Prezent od Świętego Mikołaja jest obciążony podatkiem od darowizny? Komentarz prawnika

Okres Bożego Narodzenia to czas, w którym większość Polaków obdarowuje swoich bliskich prezentami. Wybór upominku nierzadko przysparza wiele trudności – wszyscy chcemy bowiem, aby nasi ukochani byli w pełni usatysfakcjonowani. Wielu z nas decyduje się w związku z tym na kosztowne podarunki, zapominając przy tym, że z punktu widzenia prawa prezent świąteczny jest niczym innym, jak zwykłą darowizną, od której należy odprowadzić podatek. Choć podarków dla najbliższych problem ten najczęściej nie dotyczy, to inaczej sprawa ma się, gdy obdarowanym jest teściowa, kuzyn bądź przyjaciel.  

Prezent od Mikołaja objęty podatkiem od darowizn

Zasady, na podstawie których darowizna jest zwolniona od podatku, są z roku na rok bardziej zacieśniane, a fiskus coraz uważniej pilnuje ich przestrzegania. Aby uniknąć problemów z prawem, przed wręczeniem najbliższym prezentu warto zapoznać się z przepisami prawnymi dotyczącymi darowizny, o czym poniżej.

W prawie podatkowym nabywcy darowizny podzieleni są na trzy grupy podatkowe. Do grupy I zalicza się małżonek, wstępni i zstępni, czyli dzieci, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, jak również rodzeństwo (w tym także to przyrodnie), przybrana rodzina, tj. pasierb, ojczym i macocha oraz teściowie, zięć i synowa. 

Grupę II stanowią nasze ciocie oraz wujkowie, małżonkowie naszych zstępnych, rodzeństwa i przybranych dzieci, jak również potomkowie tych dwóch ostatnich oraz rodzina naszej drugiej połowy – jej bracia i siostry wraz z małżonkami. 

Grupa III to wszyscy pozostali nabywcy, czyli nie tylko każda osoba obca, ale nawet dalsza rodzina, choćby kuzynostwo – nawet to pierwszego stopnia, czyli bracia i siostry cioteczne. 

Kwota wolna od podatku od tegorocznych prezentów świątecznych będzie kreowała się następująco: I grupa – 10434 zł,  II grupa – 7878 zł, III grupa – 5308 zł. Progi te liczone są dla darowizn od każdego darczyńcy z osobna, sumując się w przypadku darowizny od wielu osób do kwoty maksymalnej 20 868 złotych. Jeżeli kwota ta zostanie przekroczona, obdarowany zobowiązany jest do zgłoszenia nadwyżki w ramach formularza SD-Z2. 

Schemat opodatkowania kształtuje się następująco – do 11 128 zł ponad kwotę wolną od podatku jest to 3, 7 i 12%, między 11 128 a 22 256 zł – 5, 9 i 16%, a ponad tę sumę – 7, 12 i 20% dla każdej z poszczególnych grup.

Czy trzeba płacić podatek za prezent?

Biorąc pod uwagę, że w czasie świąt Bożego Narodzenia myślimy przede wszystkim o najbliższej rodzinie, a dopiero potem o przyjaciołach, jest pewien znaczący pozytyw – w wielu przypadkach darowizny nie będziemy musieli zapłacić podatku w ogóle, gdyż w przepisach istnieje także grupa 0. W jej skład wchodzą wszyscy członkowie grupy I z wyjątkiem teściów, synowej i zięcia. Warunkiem uniknięcia opodatkowania jest jednak zgłoszenie faktu otrzymania darowizny do Urzędu Skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia jej otrzymania. Dodatkowo trzeba dołączyć także dowód jej nabycia, co jest szczególnie istotne w przypadku darowizn pieniężnych. 

W przeszłości sądy administracyjne orzekały bowiem, że wykonanie przelewu przez rodzica na rachunek sprzedawcy nieruchomości w celu nabycia mieszkania jako darowizny dla dziecka, spełnia warunek zwolnienia z podatku od darowizny w ramach grupy 0. Aktualne stanowisko Ministerstwa Finansów jest jednak takie, że pieniądze powinny być przekazane na konto bankowe dziecka, a w innym przypadku powinno ono uiścić podatek od darowizny. 

Jeśli zatem nasz podarunek to nie symboliczna niespodzianka, lecz coś, co może wymagać transakcji pośrednich, na przykład mieszkanie lub samochód, warto dokonać darowizny w formie pieniężnej na możliwie jak najwcześniejszym etapie płatności. Nie należy też próbować uciekać od zgłaszania darowizny, albowiem w przypadku gdy informacja o byciu obdarowanym zostanie ujawniona w trakcie kontroli – stawka „karnego” podatku wynosi 20%.

Jak widzimy, w przeważającej ilości przypadków, nie musimy się martwić kwestią podatku od prezentów świątecznych.  Jeśli jednak mamy wyjątkowo hojnych krewnych, warto mieć na względzie przepisy, które obowiązują nas jako obdarowanych. Na szczęście jednak w żadnym przypadku nie musimy o tym myśleć w trakcie świąt Bożego Narodzenia, a wizytę w Urzędzie Skarbowym możemy odłożyć przynajmniej pierwszych miesięcy kolejnego roku.