało nauki ścisłe lub inżynierię na studiach licencjackich, a tylko zaledwie 19% biznes. Informatyka, elektrotechnika i matematyka były popularnymi kierunkami w tych dziedzinach.

Założyciele na rynkach wschodzących mają inne umiejętności niż ich amerykańscy odpowiednicy i szybciej osiągają status jednorożca

Przedstawiciele rynków wschodzących byli dziesięciokrotnie bardziej skłonni niż mieszkańcy USA do wcześniejszej pracy w finansach, konsultingu, rozwoju biznesu lub marketingu. Z drugiej strony, amerykańscy founderzy częściej pracowali jako produktowcy i inżynierzy. Kolejną różnicą między wschodzącym rynkiem a założycielami z USA jest to, jak szybko rozwijają swoje firmy. Założyciele z rynków wschodzących osiągnęli status jednorożca średnio w ciągu pięciu i pół roku, podczas gdy założycielom w USA zajęło to ponad sześć lat.

– W Hiszpanii sukces jednego jednorożca – Cabify – mocno wpłynął na cały ekosystem. 80 byłych pracowników Cabify założyło 90 firm w 15 krajach, a te firmy to m.in.: Factorial, Boopoos, Justo, Runo. Liczba unicornów w danym kraju ma znaczenie dla branży i może wpływać na decyzje zagranicznych funduszy inwestycyjnych – dodaje Bartosz Lipnicki.

Jednorożce z rynków wschodzących częściej rozwiązują prawdziwe problemy na dużą skalę, a amerykańscy mają tendencję do podążania za trendami VC

Jednorożców na rynkach wschodzących koncentrują się na sektorach takich jak: fintech, e-commerce i logistyka/transport. Z kolei amerykańscy hodowcy unicornów prowadzą firmy w różnych sektorach zaawansowanych technologii, które często wynikają z ostatnich trendów kreowanych przez VC, np. blockchain i kryptowaluty.

Jednorożce z rynków wschodzących mają tendencję do wywierania bardziej powszechnego wpływu na świat poprzez poprawę codziennego życia milionów ludzi np. w obszarach związanych z usługami finansowymi, udostępnianiem przejazdów i super aplikacjami.

Polskie unicorny – rzadkość, ale jesteśmy dobrej myśli

W Polsce, do tej pory za jednorożce możemy uznać:

• ElevenLabs – najnowszy unicorn!

• Allegro

• Grupa InPost

• CD PROJEKT

• Grupa Pracuj

• Techland

  (Celowo pominęłam DocPlanner, ponieważ startup nie poinformował oficjalnie o takim statusie)

– Polska jest krajem, który rozwija się dynamicznie pod względem startupów technologicznych. Jednak wciąż brakuje nam więcej historii sukcesu na międzynarodowym rynku. W porównaniu do innych krajów, Polska ma niewiele firm, które osiągnęły status unicorna. Dlatego ważne jest, aby kolejni founderzy przechodzili przez cały cykl rozwoju firmy, od założenia do globalnego biznesu i exitu. Globalny debiut giełdowy może być jednym z kroków, który pozwoli firmie zebrać kapitał i przyciągnąć uwagę międzynarodowych inwestorów. Im więcej takich zdarzeń będziemy mieli, tym więcej founderów będzie miało możliwość reinwestowania własnego kapitału i wspierania kolejnych startupów – ocenił Bartosz Lipnicki.

Czy Mati Staniszewski jest idealnym wzorem z przepisu na założyciela jednorożca?

Cieszymy się wszystkimi polskimi sukcesami jednorożców, ale przyjrzyjmy się temu ostatniemu i chyba najbardziej spektakularnemu. Mati Staniszewski to co-founder startupu ElevenLabs, który zajmuje się w technologią głosową napędzaną przez sztuczną inteligencję. Informacja o tym, że spółka osiągnęła status jednorożca obiegła świat na początku tego roku. W serii B startup pozyskał 73 miliony euro, tym samym przekraczając wycenę miliarda dolarów.

Czas jednak sprawdzić, wnioski z badania Endeavor i przekonać się na przykładzie Matiego, czy przepis na foundera unicorna jest uniwersalny. Pokusimy się o krótkie bio jednego z założycieli ElevenLabs:

Mati Staniszewski mieszka w Londynie i tam też studiował matematykę na Imperial College London. Przed założeniem ElevenLabs, pracował jako strateg ds. wdrożeń w firmie Palantir Technologies (która jest jednorożcem), gdzie przez kilka lat zarządzał implementacjami B2B, obsługując zarówno rząd brytyjski, jak i klientów z listy Fortune 500. ​Wcześniej zdążył zdobyć doświadczenie w BlacRock i Opera Software oraz był co-founderem dwóch innych projektów.

Założył wraz z Piotrem Dąbrowskim ElevenLabs w kwietniu 2022 r., chcąc uczynić wszystkie treści uniwersalnie dostępnymi dzięki zaawansowanej technologii audio AI. I w ten sposób rozpoczął swoją podróż ku odznace jednorożca. 

W tej opowieści nie zgadza się tylko jedna rzecz z przepisu Endeavor: czas. ElevenLabs nie został jednorożcem w 5,5 roku, ale zdecydowanie prześcignął amerykańskich founderów w osiągnięciu sukcesu. Polacy okazali się sprinterami i zdołali zaprowadzić ElevenLabs na unicornowy szczyt w zaledwie… 18 miesięcy. Ciekawe czym jeszcze nas zaskoczą i przede wszystkim – który startup będzie kolejnym polskim jednorożcem?

Rozmowa z Bartoszem została spisana za pomocą Transkryptomatu.