Przenoszenie produkcji do Polski. Wielkiej fali nie będzie

Pandemia COVID-19 w pierwszej fazie doprowadziła do globalnego załamania światowego łańcucha dostaw. Chiny jako pierwszy kraj na świecie wprowadziły lockdown jeszcze w styczniu. Ze względu na specyfikę lokalnego kalendarza (obchody Nowego Roku, przez co większość pracowników była na urlopach w miastach rodzinnych) doprowadziło to do niemal masowego zamknięcia produkcji  – także w zakładach działających dla zachodnich firm.

Amerykańskie i europejskie firmy tygodniami walczyły o to, by zdobyć chociaż skromną część zamówionych produktów. „Ratunkiem” okazało się rozniesienie pandemii i potężny spadek popytu na całym świecie. Firmy na szybko modyfikowały systemy zarządzania dostawami, analizując m.in. kwestię przeniesienia produkcji do rodzimy państw.  Na wielką skalę exodusu z Chin jednak nie było. Firmy postawiły na dywersyfikację, mocno inwestując w budowę fabryk np. w Azji Południowo-Wschodniej.

Polskie firmy na początku pandemii również deklarowały chęć przeniesienia produkcji do Polski. Łukasz Ambroziak, analityk z zespołu handlu zagranicznego PIE, zwraca jednak uwagę na rozdźwięk między deklaracjami a czynami. – Z ostatniej edycji ankiety eksporterów przeprowadzonej przez Polski Instytut Ekonomiczny we współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym wśród przedsiębiorstw z sekcji przetwórstwa przemysłowego wynikało, że niewiele ponad 6 proc. respondentów bierze już udział w przenoszeniu łańcuchów dostaw z Chin. Obok firm już uczestniczących w tych procesach kolejne 7,7 proc. jest potencjalnie zainteresowanych włączeniem się w relokację produkcji z Państwa Środka – tłumaczy.

Tyle, że PIE do tej pory nie jest w stanie wskazać choćby jednej firmy z Polski, która rzeczywiście zdecydowała się na przeniesienie produkcji. Jak zaznacza Łukasz Ambroziak, nie oznacza to, że nawet częściowego przeniesienia nie było. – Może to wynikać z faktu, że przedsiębiorstwa w trosce o niepogorszenie swoich relacji z chińskimi kontrahentami, nie podają tej informacji do publicznej wiadomości – tłumaczy.

Przedstawiciele największych firm produkcyjnych, które mają fabryki np. w Chinach, unikają rozmów na ten temat. Jednocześnie chwalą się inwestycjami w rozbudowę mocy produkcyjnych w Polsce. Łukasz Ambroziak zwraca uwagę jeszcze na inną, potencjalną przyczynę takich decyzji. – Jeden rok to okres, który mógł być zbyt krótki na sfinalizowanie relokacji, której proces z natury jest skomplikowany i długotrwały. Wymaga bowiem przeniesienia produkcji nie tylko danego wyrobu, ale całego jej ekosystemu włącznie z dostawcami części i podzespołów oraz odbiorcami gotowych wyrobów – wyjaśnia.

Dodajmy do tego wciąż obecną niepewność związaną z pandemią. Jeszcze kilkanaście tygodni temu w Polsce było nawet 30 tys. zakażeń dziennie i istniała realna wizja dużego lockdownu. W efekcie większych ruchów na razie nie ma. Pytanie – czy w dłuższej perspektywie będą mogły się pojawić?

Przenosin nie będzie?

Część mocy produkcyjnych rzeczywiście może powrócić do Polski, ale ze względu na bardzo niskie bezrobocie i bardzo szybko rosnące koszty prowadzenia biznesu (chociażby ceny energii elektrycznej), znacznie bardziej prawdopodobny jest inny scenariusz – przeniesienia nie mocy produkcyjnych, ale bardzo dużej dywersyfikacji geograficznej dostawców.  Łukasz Ambroziak podaje przykład powiększenia listy dostawców komponentu potrzebnego firmie. Zamiast opierać się na jednym lub dwóch dostawcach z Chin, przedsiębiorstwa mogą postawić na kilka źródeł z różnych krajów, godząc się nawet na wyższe koszty zakupu. W trudnych sytuacjach mają jednak margines do zwiększenia dostaw z alternatywnych źródeł.

– Modyfikacji ulegnie też praktykowany dotąd model zarządzania łańcuchami dostaw o nazwie just-in-time polegający na dostarczaniu potrzebnych towarów dokładnie wtedy, kiedy są potrzebne, co ma ograniczać do minimum potrzebę magazynowania. Zmiany będą przebiegać w kierunku utrzymywania pewnego poziomu zapasów, co ma zabezpieczać firmy przed niespodziewanym wstrzymaniem produkcji wskutek zakłóceń w dostawach podzespołów – informuje.

Dlatego zamiast przeniesienia fabryki wystarczy postawić na rozwój bazy magazynowej. A to w Polsce rozwija się bardzo prężnie. W I kwartale br. w Polsce na wynajem było ponad 21,5 mln mkw. powierzchni magazynowej, z czego 1,4 mln mkw. czekało na najemcę. Tylko przez trzy miesiące deweloperzy oddali do użytku 750 tys. mkw. Bardzo...